VNG Utrecht Najaarscongres 18 november 2010 “Als Utrecht krimpt, verschrompelt de rest van Nederland” Prof. mr. Friso de Zeeuw Praktijkhoogleraar gebiedsontwikkeling TU Delft Directeur Nieuwe Markten Bouwfonds Ontwikkeling

1 Hoofdlijn van mijn verhaal geleiding van de groei is de opgave; krimp is nauwelijks een probleem dilemma van Utrecht: ’’iedereen’’ wil er wonen en werken maar groene omgeving is juist de kracht

2 Demografie Bevolking ( ) Volgens de prognose zal de bevolking van de gemeente Utrecht het hardst blijven groeien. De kleinste groei treedt op in de gemeente Rotterdam. Ten opzichte van 2005 is de bevolking in Groot-Rotterdam licht afgenomen. Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek

3 Demografie Autochtonen / Allochtonen ( ) Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek De gemeente Utrecht is qua verdeling autochtonen/allochtonen niet te vergelijken met de overige gemeenten van de G4.

4 Samen met regio Amsterdam is regio Utrecht sterkste regio: - economie - demografie - vastgoedprijzen - aantrekkelijke omgeving; voorzieningen; bereikbaarheid

5 Regionale verschillen nemen toe gespannen woningmarkt: - Noordvleugel Randstad & Leidse regio - delen Gelderland & delen Noord-Brabant elders: meer ontspanning bijvoorbeeld Rotterdam en Drechtsteden krimp in Noorden, Zeeland, delen Limburg en Gelderland

6 Economische dynamiek Groot in kennisintensieve diensten Kennis & Economisch Onderzoek 6

7

8 binnen “het rompertje” - hoogste economische groei - voorlopig bevolkingsgroei - hoogste vastgoedprijzen - grootste vraag naar woningen

9 Woningproductie komende jaren in NL á (i.p.v á ) - incl. vervanging ca sloop - koop: 65% huur: 35% - max. 40% binnenstedelijk Bij deze productie loopt tekort in Utrecht op tot ca. 4,5%

10 Belang kwaliteit neemt toe (1) in ontspannen woningmarkt is de kwaliteit die mensen willen niet identiek met voorkeur van politieke en architectonische elite de meeste mensen blijven voorkeur geven aan ”eengezinswoning” met tuin al geruime tijd overaanbod appartementen vanwege fixatie op: stedenbouw, financiën & aantallen appartementen zonder buitenruimte: misdadig

11

12 Belang kwaliteit neemt toe (2) woonwensen allochtonen wijken niet af (iets meer “bling, bling”) bevolking veroudert; mensen willen eeuwig jong blijven; subtiel verleiden met aangepast aanbod herkenbaarheid, beleving en identiteit van woning & woonomgeving belangrijker nauwelijks thematisering met seniorenstad en paardenstad

13 En de vergrijzing dan? Wat senioren wel en niet willen: niet naar Drenthe, maar in de buurt blijven (max. half uur) niet kleiner wonen, maar ruimer (>100m2) koopwoningbezitters willen meestal niet gaan huren geen appartement, maar een grondgebonden woning (rollator-proof) geen seniorenstad, maar ‘n gemengde buurt De echte revolutie is de traplift.

14 Geleiding van de groei in Utrecht: Oplossingsrichtingen met hun risico’s binnenstedelijke ontwikkeling: zijn forse taakstellingen haalbaar en betaalbaar? collectie kleine aanbrei-locaties: tóch aantasting groen? bereikbaarheid? nieuwe grote locaties: kosten infra? flexibiliteit en fasering? Almere: willen de mensen daarheen? A12-zone: valt voorlopig stil?

15 Alleen maar organisch groeien is onverantwoord onvoldoende om groei te accommoderen heeft economisch risico leidt tot ”sluipie/sluipie beleid” (geen ruimtelijk kwaliteit) relatie met bereikbaarheid (auto en o.v.) ontbreekt Zie ook: strategische toekomst analyse Utrecht van drie professoren

16 Rol provincie Utrecht bestuurlijke dichtheid Utrecht is ongekend: belemmert slagkracht prestaties en reputatie Randstadprovincies niet sterk provincie Utrecht onderschat groei en overschat binnenstedelijk en Almere maar: - provincies winnaars in regeer-akkoord - structuurvisie provincie nu cruciaal mèt uitvoeringsstrategie