cursus Technische Infratructuur in de Ruimtelijke Ordening Verkeersveiligheid: Bijzondere onderwerpen Alcohol en verkeer Mobiel bellen Ongevalsrisico’s

Alcohol en verkeer Bij veel ongevallen is alcohol in het spel, maar ook Drugs Geneesmiddelen Bloedalcohogehalte (BAG) BAG per land (ETSC)

Wettelijk toegestane BAG incl. handhaving

Aantal overtredingen BAG als % van de bevolking

Maatregelen Verlagen limieten, vooral bij beginnende bestuurders (alleen zinvol als men maatregel combineert met verhoogd toezicht) Handhaving: grote pakkans, combineren met Publiciteit (subjectieve pakkans) Meer aandacht voor zware drinkers Voorlichting en educatie:campagnes in combinatie met maatregelen Strafverzwaring: Europese burger is de mening toegedaan dat alcoholmisbruik in verkeer strenger moet worden bestraft (SARTRE) Educatieve maatregelen vooral voor bepaalde groepen: Recidivist} Hoge BAG}op cursus Beginnende bestuurder } Alcoholslot: koppeling alcoholtest in auto aan startmechanisme Werkt goed bij recidivisten (USA, Canada) Wellicht uitbreiding naar alle auto’s Uitsluiting: ontzegging rijbevoegdheid heeft beperkte effectiviteit 2 tot 3 keer meer recidivisme dan alcoholslot

Mobiel bellen Bestuurder wordt afgeleid Fysieke afleiding: bedienen telefoon en voertuig Cognitieve afleiding: deel van de aandacht voor telefoongesprek in plaats van rijden Gebruik telefoon tijdens rijden heeft negatieve invloed op verschillende aspecten rijgedrag: Tragere reacties en meer gemiste informatie Remmen: remreactietijd neemt toe (0,3 tot 0,7 sec) Algemeen verkeersbewustzijn: vermindering concentratie (perceptie, begrip en voorspelling) Riskante beslissingen vooral bij minder voorkomende of ingewikkelde verkeerssituaties (linksaf slaan, ritsen, gladheid, etc.

Mobiel bellen versus alcohol Mobiel bellen: Neiging om langzamer te rijden Reageren langzamer op verkeerstekens Missen veel richtingborden Rijden onder invloed (BAG > 0,8‰) Rijden met hogere snelheid Agressieve rijstijl (kortere volgafstanden en krachtig remmen) Mobiele telefoon werkt sterker door op rijgedrag, aar effect is van veel kortere duur. Bovendien is het beoordelingsvermogen van de beller niet belemmerd

Ouderen in het verkeer Waarom relevant: Functiestoornissen Lichamelijke kwetsbaarheid Persoon > 75 jaar Kans op overlijden per afgelegde vrtgkm 6 x gemiddelde kans Kans op overlijden per vrtgkm op fiets 12 x gemiddelde kans

Functiestoornissen Vermindering gezichtsvermogen Vermindering reactievermogen; vertraagde perceptie-reactietijd Problemen bij de verdeling van de aandacht Dementie Achteruitgang motorische functies incl. flexibiliteit nek en romp Achteruitgang selectieve aandacht (onderscheid relevante en irrelevante aandacht) Bij eenzelfde botsing is het overlijdensrisico van een persoon > 75 jaar 3 maal groter dan van persoon 18 jaar Heeft vooral consequenties bij onbeschermde verplaatsingen (fietsen, lopen

Compensatie Ouderen compenseren Niet rijden als het druk is Niet agressief rijden (minder behoefte aan sensatie) Veel rijervaring Minder alcoholgebruik

Maatregelen Infrastructurele maatregelen: Voldoende gelegenheid voor waarnemen, beslissen en handelen = Duurzaam Veilig Nieuwe ontwerpen moeten aansluiten op bestaande principes (men kan gebruik blijven maken van ervaring en bestaande automatismen Complexe taken in delen uitvoeren, daartussen een veilige plek Belangrijke elementen van de infrastructuur prominent laten zien bijv. door verlichting of markering Technische aanpassingen: rijtaak afstemmen op mogelijkheden verkeersdeelnemer Beschermingsmiddelen: helm, airbag, etc. Voorlichting, educatie, keuring Alternatieve vervoersmogelijkheden (openbaar vervoer, taxi, etc.)

Jonge beginnende automobilisten Ongevalsrisico van jonge beginnende automobilisten (18 – 24 jaar) ruim 4 maal groter dan ongevalsrisico ervaren bestuurders (30 – 59 jaar)

Mogelijke oorzaken Mentale onvolwassenheid Hoge risico-acceptatie Hoge blootstelling aan gevaarlijke situaties (men rijdt veel ‘s nachts) Levensstijl: nieuwe dingen uitproberen, indruk maken, etc. Alcoholgebruik, drugsgebruik, vermoeidheid Ontbreken van routines en automatismen (rijervaring) Overbelasting als gevolg van vermogen tot selectie van belangrijkste informatie incl. adequaat reageren Nieuwe onbekende verkeersomgeving Beperkt vermogen om gevaren te herkennen Overschatting eigen vaardigheden, gecombineerd met onderschatting complexiteit verkeerssituatie

Maatregelen Rijopleiding en examen Evt. rijopleiding in stappen Gebruik rijsimulatoren (gevaarlijke situaties) Na het behalen van het rijbewijs Beginnersrijbewijs Verlaging wettelijke alcohollimiet (0,2 g/l) gedurende eerste 5 jaar Bescherming (bijv. nachtelijk rijverbod) Afschrikking (bijv. ongevallendatarecorders in de auto)