Financiële vooruitzichten van gemeenten Waar staan we? Gijs Oskam VNG/Gemeentefinanciën Dag van de wethouder, Hilversum 24 november 2010

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Bespreekpunten Decentralisatie van taken naar gemeenten Vooruitzichten specifieke uitkeringen Ontwikkeling gemeentefonds Enkele slotopmerkingen

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Inkomstenbronnen gemeenten 2010

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Inkomstenbronnen gemeenten 2010 Gemeentefonds totaal€ 18,4 mrd Specifieke uitkeringen € 11,9 mrd Eigen inkomsten:€ 17,8 mrd Belastingen en heffingen € 7,6 mrd Overige eigen inkomsten € 10,2 mrd Totaal inkomsten 2010€ 48,1 mrd

Decentralisatie van taken

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Decentralisatie van taken (1) Regeerakkoord, oktober 2010 Twee grote operaties in de pijplijn: Jeugdzorg Dagbesteding en begeleiding AWBZ Grote bedragen naar gemeentefonds Geraamde efficiencykortingen ruim € 400 miljoen Veronderstelling: gemeenten voldoende gecompenseerd

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Decentralisatie van taken (2) Regeerakkoord, oktober Struc. Jeugdzorg AWBZ-taken

Vooruitzichten specifieke uitkeringen

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Specifieke uitkeringen (1) Ingesteld bij wet, in 2010 € 12 miljard Rijk bepaalt omvang én besteding Grootste specifieke uitkeringen : Bijstand (Inkomensdeel)€ 4 miljard Sociale werkvoorziening€ 2 miljard Participatiebudget € 2 miljard Drie grootste uitkeringen 70% van het totaal

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Specifieke uitkeringen (2) Laatste decennia drastische vermindering aantal specifieke uitkeringen In 1985 nog ruim 400 specifieke uitkeringen, in 2010 aantal afgenomen tot ca. 90 Streven: verdere vermindering aantal specifieke uitkeringen tot maximaal 25 plus 12 grote gebundelde uitkeringen

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Mutaties in specifieke uitkeringen Regeerakkoord, oktober Struc. Van Montfrans -80 Stoppen ISV/BLS -230 Aanbesteden OV in G Instroom WSW Ontschotte WWB en Wajong Doelgroep VVE 3050

Ontwikkelingen gemeentefonds

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Gemeentefonds Bestaat uit algemene uitkering (AU) en decentralisatie/integratieuitkeringen (DU/IU) Geldstroom van het Rijk aan gemeenten Beheerders ministers van Financiën en BZK Besteding niet gekoppeld aan bepaald doel, dus vrij besteedbaar Informatievoorziening via gemeentefonds- circulaires van BZK (mei, september)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Onderdelen gemeentefonds 2010

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Omvang algemene uitkering In 2010 omvang algemene uitkering € 15,8 mrd Groei AU direct gekoppeld aan groei rijksuitgaven: ‘samen de trap op en samen de trap af’ (normering) Normeringssystematiek sinds 1995 onderdeel van bestuursafspraken Rijk en gemeenten; elke vier jaar evaluatie In verband met economische crisis is de groei voor bevroren op stand Miljoenennota 2008

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Groei gemeentefonds Stand zomer 2010, circulaire BZK PM

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Groei gemeentefonds Stand zomer 2010, circulaire BZK PM

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Groei gemeentefonds Stand zomer 2010, circulaire BZK PM

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Groei gemeentefonds Stand zomer 2010, verwachting van veel gemeenten

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Groei gemeentefonds Stand Regeerakkoord 2010, oktober 2010

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Groei gemeentefonds Stand Startnota 2010, november 2010

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Werkgroep Kalden April 2010 Komt met meerdere ideeën voor bezuinigingen op het gemeentefonds Meest opvallend voorstel is korting van 1,7 miljard, volgens de laatste kostenmethode Ook voorstel bestuurlijke herinrichting Nederland, met 30 gemeenten of 100 tot 150 gemeenten

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Laagste kostenmethode april 2010 Totale uitgaven van de ‘goedkoopste helft’ van de gemeenten gelden als maat De overige gemeenten gelijkgeschakeld, het te besparen bedrag is dan € 1,7 miljard Wel rekening gehouden met structuurverschillen Verdere verfijning levert hogere bedragen −Splitsing in uitgaven −Aantal gemeenten als maat Voorbeelden kostenverschillen: monumentenbeleid en strandvonderij

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Groei gemeentefonds (nominaal, in proc.) Verschillende scenario’s Verwachting van veel gemeenten -2,5 Regeerakkoord 0,31,01,93,0 Startnota -0,10,52,41,0

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Groei gemeentefonds (nominaal, cumulatief in miljoenen euro’s) Verschillende scenario’s Verwachting van veel gemeenten Regeerakkoord Startnota

Enkele slotopmerkingen

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Enkele slotopmerkingen (1) ‘Varia’ uit Regeerakkoord Taakdifferentiatie op gemeentelijke niveau mogelijk Minder bestuurders, ook in raad en college Gemeentelijke herindeling van onderaf Afschaffen van deelgemeenten en –raden Verder met sanering specifieke uitkeringen Overheid betaalt factuur binnen 30 dagen (boete!) Bestuur zo dicht mogelijk bij de burger … en meer

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Enkele slotopmerkingen oktober 2010 Decentralisatie jeugdzorg en AWBZ-taken, op voorhand geen tekorten inboeken Omvangrijke kortingen op specifieke uitkeringen, in beginsel door te geven aan de sectoren Accres gemeentefonds ‘valt niet tegen’ Beeld is gecompliceerd en niet rooskleurig, maar wellicht minder somber dan door veel gemeenten verwacht Nieuw Bestuursakkoord Rijk-gemeenten?