Stefan Hartman Promovendus Basiseenheid Planologie Het platteland als speelgebied: over ruimtelijke planning en leisure landscapes Stefan Hartman Promovendus Basiseenheid Planologie

Platteland als leisure landscape? Landschappen steeds meer in teken van leisure-doeleinden, vrije tijdsbesteding Platteland als plek voor: toerisme, recreatie, leisure suburbaan, exurbaan wonen De ruimtelijke kwaliteiten vormen ‘assets’ voor ontwikkeling

Leisure in het landschap evenementen beleving eco & bio entertainment passief actief betekenis geven spiritueel transformeren

Transities Samenloop van economische, technologische,socio-culturele, ecologische, politieke aspecten, wet- en regelgeving

1 2 3 4 4 Land Stad Landbouw Industrie Diensten Vrijetijdseconomie Stadslandbouw 2 Industrie energielandschappen 3 Diensten Zorg, ‘cottage industries’ 4 4 Vrijetijdseconomie

Stedelijke regio’s (Zandbelt, 2011)

Leisure & ruimtelijke planning Traditionele attitude: Leisure veelal als ‘gebiedsvreemd’ Een ‘landschapsconsument’, verrommelaar, concurrent, bedreiging Aanpak: Onthouden, voorkomen Toedelen op functionele wijze Ruimtelijk scheiden, voorkomen interactie

mm-dd-yy

Leisure & vrijetijdslandschappen Natuur Ecologie Landschap Erfgoed Beschermen Leisure & vrijetijdslandschappen Risico’s mijden (Woon- werk-, energielandschappen) Kansen pakken Landbouw Woningbouw Industrie Energie Toerisme Ontwikkelen

Een omslag in doen en denken.. Kritische maatschappij Niet verbruiken, maar versterken van kwaliteiten Zowel economie, ecologie en socio-cultureel Dynamiek: nieuwe ruimte claims en opstekende urgenties De experience economy Beleving, identiteit, cultuur, authenticiteit Multifunctionaliteit, verweving Autonoom: naast functionaliteit ook kwaliteit en beleving

Leisure in het (platte)landschap? Padafhankelijkheden – doorzetten lijn vanuit verleden Behouden kwaliteiten, karakteristieken, gebruiken, functies, economiën Mate van robuustheid nodig: behouden en risico’s mijden Padcreatie – afwijken lijn vanuit verleden Nieuwe wensen en eisen tbv landschapsgebruik Urgenties die om reactie vragen Mate van flexibiliteit nodig: ontwikkelen en kansen pakken

onthouden inbedden Beschermen Risico’s mijden Kansen pakken Inbedden: aanhaken op bestaande kwaliteiten In gebouw: behoud en beheer erfgoed, (agri)bedrijf, In plek: behoud en beheer voorzieningen, natuur leefbaarheid  Leisure als middel (cf. ‘civic tourism’) Centraal: behouden bestaande kwaliteiten (path dependencies) Beschermen onthouden inbedden Risico’s mijden Kansen pakken Ontwikkelen

herstructuren transformeren Beschermen Risico’s mijden Kansen pakken Centraal: toevoegen nieuwe kwaliteiten (path creation) Ontwikkelen

Herstructureren

Transformeren Aansluiten bij gebiedsopgaven als natuur, water, klimaatadaptatie

Leisure als impuls voor (platte)landschap Als versterking voor bestaande kwaliteiten, activiteiten Als (co)producent van nieuwe kwaliteiten, landschappen Van functioneel toedelen naar kwalitatief inbedden, verweven Benut investeringen: verbind gebiedsopgaven, co-productie Zoek proactief (stimuleer, faciliteer) nieuwe ontwikkelingen, verbindingen Planning en ontwerpopgave: vormgeving en beleving  Keuzes: waar onthouden, hoe inbedden en wat herstructureren of transformeren  Verschillende mengvormen protectie+productie+consumptie

Leisure als impuls.. Afhankelijk van perspectieven op hoe een regio is en zou moeten zijn, en in hoeverre leisure daar in past Een gebiedsverhaal van een regio geeft richting – het maatschappelijke discours en hoe leisure-ontwikkelingen worden ‘ge-framed’ door belanghebbende actoren

Leisure, landschap, planning Maak expliciet: verbindend en gedragen (informeel) gebiedsverhaal dat richtinggevend is voor leisure-ontwikkeling, en daarmee (dus) de basis vormt voor (formele) besluitvorming en planning Houd gebiedsverhaal continu in ontwikkeling, om te blijven anticiperen op veranderende omstandigheden monitoring urgenties, kansen - trendwatching, scenario’s maak nieuwe voorstellen, ontwerpen, concepten – blijf herijken (‘re-framen’) ..is zoektocht naar organiserend vermogen - ‘wie’ en ‘hoe’ ..betekent steeds bijstellen en opnieuw keuzes maken – ‘wat’ en ‘waar’ Op naar een adaptieve vorm van planning: sleutelen aan het landschap

Bedankt voor uw aandacht Stefan Hartman s.hartman@rug.nl

“De boerderij wordt steeds meer een opslagplaats voor bejaarden, junks, kinderen die in de crèche zitten, gestreste managers, caravans en gestalde paarden” (bron: Metz, 2006)