BWT-taken op het spoor van nu en naar de toekomst 1 Wico Ankersmit. Directeur VBWTN

BWT 4.0 Het spoorboekje naar station BWT 4.0 Welk spoor wordt het ? BWT lokaal Welk spoor wordt het ?

BWT 4.0 Commissie fundamentele verkenning Bouw (commissie. Dekker) Privaat wat kan, publiek wat moet Laat gemeenten niet meer toetsen aan technische voorschriften De BRL 5019 zal in 2012 tot aanpassing van wetgeving moeten gaan leiden om privaatrechtelijke gecertificeerde toets ook publiekrechtelijke juridische status te geven. Volgens BRL5019 krijgt een onder certificaat getoetst en ingediend bouwplan de status van erkende KOMO kwaliteitsverklaring. De BRL 5019 is een managementsysteemcertificaat. (Zoals de ISO9001) 4/4/2017

BWT 4.0 Privatiseren Privaat is het overhevelen van publieke diensten naar de markt. Dit kan door - Uitbesteding - Afstoting Van uitbesteding is sprake als de overheid een overeenkomst aangaat met een private onderneming voor de productie van een bepaalde dienst in de vorm van een RWT* (gecertificeerd bouwplan onder BRL) Van taakafstoting is sprake als de overheid taken afstoot naar de markt en daarmee voor de overheid de verantwoordelijkheid vervalt. (bijv. Art 2.1a uit de Wabo) Volgens BRL5019 krijgt een onder certificaat getoetst en ingediend bouwplan de status van erkende KOMO kwaliteitsverklaring. De BRL 5019 is een managementsysteemcertificaat. (Zoals de ISO9001) 4/4/2017 *RWT is Rechtspersoon met wettelijke taak zoals autobedrijf die een APK keuring mag uitvoeren

BWT 4.0 Spoor Dekker Dit noemen we het spoor Dekker

BWT 4.0 Commissie robuuste uitvoering VROM taken (commissie Mans) 7 Kwalitatieve uitvoering van overheidstaken Centraliseren kennis en kunde in Regionale Uitvoeringsdiensten Lokaal bestuur is opdrachtgever (beleidsbepaler) en Uitvoeringsdienst voert de diensten uit conform opdracht van het lokaal bestuur. Minimaal het basistakenpakket (milieu) maar voorkeur voor Wabo breed takenpakket.

BWT 4.0 Spoor Mans Dit noemen we het spoor Mans

BWT 4.0 Dit gebeurt er zonder duidelijk spoorboekje! Spoor Dekker Mans Dit gebeurt er zonder duidelijk spoorboekje!

BWT 4.0 dubbel DEKKER MANS En het is niet alleen de trein Dekker die op de rails staat. De trein Ter Horst heeft het volgende station al bereikt, maar parallel aan de Dubbel Dekker rijdt ook nog de trein Mans Daarachter dendert de Thalys Schultz ook snel dichterbij die een half jaar na de Wabo het hele omgevingsrecht op de schop wil zetten met een nieuwe Raamwet omgevingsrecht

BWT 4.0 Er kunnen meer treinen rijden, maar…… Spoor Mans Spoor Dekker De symbiose organisatievorm

Wat is de meerwaarde van private toetsing boven toetsing door de overheid ? De overheid kijkt niet meer naar de bouwtechnische eisen van de bouwaanvraag De leges kunnen hiermee tussen 20% en 50% omlaag De uitvoerende partij is geheel verantwoordelijk te ontwerpen conform het Bouwbesluit, maar gemeente zal hier tijdens de uitvoering nog op toezien (art 5.2 Wabo). Overheid blijft verantwoordelijk om bij de voorbereiding van een besluit de nodige kennis te vergaren omtrent de feiten en af te wegen belangen, lees risico’s (art 3.2 Awb)… Tenzij de wet hierop wordt aangepast. Minister Donner schreef onlangs dat het weghalen van de bouwtechnische toets bij de overheid leidt tot lastenverlichting en tijdswinst bij de initiatiefnemer, maar is dit zo?. Is het goedkoper om in plaats van de gemeente het plan te laten toetsen dit te laten doen door een gecrediteerd bureau? En levert het zoveel tijd op in de procedure? Ook het bureau heeft werkvoorraad, mensen die wel of niet beschikbaar zijn. En waar zit bij een project de “tijd”? Dat is toch voornamelijk in de planologische procedure! En dan. In de wetgeving zullen fundamentele veranderingen moeten worden doorgevoerd om dit spoor verder uit te rijden. 4/4/2017

Wat is de meerwaarde van private toetsing en toezicht boven toetsing en toezicht door de overheid ? De overheid ziet in zijn geheel niet meer toe op de technische uitvoering van het bouwproject. De leges kunnen hiermee tussen 40% en 70% omlaag De uitvoerende partij is geheel verantwoordelijk voor uitvoering conform de onder certificaat verleende vergunning (dat gaat verder dan zorgplicht) en te bouwen conform het Bouwbesluit. Overheid blijft verantwoordelijk om bij de voorbereiding van een besluit de nodige kennis te vergaren omtrent de feiten en af te wegen belangen, lees risico’s (art 3.2 Awb)… Tenzij de wet hierop wordt aangepast. Minister Donner schreef onlangs dat het weghalen van de bouwtechnische toets bij de overheid leidt tot lastenverlichting en tijdswinst bij de initiatiefnemer, maar is dit zo?. Is het goedkoper om in plaats van de gemeente het plan te laten toetsen dit te laten doen door een gecrediteerd bureau? En levert het zoveel tijd op in de procedure? Ook het bureau heeft werkvoorraad, mensen die wel of niet beschikbaar zijn. En waar zit bij een project de “tijd”? Dat is toch voornamelijk in de planologische procedure! En dan. In de wetgeving zullen fundamentele veranderingen moeten worden doorgevoerd om dit spoor verder uit te rijden. 4/4/2017

Wat is het risico van private toetsing en toezicht boven toetsing en toezicht door de overheid ? Toetsing aan technische aspecten (Bouwbesluit) loopt vaak deels parallel met toetsing esthetische, planologische en omgevingsaspecten. Privaat kunnen niet alle locatie-gerelateerde aspecten worden getoetst. (denk aan bouwen van kantoor boven Utrechtsebaan in Den Haag) Is het sneller en goedkoper een plan onder certificaat te toetsen? De uitvoerende partijen vinden de rol van de overheid vaak ook wel een toegevoegde waarde hebben. - Beste klant het mag zo niet van de gemeente! - Ik weet nu dat als ik moeite moet doen voor een aanvraag B. de H. het niet voor elkaar krijgt een vergunning te krijgen. Minister Donner schreef onlangs dat het weghalen van de bouwtechnische toets bij de overheid leidt tot lastenverlichting en tijdswinst bij de initiatiefnemer, maar is dit zo?. Is het goedkoper om in plaats van de gemeente het plan te laten toetsen dit te laten doen door een gecrediteerd bureau? En levert het zoveel tijd op in de procedure? Ook het bureau heeft werkvoorraad, mensen die wel of niet beschikbaar zijn. En waar zit bij een project de “tijd”? Dat is toch voornamelijk in de planologische procedure! En dan. In de wetgeving zullen fundamentele veranderingen moeten worden doorgevoerd om dit spoor verder uit te rijden.

BWT 4.0 Spoor Mans Spoor Dekker Er kunnen meer treinen rijden, maar……

Wat is de meerwaarde van het uitvoeren van BWT taken binnen een RUD? Er kan meer deskundigheid worden ingezet op een bouwaanvraag. (e.e.a. afhankelijk van het opdrachtgeverschap van het gemeentebestuur) Er is minder kwetsbaarheid door robuuste formatie Door samenwerking tussen werknemers met zelfde takenpakket kan meer kwaliteit worden geleverd. Door robuuste organisatie met meer specialisten kan integrale uitvoering op hoger niveau plaatsvinden (ketenbreed). Minister Donner schreef onlangs dat het weghalen van de bouwtechnische toets bij de overheid leidt tot lastenverlichting en tijdswinst bij de initiatiefnemer, maar is dit zo?. Is het goedkoper om in plaats van de gemeente het plan te laten toetsen dit te laten doen door een gecrediteerd bureau? En levert het zoveel tijd op in de procedure? Ook het bureau heeft werkvoorraad, mensen die wel of niet beschikbaar zijn. En waar zit bij een project de “tijd”? Dat is toch voornamelijk in de planologische procedure! En dan. In de wetgeving zullen fundamentele veranderingen moeten worden doorgevoerd om dit spoor verder uit te rijden. 4/4/2017

Wat is het risico van het uitvoeren van BWT taken binnen een RUD? Er is meer afstand tussen omgeving (buren, buurt, politiek) en de toetsende overheid. Er is minder kennis van de specifiek lokale aspecten (planologie, esthetische kwaliteit, volkshuisvesting, economie e.d.) Aan echte kwaliteit hangt een hoger prijskaartje. De schakel tussen bestuurlijke ambitie/prioriteit en de uitvoering wordt zwakker. Minister Donner schreef onlangs dat het weghalen van de bouwtechnische toets bij de overheid leidt tot lastenverlichting en tijdswinst bij de initiatiefnemer, maar is dit zo?. Is het goedkoper om in plaats van de gemeente het plan te laten toetsen dit te laten doen door een gecrediteerd bureau? En levert het zoveel tijd op in de procedure? Ook het bureau heeft werkvoorraad, mensen die wel of niet beschikbaar zijn. En waar zit bij een project de “tijd”? Dat is toch voornamelijk in de planologische procedure! En dan. In de wetgeving zullen fundamentele veranderingen moeten worden doorgevoerd om dit spoor verder uit te rijden. 4/4/2017

BWT 3.0 Maar waar staan we nu? Bouwen is in korte termijn erg veranderd. Door de komst van Cad is ieder ontwerp mogelijk, maar daardoor zijn de ontwerpen ook een heel stuk complexer geworden.

Voorbeelden hiervan zijn privatisering postbank, post en energiemarkt. Privatisering werkt goed in tijden van een groeiende economie. Het leveren van kwaliteit staat dan boven lijfsbehoud. Voorbeelden hiervan zijn privatisering postbank, post en energiemarkt. Bij een krimpende economie staat bovenaan “het overeind houden van de zaak”! Kwalitatieve centralisatie werkt in tijden van groeiende economie. Er is geld om de kwaliteit te betalen. Inkomsten door hoge omzetten maken het mogelijk kennis en kunde te verhogen en bij te houden. Een krimpende economie vraagt om het maken van keuzes. Wat moet en wat doen we niet meer. De kosten staan dan boven kwaliteit. Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Hoe verdelen we de vraag ? Bouwen is in korte termijn erg veranderd. Door de komst van Cad is ieder ontwerp mogelijk, maar daardoor zijn de ontwerpen ook een heel stuk complexer geworden.

BWT 4.0 BWT lokaal PRIVAAT RUD BWT lokaal

BWT 4.0 1 3 2 BWT lokaal PRIVAAT RUD BWT lokaal De symbiose organisatievorm

3 belangrijke wissels Eerste wissel: Faciliteren gecertificeerde bouwplantoets en meedenken en meedoen in opbouw RUD’s. Hierbij al visie vastleggen voor (ingekrompen) lokale toekomsttaken BWT. Tweede wissel: Fundamentele keuze. Privaat wat kan, publiek wat moet. Hierbij voorkomen dat beide treinen op zelfde spoor komen te rijden. Tussen tweede en derde wissel organiseren en ervaren waar optimale scheiding publiek en privaat ligt. Derde wissel: BWT 4.0 staat. Minister Donner schreef onlangs dat het weghalen van de bouwtechnische toets bij de overheid leidt tot lastenverlichting en tijdswinst bij de initiatiefnemer, maar is dit zo?. Is het goedkoper om in plaats van de gemeente het plan te laten toetsen dit te laten doen door een gecrediteerd bureau? En levert het zoveel tijd op in de procedure? Ook het bureau heeft werkvoorraad, mensen die wel of niet beschikbaar zijn. En waar zit bij een project de “tijd”? Dat is toch voornamelijk in de planologische procedure! En dan. In de wetgeving zullen fundamentele veranderingen moeten worden doorgevoerd om dit spoor verder uit te rijden. 4/4/2017

Ervaringen privatisering in het buitenland Engeland Wales Aanvrager kan kiezen tussen gemeente en private toetser Gemeente en markt concurreren hier om clientèle Door deze concurrentie daalt het toetsniveau Gemeente vangt de ‘zwakkeren’ op. Sanctioneren wordt zo lang mogelijk uitgesteld Behoud voldoende werk gaat boven optimale kwaliteit Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Ervaringen privatisering in het buitenland Nieuw Zeeland Rond 1990 totale omslag in bouwregelgeving van prescriptieve eisen naar prestatie eisen met veel interpretatieruimte Vanaf die tijd ook keuze tussen private en publieke toets en toezicht Rond 2001 “Leaky Building Crisis” Doordat projectontwikkelaars massaal kozen voor minder strenge private toetsers i.p.v gemeente. 18.000 woningen en gebouwen moesten soms geheel worden vervangen. Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Ervaringen privatisering in het buitenland Japan New York Architecten en constructeurs mogen de wettelijke toetsing van bouw bouwplannen aan bouwregelgeving uitvoeren. 2005 schandaal in de bouwsector Japan. Groot bedrijf gezwicht voor commerciële druk vanuit aannemerij en ontwikkelaars. 71 projecten waren niet veilig en velen daarvan zijn gesloopt. 2006 gelijksoortig schandaal in New York. Na uitgebreid onderzoek kwam naar voren dat van alle in 2006 door private partijen getoetste bouwplannen er 57% niet voldeden aan de bouwregelgeving. Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Ervaringen privatisering in het buitenland Frankrijk Verplichte verzekerde garantie (soort TIS met VGV). De verzekeraar kan inschatten wat het te verzekeren risico is. Dus verzekeraar toetst om premie te bepalen, en houdt toezicht om te voorkomen dat er moet worden uitgekeerd. Ramp Charles de Gaulle terminal. Uit onderzoek ernstige fouten in ontwerp en tijdens uitvoering die onafhankelijk certificatiebureau (dat namens de verzekeraar werkte) had moeten zien. Gaat het uit te keren bedrag de premie en de kwaliteit bepalen? Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Ervaringen privatisering in het buitenland Frankrijk Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Ervaringen privatisering in het buitenland Duitsland Bouwtoezicht deels geprivatiseerd. Constructie dient te worden getoetst door private “prüfingenieur” die hoofdelijk aansprakelijk is voor de door hem of haar uitgevoerde werkzaamheden. Voor deze vorm is gekozen omdat in Duitsland heel veel kleine gemeenten onmogelijk alle kennis en kunde in huis kunnen hebben. 2006 ramp dak IJsbaan Bad-Reichenhall. Uit onderzoek bleek dat de “prüfinginieur” en ontwerper van fouten afwisten. Zij gaven in verhoor aan dat omdat gemeentelijk toezicht beperkt was zij deze informatie achtergehouden hadden. Resultaat 15 doden. Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Ervaringen privatisering in het buitenland Duitsland Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Ervaringen privatisering in het buitenland België België kent geen Bouw- en Woningtoezicht. Je moet wel een bouwvergunning aanvragen, maar die wordt alleen getoetst aan planologische- en omgevingsregelgeving België kent geen Bouwbesluit Bouw in feite geprivatiseerd Wel een zeer strengere aansprakelijkheid private partijen Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Ervaringen privatisering in het buitenland België Opdrachtnemers hebben 10-jarige aansprakelijkheid die niet beperkt kan worden. Maar er is geen verplichting om een verzekering tegen constructieve gebreken af te sluiten. Opdrachtnemer is iedere bij bouw betrokkene (aannemer, onderaannemer, architect, raadgevend ingenieurs, ontwerpers) Wettelijke verplichting een architect bij het bouwproces te betrekken. Deze architect is persoonlijk aansprakelijk, en deze is verplicht een zware beroepsaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten. Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Ervaringen privatisering in het buitenland Dubai

Ervaringen privatisering in het buitenland Dubai Overheid bepaald en betaald procedure (leges puur administratief) Building codes gebaseerd op Europese normen Verantwoordelijkheden gebaseerd op Arabische normen Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Ervaringen privatisering in het buitenland Dit zijn geen “goede” voorbeelden, maar wel relevant als er in ons land in relatie tot BWT telkens wordt verwezen naar deze incidenten. Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

De belangrijkste vraag is ! Wat is een acceptabel risico. Of blijven we geloven in de illusie van een risicoloze samenleving ? 27 november 2011 ZES DODEN IN VERKEER Dit weekend kwamen zeker zes personen om door ongevallen in het verkeer. Ondanks rustig weer was het diverse keren raak.

BWT 4.0 1 3 2 Voordat de wissels kunnen worden omgezet eerst: BWT lokaal PRIVAAT RUD 1 3 2 BWT lokaal Voordat de wissels kunnen worden omgezet eerst: De symbiose organisatievorm

Wat is het doel wat we willen bereiken ? Hogere kwaliteit ? Minder administratieve lasten ? Kostenreductie bouw ? Er als overheid niet meer van willen zijn ? Minister Donner schreef onlangs dat het weghalen van de bouwtechnische toets bij de overheid leidt tot lastenverlichting en tijdswinst bij de initiatiefnemer, maar is dit zo?. Is het goedkoper om in plaats van de gemeente het plan te laten toetsen dit te laten doen door een gecrediteerd bureau? En levert het zoveel tijd op in de procedure? Ook het bureau heeft werkvoorraad, mensen die wel of niet beschikbaar zijn. En waar zit bij een project de “tijd”? Dat is toch voornamelijk in de planologische procedure! En dan. In de wetgeving zullen fundamentele veranderingen moeten worden doorgevoerd om dit spoor verder uit te rijden. 4/4/2017

Om voorgaande vragen te kunnen beantwoorden moeten we eerst de volgende vragen beantwoord hebben ! Wie vraagt om deze verandering? Voor wie doen we het ? Past deze verandering binnen de veranderende opgaaf in de bouw ? Wat willen we er voor terug ? Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

Visie VBWTN Snel duidelijkheid. Waar zijn we wel en waar zijn we niet van! Pas Mans op BWT-taken inrichten als duidelijks is welke taken Dekker overneemt. Als er wordt gekozen voor hybride systeem, dan keuzes maken in soort/type/omvang bouwwerken. Als er wordt gekozen voor hybride systeem, dan leges afschaffen of legessystematiek hervormen. Afdeling Bouw- en Woningtoezicht transformeren naar afdeling Omgevingskwaliteit Verantwoordelijkheden duidelijker positioneren (risicoanalyse) Faillissementswetgeving meenemen in proces (is gekoppeld aan verantwoordelijkheden) Eén onderdeel van de werkzaamheden gaat van de overheid naar private partijen. Zeker geen onbelangrijk onderdeel, maar er blijft nog heel veel over. Grote vraag is waar in het proces de gecertificeerde aanvraag moet worden ingediend. Niet te ver naar voren maar ook niet te ver naar achteren. Zeker niet voor de planologische procedure en de esthetische beoordeling, maar ook niet los of na alle andere Omgevingsvergunningplichtige activiteiten. Maar denk ook aan bereikbaarheid blusvoertuigen, opstelplaats, bluswatervoorziening etc. etc. 4/4/2017

Zijn wij tegen deze ontwikkelingen? Nee! Mijn voorganger Gert-Jan van Leeuwen zegt hierover is het mopperen dat je nat wordt of kun je beter een paraplu meenemen. Een overheid die niet meer kijkt naar bouwplannen voordat ze worden uitgevoerd. Is dat terug naar 0.0 (van voor de Woningwet) ? Ik denk dat we het hier hebben over bouwregelgeving 4.0 Maar om niet vast te komen zitten onder de brug moeten de wissels op tijd goed staan! 4/4/2017