Ontwikkelingstheorien: Een kijk vanuit de levensloop van hun bedenkers Theorieën van Ontwikkeling

Een intuïtieve ontwikkelingstheorie Beschrijving van de ontwikkeling Verklaring van de ontwikkeling Zie college vrijdag 27 2 2003 Theorieën van Ontwikkeling

Wetenschappelijke ontwikkelingstheorieën Overeenkomst: onderscheid beschrijving en verklaring Verschillen Structuur van begrippen Bv mechanismen worden expliciet met elkaar in verband gebracht Empirische toetsing Voorspellen en toetsen Bijstellen op basis van toetsing Interactie Intuïtieve en Wetenschappelijke verklaringen publieksvoorlichting Theorieën van Ontwikkeling

Theorieën van Ontwikkeling Overzicht theorieën Leer- en veranderingstheorieën Leertheorie Respondent (Pavlov), operant (Skinner), Sociaal (Bandura) Informatieverwerkingstheorie Computer (Turing) Klassieke Ontwikkelingstheorieën Psycho-analytische (Freud) en Ego benadering (Erikson) Piagetiaanse theorie (Piaget) Cultuurhistorische theorie (Vygotsky) Levensloopbenadering Theorieën van Ontwikkeling

Aanpak van het overzicht Systematische beschrijving in theorieënboek Achtergrond Theorie als product van een bedenker en een tijdvak Levensloop van de bedenkers Karakteristieke kenmerken Een karakteristieke situatie Waar is de theorie het beste voor bekend Wat is het belangrijkste punt van de theorie? Visie op ontwikkeling Theorieën van Ontwikkeling

Theorieën van Ontwikkeling De Leertheorie Voorbeeld: theorie van het operant leren Grondlegger: Skinner (USA, 1904-1990) Theorieën van Ontwikkeling

Theorieën van Ontwikkeling Leertheorie Karakteristieke situatie Zeurende kinderen, dieren in de film en het circus Bekendste bijdrage Gedragsmodificatie in klinische setting door bekrachtiging Kernpunt Gedrag staat onder externe controle Visie op ontwikkeling Ontwikkeling = accumulatie van kennis en vaardigheden door leerprocessen Theorieën van Ontwikkeling

Informatieverwerkingstheorie Algemeen principe van informatieverwerking door mens en machine Grondlegger (maar geen ontwikkelingspsycholoog): Turing (GB, 1912-1954) Theorieën van Ontwikkeling

Informatieverwerkingstheorie Karakteristieke situatie Breukrekenopgave oplossen Bekendste bijdrage Verandering in de basiscomponenten van de informatieverwerking Korte en lange termijngeheugen (uitbreiding en achteruitgang) Kernpunt Universele principes (mens en machine) van stapsgewijze informatieverwerking Visie op ontwikkeling Geen verandering in structuur informatieverwerking, wel in strategieën en methoden Theorieën van Ontwikkeling

Psycho-analytische Ontwikkelingstheorie Klassieke psycho-analyse en ego-psychologie Grondleggers Freud (Oostenrijk, 1856-1939) en Erikson (Duitsland-USA, 1902-1994) Theorieën van Ontwikkeling

Theorieën van Ontwikkeling Freud Karakteristieke situatie Een onoplosbaar conflict tussen individu en wereld, bv een volwassen man, slechte relatie met zijn vader, ontwikkelt angststoornissen na diens overlijden Bekendste bijdrage Theorie van het onbewuste en psycho-sexuele ontwikkelingsstadia Kernpunt Dynamiek van het gedrag door conflict driften en realiteit Visie op ontwikkeling Ontwikkeling = vinden van een soms moeizaam evenwicht tussen met elkaar strijdende krachten Theorieën van Ontwikkeling

Theorieën van Ontwikkeling Erikson Karakteristieke situatie Een conflict tussen individu en wereld dat positief voor het individu wordt opgelost, bv een adolescent die onenigheid heeft met de ouders en daaruit mede een eigen identiteit ontwikkkelt Bekendste bijdrage Model van de acht ontwikkelingsstadia Kernpunt en visie op ontwikkeling Elke levensfase kent cultuur-afhankelijke conflicten die het individu positief probeert op te lossen en die een onderdeel worden van de persoonlijkheid Theorieën van Ontwikkeling

Theorieën van Ontwikkeling Piaget Zwitserland, 1896-1980 Theorieën van Ontwikkeling

Theorieën van Ontwikkeling Piaget Karakteristieke situatie Een jong kind speelt met bekers, water, zand, blokjes en ontdekt spontaan het conserrvatieprincipe en het getalbegrip Bekendste bijdrage Model van de vier/drie ontwikkelingsstadia Kernpunt en visie op ontwikkeling Ontwikkeling als aktief proces van adaptatie aan de wereld, door spontane constructie van cognitieve middelen (begrippen, structuren) Theorieën van Ontwikkeling

Theorieën van Ontwikkeling Vygotsky USSR, 1896-1934 Theorieën van Ontwikkeling

Theorieën van Ontwikkeling Vygotsky Karakteristieke situatie Kinderen in de klas met een onderwijzer Bekendste bijdrage Zone van de naaste ontwikkeling Kernpunt en visie op ontwikkeling Ontwikkeling als de interiorisatie van culturele middelen voor het denken, middelen zijn resultaat van cultuur-historische ontwikkeling, interiorisatie is resultaat van sociale ondersteuning van het kind Theorieën van Ontwikkeling

Huidige stand van zaken (1 van 2) Leertheorie Belangrijk, maar meestal in klinische context, als model voor therapie Informatieverwerkingstheorie Belangrijk, maar sterke nadruk op verouderingsprocessen Psycho-analytische benaderingen Freud Historisch belangrijk Erikson Belangrijk, vooral adolescentiepsychologie Theorieën van Ontwikkeling

Huidige stand van zaken (2 van 2) Piaget Belangrijk, maar meestal als vertrekpunt voor kritiek Principes lijken op die van moderne theorie van zelf-organisatie en complexiteit (dynamische systeemtheorie) Vygotsky Belangrijk, vooral in context van cultuurvergelijkende studies en onderwijstoepassingen Er is nog geen verenigde, overkoepelende theorie van ontwikkeling Elke theorie concentreert zich op een bepaald aspect van ontwikkeling Theorieën van Ontwikkeling