Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen op regionaal en lokaal niveau Studie in opdracht van Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen Prof. dr. Chris Peeters 6 maart 2007

© Policy Research Corporation AGENDA Achtergrond Doel van de studie In kaart brengen economisch belang Totaalcijfers Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel) Verbijzondering naar gemeenten In kaart brengen financieel belang Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen Doorkijk naar 2015 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation ACHTERGROND Haven van Antwerpen: mainport met logistieke centrumfunctie en industriële functie Ontwikkeling wordt door Vlaamse Regering ondersteund met focus op toegevoegde waarde creatie, het verankeren van sectoren als petrochemie, automotive, farma en biotech industrie en het bieden van een goede ontsluiting van de mainport Behoefte aan actualisatie van inzichten omtrent economisch en financieel belang van haven van Antwerpen (referentiejaar 2004, vroegere studies 1992 / 1998 data) Nader detail op lokaal en regionaal niveau (gemeenten) gewenst 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation AGENDA Achtergrond Doel van de studie In kaart brengen economisch belang Totaalcijfers Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel) Verbijzondering naar gemeenten In kaart brengen financieel belang Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen Doorkijk naar 2015 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation DOEL VAN DE STUDIE Actualisatie van vroegere studies naar het economische, financiële en strategische belang van de haven van Antwerpen* Schetsen van een actueel en objectief totaalbeeld van de havenactiviteiten teneinde de toekomstige ontwikkelingen beter te kunnen duiden en speerpunten in beleid en strategie helder vast te leggen Focus op het in kaart brengen van de huidige situatie en het inzichtelijk maken van de relatie van de haven en de omliggende gemeenten Beantwoording volgende vragen Hoe belangrijk is de haven voor de werkgelegenheid in de omringende gemeenten? Waar slaan de uitstralingseffecten via aankopen van de bedrijven neer: regio, Vlaanderen, elders? Hoe groot is de bijdrage van de havenactiviteiten aan de inkomsten voor de Vlaamse overheid? Hoe belangrijk zijn de gewest- en gemeentebelastingen? Welke evoluties zullen de ontwikkeling van de haven vooral (gaan) beïnvloeden? * De haven als economische motor van de regio (Financieel-economische relaties van de mainport Antwerpen met haar omgeving), Garant, 1995 Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen (Huidige betekenis en toekomstvisie), Garant, 2001 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation AGENDA Achtergrond Doel van de studie In kaart brengen economisch belang Totaalcijfers Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel) Verbijzondering naar gemeenten In kaart brengen financieel belang Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen Doorkijk naar 2015 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

IN KAART BRENGEN ECONOMISCH BELANG Directe economische betekenis: Onderscheid tussen havenindustrie en havendiensten (publiek, privaat) als in basisstudie Aansluiting bij informatie NBB* (met vergelijkbare correcties als in vroegere studies) Toetsing aantal deelsectoren via data Bel-First Bureau Van Dijk Indirecte economische betekenis: Toegevoegde waarde multiplicatoren uit input-output analyse** Toetsing van kostenstructuurinformatie aan actuele ontwikkelingen (aandeel import, etc) Totale economische betekenis: Cijfers NBB als leidraad voor totaalbeeld, waarbij de toegevoegde waarde wordt uitgedrukt in lopende prijzen Detailanalyse Policy Research van industrie en havendiensten vanuit vroegere definities Verbijzondering indirecte effecten per sector en specificatie intermediaire leveringen * Economisch belang Vlaamse zeehavens, NBB Working paper document no. 86, 2006 ** Voor België worden op vijfjaarlijkse basis input-outputtabellen gepubliceerd; de meest recente tabellen betreffen het jaar 2000 en werden eind 2004 gepubliceerd; de volgende te verwachten input-outputtabellen zullen betrekking hebben op het jaar 2005 en eind 2008 ter beschikking komen 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation ECONOMISCHE BETEKENIS Classificatie Policy Research op basis van cijfers NBB (2004) Werkgelegenheid Toegevoegde waarde Industrie (# personen) (miljoen €) NBB industrie (excl. energie, incl. scheepsbouw- en herstelling) 26 212 4 331 NBB energie 859 178 NBB havenaanleg en baggerwerken 966 126 Havendiensten NBB scheepsagenten en expediteurs, goederenbehandelaars 23 601 1 817 en openbare sector Logistieke diensten Transport over water (rederijen, incl. visserij) 673 406 Transport over land 3 498 211 Andere logistieke diensten 3 838 406 Handel Maritieme handel 185 12 Niet-maritieme handel 2 827 857 Totaal (direct) 62 659 8 344 Totaal (indirect) 85 299 7 691 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation AGENDA Achtergrond Doel van de studie In kaart brengen economisch belang Totaalcijfers Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel) Verbijzondering naar gemeenten In kaart brengen financieel belang Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen Doorkijk naar 2015 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE BETEKENIS HAVENINDUSTRIE Totale toegevoegde waarde* (2004) 3 262 3 716 4 331 1 140 1 582 1 893 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 7 000 1992 1998 2004 indirect direct mio € ** 4 402 5 298 6 224 *** * NBB industrie excl. energie, incl. scheepsbouw- en herstelling ** Regionale input-output tabellen (INR Regionale rekeningen) tonen dat circa 57% van deze indirecte toegevoegde waarde wordt gerealiseerd in Vlaanderen *** De stijging van 615 mio € in de directe toegevoegde waarde t.o.v. 1998 komt voornamelijk voor rekening van de chemische en petroleumindustrie en situeert zich grotendeels in het jaar 2004 De totale toegevoegde waarde van de havenindustrie was in 2004 17% hoger dan in 1998, vooral vanwege de chemische en petroleumindustrie 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE BETEKENIS HAVENINDUSTRIE Opsplitsing toegevoegde waarde naar deelsectoren (2004) Bron: Policy Research op basis van input-outputtabellen INR 4 331 direct Totale toegevoegde waarde = 6 224 30% 70% mio € indirect 1 893 Chemische nijverheid, petroleumindustrie en automobielnijverheid zijn samen goed voor ongeveer 90% van de door de havenindustrie gecreëerde toegevoegde waarde 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE BETEKENIS HAVENDIENSTEN Totale toegevoegde waarde (2004) private en publieke havendiensten 1 502 1 817 1 353 1 530 1 855 500 1 000 1 500 2 000 2 500 3 000 3 500 4 000 1992 1998 2004 indirect direct mio € * De toegevoegde waarde steeg voor scheepsagenten/expediteurs en goederenbehandelaars in 2004 respectievelijk met 20% en 5% t.o.v. het jaar 2003. De toename van de toegevoegde waarde situeert zich vrijwel exclusief in het jaar 2004; in de jaren ervoor was er een geringe toename. 2 855 3 032 3 672 * Toegevoegde waarde havendiensten nam vooral in 2004 sterk toe 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE BETEKENIS LOGISTIEKE DIENSTEN Totale toegevoegde waarde 500 1 023 954 1 666 1 000 1 500 2 000 2 500 3 000 1998 2004 indirect direct Bron: NBB 2006 mio € 1 454 2 689 * * Ongeveer 40% daarvan betreft de rederijen. Op basis van een actualisatie van de EIS® voor de Belgische scheepvaartcluster, uitgevoerd door Policy Research, lijkt de toegevoegde waarde voor de zeevaartsector in NBB overschat. De analyse van Policy Research leert dat er ten opzichte van 2001 een toename van de toegevoegde waarde is opgetekend voor de zeevaartsector met 65% De toegevoegde waarde gerealiseerd bij de logistieke diensten is sinds 1998 sterk gestegen 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE BETEKENIS HANDEL Totale toegevoegde waarde 489 869 326 580 200 400 600 800 1 000 1 200 1 400 1 600 1998 2004 indirect direct Bron: NBB 2006 mio € 815 1 450 * * Policy Research acht die toename mogelijk iets overschat. NBB noemt als verklaring de stijging van bedrijfswinsten bij Kuwait Petroleum Belgium en SolVin De toegevoegde waarde in de handel is volgens cijfers van NBB de laatste jaren sterk gestegen 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation AGENDA Achtergrond Doel van de studie In kaart brengen economisch belang Totaalcijfers Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel) Verbijzondering naar gemeenten In kaart brengen financieel belang Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen Doorkijk naar 2015 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE BETEKENIS Geografische spreiding directe werkgelegenheid van havenindustrie en havendiensten Wallonië Vlaanderen Directe werkgelegenheid haven van Antwerpen: 62 659 personen ** p.m. 100 % 83.7 % Rest van Vlaanderen 16.3 % Regio Antwerpen* 52 454 Havendiensten Haven-industrie Privaat Publiek Regio Antwerpen 86.2% 88.9% 79.9% *Regio Antwerpen (als in vroegere studie) omvat alle gemeenten in het arrondissement Antwerpen, de gemeenten Beveren, Kruibeke, Sint-Niklaas, Stekene, Temse in het arrondissement Sint-Niklaas, de gemeenten Berlaar, Duffel, Heist o/d Berg, Lier, Nijlen in het arrondissement Mechelen en de gemeente Grobbendonk ** Totaal cijfer NBB (inclusief logistieke diensten en handel) Van de totale directe werkgelegenheid als gevolg van de haven van Antwerpen situeert zich ongeveer 84% in de regio Antwerpen 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE BETEKENIS Geografische spreiding directe werkgelegenheid Havenindustrie Van totale aantal werknemers bij de havenindustrie is 79.9% woonachtig in de regio Antwerpen Havendiensten Van totale aantal werknemers bij haven- en logistieke diensten is 86.6% woonachtig in de regio Antwerpen Noot: Bij de chemische industrie ligt het aantal werknemers woonachtig in regio Antwerpen met 86.3% wel beduidend hoger dan bij automobielindustrie (75.6%) Bijna 84% van de directe werkgelegenheid situeert zich in de regio Antwerpen 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation ECONOMISCHE BETEKENIS Aandeel van de gemeenten in de totale directe werkgelegenheid in de haven Van beroepsbevolking in regio Antwerpen gemiddeld 12.8% werkzaam in de haven 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

Brussels Hoofdstedelijk Gewest ECONOMISCHE BETEKENIS Geografische spreiding indirecte werkgelegenheid van havenindustrie en havendiensten Waals Gewest Vlaams Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest Regio Antwerpen 10 891 57 % ** 22.4 % Indirecte werkgelegenheid haven van Antwerpen: 85 299 personen * * Inclusief logistieke diensten en handel ** Zie Bijlage III in het boek Het economisch en financieel belang van de haven van Antwerpen op regionaal en lokaal niveau voor detail van berekening 16 % 27 % Van de totale indirecte Vlaamse werkgelegenheid als gevolg van de haven van Antwerpen situeert zich 22.4% in de regio Antwerpen 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE BETEKENIS Totale werkgelegenheid per gemeente 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation AGENDA Achtergrond Doel van de studie In kaart brengen economisch belang Totaalcijfers Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel) Verbijzondering naar gemeenten In kaart brengen financieel belang Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen Doorkijk naar 2015 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANG Financiële betekenis haven van Antwerpen (2004) Inkomsten van Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen Havendefinitie NBB (incl. logistieke diensten, handel, etc) Gedeelde en samengevoegde belastingen 475 miljoen EUR Gewestelijke belastingen p.m. miljoen EUR Niet-fiscale ontvangsten p.m. miljoen EUR Havenindustrie en havendiensten (definitie Policy Research) Gedeelde en samengevoegde belastingen 350 miljoen EUR Gewestelijke belastingen 18.6 miljoen EUR Niet-fiscale ontvangsten 49.0 miljoen EUR Jaarlijkse inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen bedragen ruim 400 miljoen EUR 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANG Fiscale ontvangsten uit gewestelijke belastingen * Sterke stijging in het jaar 2000 ten gevolge van verhoogde tarieven: zie ‘Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen (Huidige betekenis en toekomstvisie), Garant, 2001 * Fiscale ontvangsten uit gewestelijke belastingen in 2004 goed voor 18.6 miljoen € 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANG Niet-fiscale ontvangsten ten gevolge van activiteit in de haven van Antwerpen mio € De niet-fiscale ontvangsten voor 2004 geschat op € 49 miljoen 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANG Verbijzondering naar regionaal en lokaal niveau Van de directe werkgelegenheid in de haven van Antwerpen situeert zich ongeveer 84% in de aldus gedefinieerde regio Antwerpen; de resterende 16% vrijwel exclusief elders in Vlaanderen Van de indirecte werkgelegenheid in de haven van Antwerpen kan 57% worden toegerekend aan Vlaanderen; 22% daarvan woont in de regio Antwerpen Wanneer de werkgelegenheid als omslagsleutel wordt gebruikt voor het inschatten van het aandeel in het financieel belang (in termen van terugvloei uit samengevoegde en gedeelde belastingen) resulteert dit in een aandeel van ongeveer 58% voor de regio Antwerpen of zo’n 200 miljoen EUR op het totaal van 350 miljoen EUR 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANG Nadere analyse inkomsten gemeenten (I) Er zijn ook inkomsten van gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen. Totaal Vlaamse gemeenten De totale ontvangsten van de Vlaamse gemeenten in 2005 worden geraamd op 7 181 mio €. Belangrijkste financieringsbronnen zijn : Belastingontvangsten (49%) Aanvullende personenbelasting (40%) Opcentiemen op de onroerende voorheffing (43%) Lokale belastingen (15%) Overige aanvullende belastingen (2%) Fondsen en ontvangen toelagen (41%) Eigen middelen (10%) Bron: Gemeentebegrotingen 2005 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANG Financiële betekenis haven van Antwerpen voor de gemeenten (II) De financiële impact van de haven voor de gemeenten uit zich bijgevolg via: Aanvullende personenbelasting Op basis van het aantal werknemers tewerkgesteld in de haven kan deze geraamd worden op 36 mio € Opcentiemen op de onroerende voorheffing (p.m.) Het belang van de haven manifesteert zich in de onroerende voorheffing die bedrijven, gevestigd in het Antwerps havengebied, dienen af te dragen. (technisch onmogelijk om onroerende voorheffing betaald door havengebonden onder- nemingen af te zonderen, wel kan voor sommige gemeenten indicatie worden gegeven) Lokale belastingen Voor sommige gemeenten betekent de opbrengst uit lokale belastingen voor de aanwezige havenindustrie (bv. belasting op drijfkracht) een substantiële bron van inkomsten* * Zo werd in Zwijndrecht 4.5 miljoen € opgehaald via de belasting op drijfkracht, terwijl de totale belastingontvangsten 12.2 miljoen € bedragen. In Beveren werd 8.6 miljoen € opgehaald via de belasting op drijfkracht en bedroegen de totale belastingontvangsten 38.1 miljoen €. 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation IN KAART BRENGEN FINANCIEEL BELANG Financiële betekenis haven van Antwerpen voor de gemeenten (III) Enkele cijfers: Aandeel belastinginkomsten Voor Zwijndrecht en Beveren vormen belastinginkomsten ruim de helft van de totale ontvangsten; voor Zwijndrecht is ongeveer 80% van de belastingontvangsten afkomstig van de aanwezige industrie, voor Beveren ongeveer de helft (opcentiemen op OV bij de industrie en belasting op drijfkracht) Opcentiemen OV (aanvullende belasting) Voor Beveren vertegenwoordigen de opcentiemen naar schatting een aandeel van 27% in de totale belastingontvangsten; voor Zwijndrecht 36% Belasting op drijfkracht (lokale belasting) Voor de gemeenten Beveren en Zwijndrecht is de opbrengst hiervan goed voor respectievelijk 23% en 37% van de totale belastinginkomsten Voor Beveren/Zwijndrecht vormen (lokale) belastingen geheven bij haven-gerelateerde bedrijven op hun grondgebied een aanzienlijke inkomstenbron 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation AGENDA Achtergrond Doel van de studie In kaart brengen economisch belang Totaalcijfers Verbijzondering naar sector (havenindustrie, havendiensten, logistieke diensten en handel) Verbijzondering naar gemeenten In kaart brengen financieel belang Inkomsten Vlaamse overheid ten gevolge van de haven van Antwerpen Inkomsten gemeenten ten gevolge van de haven van Antwerpen Doorkijk naar 2015 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

DOORKIJK NAAR 2015 Groeiscenario’s Op basis van inzichten uit deelanalyses alsook Voorontwerp strategisch plan voor de haven van Antwerpen inclusief de onderliggende Economische Ontwikkelingsstudie (EOS) en Quickscan Mobiliteit wordt doorkijk gegeven naar 2015 Twee scenario’s conform EOS Lage groei (ruimtelijke havenconsolidatie bij lage economische groei) Lage trafiekgroei containers, consolidatie industrie Gestage en stabiele groei door optimalisatie van infrastructuur Na het Deurganckdok zijn er geen grote havenprojecten meer gepland, de verdere havenontwikkeling gebeurt door optimalisatie Hoge groei (ruimtelijk ingepaste haven bij hoge economische groei) Goederenbehandeling groeit, industrie groeit De economisch wenselijke havenuitbouw vindt maximaal plaats, maar binnen de grenzen van lokale leefbaarheid en inpassing van de haven in haar omgeving Houdt de mogelijkheid tot aanleg van bijkomende containerbehandelingscapaciteit in Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen en Economische Ontwikkelingsstudie (ECSA, 2005) 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE ONTWIKKELING Trafiekprognose containers 160 140 120 * ** Containers - hoge groei Containers - lage groei Realisatie Scenario Antwerpen mainport Scenario versnelde timing 100 in miljoen ton 80 60 40 20 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA (2005) * Beide scenario’s veronderstellen een containerisatiegraad van 86.2% in 2015 ** Scenario’s als opgenomen in het boek Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen, Garant, 2001 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE ONTWIKKELING Trafiekprognose containers 160 140 120 * ** Containers - hoge groei Containers - lage groei Realisatie Scenario Antwerpen mainport Scenario versnelde timing 100 in miljoen ton 80 60 40 20 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA (2005) * Beide scenario’s veronderstellen een containerisatiegraad van 86.2% in 2015 ** Scenario’s als opgenomen in het boek Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen, Garant, 2001 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE ONTWIKKELING Trafiekprognose containers 160 140 120 * ** Containers - hoge groei Containers - lage groei Realisatie Scenario Antwerpen mainport Scenario versnelde timing 100 in miljoen ton 80 60 40 20 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA (2005) * Beide scenario’s veronderstellen een containerisatiegraad van 86.2% in 2015 ** Scenario’s als opgenomen in het boek Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen, Garant, 2001 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE ONTWIKKELING Trafiekprognose containers 160 140 120 * ** Containers - hoge groei Containers - lage groei Realisatie Scenario Antwerpen mainport Scenario versnelde timing 100 in miljoen ton 80 60 40 20 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA (2005) * Beide scenario’s veronderstellen een containerisatiegraad van 86.2% in 2015 ** Scenario’s als opgenomen in het boek Het economisch, financieel en strategisch belang van de haven van Antwerpen, Garant, 2001 In hoge groei scenario wordt tot 2015 verdubbeling van trafiek verwacht 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE ONTWIKKELING Randvoorwaarden Groei in en rond Antwerpse haven dient gerealiseerd te worden op duurzame wijze Niet-afwenteling van lasten Efficiënt gebruik van natuurlijke en andere middelen Maatschappelijk relevante toepassing van het voorzorgsprincipe Nastreven van kwaliteit Rekening houden met de draagkracht van ruimten, organisaties en gemeenschappen, en van het milieu Bron: Voorontwerp van strategisch plan voor de haven van Antwerpen (2005) 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE ONTWIKKELING Randvoorwaarden infrastructuur 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

ECONOMISCHE ONTWIKKELING Verwachte evolutie havendiensten (kwalitatief) Schaal Schaalvergroting door toenemende containertrafiek en grotere scheepsgrootte Door de toename in de verhandelde volumes via de haven van Antwerpen is nood aan voldoende ontsluiting via spoor, weg en binnenvaart Kostenstructuur en clustering De haven vervult een belangrijke schakelfunctie als opslag- en overslagplaats van verschillende goederenstromen. Vorming van logistieke ketenprocessen (centralisatie van verschillende vervoersmodi en goederenbehandelaars) Verdere schaalvergroting door toenemende goederenstromen 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation ECONOMISCHE ONTWIKKELING Verwachte evolutie werkgelegenheid havendiensten Bron: Groeiontwikkeling volgens voorontwerp strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA gerelateerd aan NBB cijfers voor havens 47 491 50 657 56 080 67 681 # werkzame personen + 34% + 11% Groei van directe en indirecte werkgelegenheid bij de private havendiensten door ingebruikname van nieuwe infrastructuur 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN Verwachte evolutie havenindustrie (kwalitatief) Schaal Grote spelers blijven investeren: BASF: “Meer dan € 1 miljard investeringen van 2006-2008 in Antwerpen” (Uitbreiding bestaande capaciteit, 6 nieuwe productie-installaties, minstens 100 jobs directe werkgelegenheid (3 000 jobs bij derden gedurende 3 jaar); HPPO project 2008 (Hydrogen Peroxide to Propyleen Oxide installatie), in samenwerking met Solvay (HP) en Dow Chemical (PO); bouw tweede productie-eenheid (Jupiter II) voor waterstof door Air Liquide) - Bayer (Nieuwe installatie voor de productie van aniline) Opel Belgium (2002 – 2006: Investering van € 500 miljoen in Antwerpse vestiging alsook 51 miljoen € voor productie Opel Astra en Astra Cabrio) Kostenstructuur en clustering Gecreëerde toegevoegde waarde zal, in absolute termen, niet noemenswaardig veranderen - Focus op core business door aanwezigheid van keten van toeleveranciers Verdere verschuiving van directe naar indirecte effecten: directe werkgelegenheid zal op termijn mogelijk nog iets verder dalen, evenwel grotendeels gecompenseerd door toenemende indirecte werkgelegenheid Groeiend belang van co-site agreements/host companies (chemische nijverheid in het bijzonder) Relatief klein risico dat bestaande clusters zullen verdwijnen, vooral vanwege sterk toeleveringscluster 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation ECONOMISCHE ONTWIKKELING Verwachte evolutie werkgelegenheid havenindustrie 59 010 58 872 60 057 60 799 Bron: Groeiontwikkeling volgens voorontwerp strategisch plan voor de haven van Antwerpen en ECSA gerelateerd aan NBB cijfers voor havens * Policy Research verwacht eerder een wat sterkere daling van de directe werkgelegenheid, maar de indirecte werkgelegenheid zal dit verlies voor een groot deel kunnen compenseren # werkzame personen * + 3% + 2% De werkgelegenheid in de havenindustrie groeit de komende 10 jaar naar verwachting met ongeveer 2 à 3% (verdere versterking toeleveringsclusters) 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation BESLUIT Economisch Haven belangrijke schakel in Vlaams economisch weefsel Haven creëert (2004) direct en indirect toegevoegde waarde van 16 miljard € Haven biedt voor bijna 148 000 personen werkgelegenheid Ongeveer 84% van de directe werkgelegenheid situeert zich in de regio Antwerpen Van de indirecte werkgelegenheid slaat 4/5e deel neer buiten de regio Antwerpen Financieel Financieel belang van haven voor Vlaanderen wordt geraamd op 418 miljoen € Het betreft hier vooral terugvloei uit samengevoegde en gedeelde belastingen Voor een aantal gemeenten zijn ook lokale belastingen sterk havengerelateerd Beveren en Zwijndrecht kennen zo bv. belasting op drijfkracht Voor Beveren en Zwijndrecht is ruim de helft van de belastingontvangsten havengerelateerd Doorkijk 2015 De toekomstverwachting werd ingeschat via een laag en een hoog groeiscenario De belangrijkste groei is te verwachten bij de havendiensten (nieuwe infra) Randvoorwaarde is voldoende capaciteit in haven zelf en hinterlandvervoer 6 maart 2007 © Policy Research Corporation

© Policy Research Corporation 6 maart 2007 © Policy Research Corporation