Referentieramingen energie en emissies Broeikasgasemissies en Grootschalige luchtverontreiniging Symposium 24 maart 2005 / Hans Elzenga

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga2 Inhoud •Aanleiding en doel •Projectorganisatie •Uitgangspunten •Berekeningswijze •Resultaten •Conclusies •Vragen/discussie

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga3 Aanleiding en doel •Beschrijft voor op sectorniveau energiegebruik, emissies van CO 2, OBG, NO x, SO 2, NMVOS, NH 3 en PM 10 •Vorige RR energie en broeikasgassen (jan. 2002) •In 2003 raming luchtverontreinigende emissies t.b.v. Uitvoeringsnotitie Erop of eronder •Behoefte aan nieuwe RR vanwege: –Internationale rapportageverplichtingen broeikasgassen en luchtverontreinigende emissies –internationale onderhandelingen voor periode na 2010: post-Kyoto en CAFE –vorige RR verouderd: geprojecteerde en feitelijke ontwikkelingen zijn steeds meer uiteen gaan lopen, bovendien slechts tot 2010

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga4 Projectorganisatie •Opdrachtgevers: EZ en VROM •ECN beleidsstudies: energie en CO 2 •MNP/RIVM: –niet CO 2 -broeikasgassen (methaan, lachgas en F-gassen) –luchtverontreinigende emissies (stikstofoxiden, zwaveldioxide, vluchtige organische stoffen, ammoniak en fijn stof) •Begeleidingscommissie: EZ, VROM, LNV, V&W en CPB

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga5 Uitgangspunten (economisch) •Ramingen voor 2 economische scenario´s van CPB: Strong Europe (SE) en Global Economy (GE) •SE: –internationale samenwerking (instituties) –publieke verantwoordelijkheid, actieve overheid –BBP 1,7 %/jaar –bevolkingsgroei 0,5 %/jaar •GE: –internationale samenwerking (vrije handel) –eigen verantwoordelijkheid, terugtrekkende overheid –BBP 2,8 %/jaar –bevolkingsgroei 0,6 %/jaar

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga6 Uitgangspunten (beleid) •Gelijk energie-, klimaat- en luchtverontreinigingsbeleid in SE en GE •Alleen vastgesteld beleid (per december 2004) met voortzetting tot 2020; geen autonome aanscherping van normen e.d. –bijv. prestatienorm NO x- emissiehandel 40 g/GJ

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga7 Berekeningswijze •Emissie = omvang emitterend proces * emissiefactor •Omvang emitterend proces –brandstofgebruik sectoren (m.n. NO x en SO 2 ) –sectorale groeicijfers CPB (m.n. NMVOS en fijn stof) –mestproductie en -aanwending (NH3) •Emissiefactor –wordt in belangrijke mate bepaald door emissienormen en -plafonds

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga8 Stikstofoxiden (NOx) •Emissie vooral door verbrandingsprocessen •Emissie in 2002 voor 2/3 door verkeer, en voor 1/4 door industrie, energiesector en raffinaderijen •Bij verkeer sterke groei dieselgebruik •Bij industrie toename van brandstofgebruik •Tot 2010 aanscherping van de normen bij verkeer (Euronormen) en industrie (prestatienormen) •Bij glastuinbouw autonome ontwikkeling: CO 2 - bemesting •Resultaat: sterke afname tot 2010, daarna lichte afname

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga9 Stikstofoxiden (NOx) •NEC-doel (260 kton) wordt niet gehaald, tenzij….. •Brussel vrijstelling geeft voor 19 kton voor zware bedrijfsvoertuigen en …. •beleidsvoornemens reservepakket worden uitgevoerd (2 tot 12 kton)

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga10 Zwaveldioxide (SO2) •Emissie vooral door verbranding van kolen en olie •Emissie in 2002 voor 90% door industrie, energiesector en raffinaderijen •Toename van raffinaderijproductie, koleninzet en chemie- en glasproductie •Sectoren voldoen reeds aan normen (m.n. BEES) •Eén grote reductie bij raffinaderij •Resultaat: nauwelijks afname tot 2010 •In 2020: in GE 2 maal zo grote koleninzet als in SE

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga11 Zwaveldioxide (SO2) •NEC-doel (50 kton) wordt niet gehaald tenzij…. •inzet onderhandelingen met industrie, raffinaderijen en elektriciteitsector kan worden verzilverd (ruim 14 kton reductie)

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga12 Vluchtige organische stoffen (NMVOS) •Emissie door productie & opslag VOS, benzine- auto’s, gebruik VOS-houdende producten •In 2002 verkeer (40%), industrie (20%), consumenten en HDO (samen 25%) •Sectorale groeicijfers variëren, gemiddeld genomen groei •Sectorale reductieplannen, ARBO-beleid (verf en lijm), Euronormen (verkeer) •Resultaat: afname emissie tot 2010, na 2010 stabilisatie

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga13 Vluchtige organische stoffen (NMVOS) •NEC-doel (185 kton) wordt gehaald tenzij…. •koude start-emissies inderdaad veel hoger blijken te zijn (5 à 20 kton)

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga14 Ammoniak (NH3) •Emissie voor 90% afkomstig uit landbouw: mestopslag en mestaanwending •Mestproductie krimpt in SE; in GE eerst krimp, daarna groei •Productie vooral bepaald door economische ontwikkeling en mestbeleid •Ammoniakbeleid: wijze van mesttoediening en staltypen •Resultaat: afname tot 2010, na 2010 lichte afname in SE, groei in GE

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga15 Ammoniak (NH3) •NEC-doel (128 kton) wordt net gehaald tenzij… •emissie bij mestaanwending in voorjaar inderdaad hoger is dan tot nu toe aangenomen (3 à 23 kton)

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga16 Fijn stof (PM10) •Emissie o.a. door slijtage banden en remmen, verbranding vaste en vloeibare brandstoffen, op- & overslag, stallen •In 2002 verkeer (35%), industrie, raffinaderijen en e-sector (samen 30%), landbouw (20%) •Sectorale groeicijfers variëren, gemiddeld genomen groei •Bij verkeer nog effect van emissienormering, bij industrie effect uitgewerkt, bij landbouw geen beleid •Resultaat: stabilisatie tot 2010 •Na 2010 lichte daling in SE, lichte stijging GE

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga17 Fijn stof (PM10) •Gezondheidsrisico’s in Nederland hoogste van Europa •Voor fijn stof geldt geen NEC-plafond

Symposium 24 maart 2005 | Hans Elzenga18 Conclusies •NEC-doelen NO X en SO2 worden niet gehaald, tenzij… •NEC-doelen NMVOS en NH3 worden wel gehaald tenzij… •Na 2010 stabilisatie emissies in SE, toename in GE (SO2, NH3, PM10)