Epilepsie en rijgeschiktheid Isabelle Aers Dienst Neurologie Maria Middelares

Epilepsie en rijgeschiktheid Algemeen Medische criteria Verkeersveiligheid Juridisch-medische aspecten

Epilepsie en rijgeschiktheid: algemeen Prevalentie epilepsie in de volwassen bevolking is 0.4% Onderzoek toont aan dat rijgeschiktheid, na aanvalsvrijheid, de belangrijkste zorg is van de epilepsiepatiënten Een groot aantal van deze patiënten hebben een rijbewijs Anderzijds is rijden met epilepsie een risico

Epilepsie en rijgeschiktheid: algemeen Europese werkgroep (1995-1996): geen Europese wetgeving, enkel richtlijnen De Europese lidstaten dienen binnen deze aanbevelingen te handelen: ze kunnen dus niet soepeler zijn, maar wel meer restrictief Er is geen eenvormige wetgeving aangaande epilepsie en rijgeschiktheid in de Europese gemeenschap. Sterk wetenschappelijk bewijs dat de aanbevelingen ondersteunt aangaande epilepsie en rijden is er niet.

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving Bepaald door KB van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs Bijlage 6: Nieuwe medische criteria betreffende het rijbewijs Enkele kleine veranderingen gebeurden op 25 september 2002

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving Een onderscheid dient gemaakt tussen - Kandidaten voor rijbewijs groep 1: A3, A, B of B+E - Kandidaten voor rijbewijs groep 2: C, C+E, D, D+E of C1, C1+E, D1, D1+E A motoren met cilinder hoogstens 50cm3 of maximumsnelheid tot 45km per uur Groep 2 : personen die beroepshalve personen vervoeren

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving Om rijgeschikt te worden verklaard dient de kandidaat: - Aan de in bijlage zes voorgeschreven minimumnormen te voldoen - Vrij te zijn van elke in deze bijlage opgenomen lichamelijk of geestelijke aandoening of afwijking, die zijn functionele mogelijkheden zodanig beperkt, dat hij een gevaar kan opleveren voor de veiligheid bij het besturen van een motorvoertuig

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving Kandidaten voor rijbewijs groep 1 ondertekenen zelf een verklaring de zij, bij hun weten, niet lijden aan een aandoening vermeld in bijlage 6 Als de kandidaat denkt niet te voldoen, dient een onderzoek te gebeuren bij een vrij gekozen geneesheer, die de kandidaat doorstuurt naar de geschikte specialist (algemeen lichamelijke en psychische geschiktheid en een gedeelte betreffende het gezichtsvermogen

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving Kandidaten voor rijbewijs groep 2 en ook mensen die personen vervoeren beroepshalve dienen een onderzoek te ondergaan door een geneesheer van een medisch centrum van de Sociaal-Medische Rijksdienst Rijgeschiktheid is steeds beperkt tot 5 jaar, boven 50 jaar tot 3 jaar (kan ook een erkende arbeidgeneesheer zijn, een geneesheer van het leger of de rijkswacht of een psycho-medisch-sociaal centrum)

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving Bij functionele beperkingen ten gevolge van musculo-skeletale aandoeningen, aandoeningen van het zenuwstelsel of van aandoeningen waar een beperking bestaat van motorische controle, waarnemingen of gedrag en beoordelingsvermogen wordt de kandidaat doorverwezen naar het CARA Het CARA is het Centrum voor rijgeschiktheid en voertuigaanpassingen (deel van BIVV) in het leven geroepen in 1998 bij vernieuwing van de wet Keurt kandidaten van groep 1 met verminderde functionele vaardigheden of een gezichtsveld kleiner dan 120° (na gunstig advies van de oogarts) Keurt kandidaten van groep 2 voor bepalen van aanpassingen, voorwaarden of beperkingen als ze reeds op louter medische gronden voldoen aan de minimumnormen

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving CARA Haachtsesteenweg 1405 1130 Brussel Tel : 02/2441552 Fax : 02/2441592 of 02/2164342 E-mail : cara@bivv.be WWW. BIVV.BE CARA doet multidisciplinaire testen en heeft ook aangepaste leswagens (via erkende rijscholen) CARA geeft ook advies betreffende verbouwen van wagens omwille van specifieke problemen.

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving 3.1. Normen voor kandidaten groep 1 3.1.2. De kandidaat met epilepsie is niet rijgeschikt

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving 3.1. Normen voor kandidaten groep 1 3.1.3. De kandidaat die sinds de leeftijd van 15 jaar en zonder behandeling geen aanvallen meer heeft vertoond, kan rijgeschikt worden verklaard als een uitgebreid neurologisch onderzoek niet wijst op het bestaan van een cerebrale pathologie

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving 3.1.4. De kandidaat die geen aanvallen van epilepsie meer heeft vertoond sinds één jaar, kan rijgeschikt worden verklaard - Geldigheidsduur van de rijgeschiktheid is beperkt tot maximum één jaar - Tweede verlenging: maximum 3 jaar - Derde verlenging: maximum 5 jaar - Nadien eventueel zonder beperking in duur Is patiënt aanvalsvrij gebleven, dan kan de geldigheidsduur met max 3 jaar worden verlengd. Na 5 opeenvolgende jaren zonder aanvallen kan de geldigheidsduur van de rijgeschiktheid met 5j worden verlengd. Nadien is er eventueel geen geldigheidsbeperking meer

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving 3.1.5. De kandidaat kan na een eerste aanval van epilepsie zonder EEG-afwijkingen en mits regelmatige controle, na zes maanden rijgeschikt worden verklaard - Geldigheidsduur: beperkt tot 1 jaar - Tweede verlenging: max. 3 jaar en 6 maanden - Derde verlenging: 5 jaar - Nadien zonder geldigheidsbeperking

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving 3.1.6. Na een epileptisch insult door afbouw of wijziging in behandeling kan de kandidaat na drie maanden rijgeschikt worden verklaard 3.1.7. Na een eenmalige aanval door een verklarende of vermijdbare oorzaak kan de kandidaat ook na drie maanden rijgeschikt worden verklaard Het EEG mag geen epileptische activiteiten vertonen Geldigheidsduur overeenkomstig 3.1.4. In beide gevallen

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving 3.1.8. Bij aanvallen van epilepsie die geen invloed hebben op de rijvaardigheid of het bewustzijn (en zonder andere aanvallen), kan de kandidaat na drie maanden rijgeschikt worden verklaard 3.1.9. Bij aanvallen exclusief in de slaap, kan de kandidaat na twee jaar rijgeschikt worden verklaard Geldigheidsduur: maximum 1 jaar Geldigheidsduur ook volgens 3.1.4

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving 3.1.10. Verlenging van geldigheidsduur van rijgeschiktheid dient te gebeuren mits - Regelmatig geneeskundig toezicht - Geen nieuwe aanvallen - Neurologisch onderzoek besluit tot stabilisatie - De aanvrager voldoende inzicht heeft in zijn aandoening - Getuigt van strikte therapietrouw

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving 3.2. Normen voor kandidaten groep 2 3.2.1. De kandidaat met epilepsie is niet rijgeschikt

Epilepsie en rijgeschiktheid: wetgeving 3.2. Normen voor kandidaten groep 2 Deze kandidatien dienen steeds een onderzoek te ondergaan door een geneesheer van een medisch centrum van de Sociaal-Medische Rijksdienst

Epilepsie en rijgeschiktheid: verkeersveiligheid - Slechts 1/250 hospitalisaties door verkeersongevallen heeft een medische oorzaak - 37% hiervan zou te wijten zijn aan epilepsie - Ongevallen gerelateerd aan epilepsie maken slechts 0.25% van de ongevallen uit - Slechts 11% van de ongevallen bij epilepsiepatiënten wordt veroorzaakt door een aanval

Epilepsie en rijgeschiktheid: verkeersveiligheid Meer kans op ongeval met ernstige verwondingen ? - UK onderzoek : niet meer, maar tweemaal meer fatale ongevallen. - Nederlands onderzoek : niet conclusief - Maar bv bij alcohol gerelateerd ongevallen 30x hoger dan epilepsie gerelateerde - Eerste aanval maakt ongeveer 15% van de epilepsie gerelateerde ongevallen uit Als de patiënt zich aan de regels houdt, is er weinig risico voor de algemene bevolking. Exacte cijfers zijn er niet. Het grootste risico is voor de patiënt zelf !

Epilepsie en rijgeschiktheid: verkeersveiligheid Factoren die de rijgeschiktheid beïnvloeden - Belangrijkste factor : periode van aanvalsvrijheid

Epilepsie en rijgeschiktheid: verkeersveiligheid Negatief beïnvloedende factoren: - Non compliance van medicatie en follow-up - Alcohol en drugmisbruik in voorbije maanden - Structurele hersenschade - Niet corrigeerbare aandoening van hersenfunctie of metabolisme - Clusters van aanvallen - Ernst van de aanvallen

Epilepsie en rijgeschiktheid: verkeersveiligheid Positief beïnvloedende factoren - Uitgelokte aanvallen (als vermijdbaar) - Aanvallen tijdens medicatie veranderingen - Aanvallen die het bwz en motoriek niet aantasten - Enkel nachtelijke aanvallen.

Epilepsie en rijgeschiktheid: verkeersveiligheid «Aanvaardbaar risico»: additioneel risico naast het risico op ongeval in de algemene populatie van chauffeurs. - 10% extra risico wordt als aanvaardbaar beschouwd - Is afhankelijk van: - Tijd achter het stuur - Kans op een aanval - Percentage aanvallen dat een ongeval veroorzaakt - Verloop van de kans op een aanval over verloop van tijd Data : risico op ongeval per jaar 10% %(5.7-12) Maar : meer bij jongeren, meer op bepaalde dagen, meer bij mannen

Epilepsie en rijgeschiktheid: verkeersveiligheid

Epilepsie en rijbewijs: verkeersveiligheid Wat voor groep 2? (commercial and professional driving) Meer risico door - Meer tijd achter het stuur - Meer kans op zwaar ongeval: passagiers, zwaardere voertuigen Hierdoor is de wetgeving veel strikter!

Epilepsie en rijgeschiktheid: juridisch-medische aspecten Bij rijongeschiktheid: - Kandidaat inlichten en dit noteren in het dossier. Eventueel verklaring laten ondertekenen door kandidaat - Kandidaat inlichten dat hij binnen de vier werkdagen zijn rijbewijs moet inleveren bij de bevoegde overheid

Epilepsie en rijgeschiktheid: juridisch-medische aspecten Bij rijongeschiktheid die wordt genegeerd door patiënt - Zo de arts gewetensvol meent dat patiënt een ongeval kan veroorzaken met zware gevolgen voor hemzelf en derden, mag de arts de Procureur des Konings inlichten - In geen geval mag de arts andere derden inlichten (bv verzekering of politie)

Epilepsie en rijgeschiktheid: take home messages De wetgeving is strikt en wordt weinig (volledig) toegepast Bij twijfel: inlichtingen en/of keuring door het CARA Belang voor de verkeersveiligheid mag niet worden overdreven www.bivv.be