Service Oriented Architectures Alles wat je altijd al over SOA’s wilde weten maar nooit hebt durven vragen… Zoetermeer, 17-11-2005 Erwin Oord erwin.oord@vka.nl

Agenda – Service Oriented Architectures Wat is de essentie van service-oriëntatie ? Wat zijn de voordelen ? Top/down of toch maar bottom/up ? Hoe bouw je een businesscase voor SOA’s ? Zijn er valkuilen of zwakke plekken in het concept ? Wat kan VKA voor haar cliënten doen ? 2

Een service is een autonome component die business-relevante, vast gedefinieerde diensten verleent Autonoom, dus geen afhankelijkheden van externe processen of systemen Verleent diensten met een duidelijke betekenis in het business-domein Benaderbaar van buitenaf via vooraf gedefinieerde koppelvlakken Interfacing met de omgeving is transactioneel van aard Communicatie via vaste koppelvlakken Autonome functie met relevantie in businessdomein Interfacing is transactioneel van aard 3

Als die componenten gaan interacteren via services, dan ontstaat een zuivere service oriented architecture Tot nog toe waren ‘vastgeroeste’ bedrijfsprocessen leidend in de organisatie van een onderneming… samenhangende processtappen, bv. GBA-controles Proces 3 Proces 2 Proces 1 In de nieuwe opzet zijn de processen nog slechts flexibele interactiepatronen tussen autonome businesscomponenten Component t.b.v. GBA-acties Proces 3 Proces 2 Proces 1 4

Zo’n service oriented architecture biedt verscheidene voordelen ten opzichte van traditionele architecturen Vergroot flexibiliteit Bespaart kosten Verkort time-to-market Vergemakkelijkt uitbesteding of SSC 5

Ontwikkelingsfase (volgens INK) Service-oriëntatie gaat vanaf INK-ontwikkelingsniveau 3 waarde opleveren voor een organisatie Waarde van service-oriëntatie Ontwikkelingsfase (volgens INK) Activiteit- gebaseerd Proces- gebaseerd Systeem- gebaseerd Keten- gebaseerd Transformatie- gebaseerd 6

Enterprise Service Bus Binnen een SOA zijn er twee modellen om service-vrager en service-aanbieder bij elkaar te brengen Open model ESB-model Registreren Service Zoeken V T A Service- aanbieder Servicevrager ‘Telefoonboek’ V1 V2 V3 V4 V5 A1 A2 A3 Enterprise Service Bus Service-aanbieders Servicevragers 7

Service-oriëntatie grijpt in op alle drie de lagen van ons architectuurmodel (business/informatie/technologie) Een businesscomponent kan alleen autonoom zijn als die autonomie ook in de onderliggende lagen gewaarborgd is Businesslaag Informatielaag Technologielaag 8

Een top/down-aanpak ligt dan voor de hand, maar ook een bottom/up-aanpak heeft aantrekkelijke kanten Is direct gerelateerd aan businessstrategie Onderkennen kernactiviteiten (= kerncomponenten) Faciliteert uitbesteding of concentratie op businessniveau Is gebaat bij een lange-termijnvisie en –aanpak Aanzienlijke investeringen ‘De cost gaet voor de baet uyt’ Bottom/up-aanpak: Doorgaans gedreven vanuit de ICT-afdeling Implementeren technologie-services relatief eenvoudig Afbakening domeinen in ICT veelal scherper te definiëren Biedt mogelijkheden op kortere termijn Quick-wins Lagere complexiteit door niet betrekken business-issues 9

Vanwege de lange looptijd en aanzienlijke investering is een gedegen kosten-/batenanalyse essentieel Baten en kosten (initieel en toekomstig) van de SOA moeten opwegen tegen baten en kosten van ‘niets doen’ Scenario met SOA: Initiële investering in SOA Verwachte kosten ontwikkelen services Verwachte baten van service-oriëntatie Scenario zonder SOA: Verwachte kosten ontwikkelen traditioneel Verwachte baten traditioneel Initiële investering in SOA Toekom-stige kosten met SOA Toekomstigebaten met SOA Toekomstige baten zonder SOA Toekom-stige kosten zonder SOA 10

Bij het scenario met SOA vallen initiële en toekomstige kosten en baten in een beperkt aantal groepen Initiële kosten Investering in infrastructuur Investering in ombouwen bestaande systemen Creëren van servicedelivery-organisaties incl. opleiding Communicatie en verwachtingsmanagement Initiële baten Zijn er niet ! Toekomstige kosten Meerkosten van ontwikkelen van nieuwe services bij systemen Exploitatiekosten infrastructuur en generieke voorzieningen Toekomstige baten Besparingen op beheer door consolidatie bestaande systemen Besparingen op ontwikkeling door hergebruik en samenwerk Competitief voordeel door lagere time-to-market 11

Bij het bouwen van een SOA-businesscase is het goed te focussen op de belangrijkste invloedsfactoren Business-factoren Veranderlijkheid van processen Standaardisatie in activiteiten Verdeling verantwoordelijk-heden in de organisatie Invloed van deze factoren moet onderzocht worden, en kan zowel negatief als positief uitvallen! Informatie-factoren Gemeenschappelijkheid info Belang beveiliging informatie Gedistribueerde verwerking van gegevens Technologie-factoren Structuur van de bestaande systemen (monolithisme) Toegankelijkheid van de bestaande systemen (API) 12

Service-oriëntatie is een stap vooruit maar is zeker geen heilige graal (of konijn uit de hoge hoed) Issues die implementatie kunnen bemoeilijken, ook bij een positieve businesscase: Onbalans tussen initiële kosten en toekomstige baten Aanpassingen nodig in bedrijfsprocessen (aansturing services) Aanpassingen nodig in organisatie (anders beleggen verantwoordelijkheden) Technische onmogelijkheden in bestaande systemen 13

VKA kan op meerdere manieren haar cliënten helpen bij vragen t. a. v VKA kan op meerdere manieren haar cliënten helpen bij vragen t.a.v. SOA-besluitvorming en -implementatie Audit / Contra-expertise Haalbaarheids-onderzoek Begeleiden implementatie Opstellen businesscase Keuze tooling en standaarden Ontwerpen architectuur Leverancier-selectie Awareness-workshops 14

Einde. Meer weten over dit onderwerp? Lees ons artikel “Een SOA verdient een businesscase” in het novembernummer van INFORMATIE, of op http://www.vka.nl Of neem contact op met Erwin Oord (erwin.oord@vka.nl) Erik van Ginneken (erik.van.ginneken@vka.nl) 15