Nascholing Antwerpen 4 oktober 2004 Joke Maex

Slides:



Advertisements
Verwante presentaties
Frederiek Depoortere (KU Leuven) woensdag 26 maart 2014
Advertisements

Algemene vorming in het secundair onderwijs van de toekomst
Voorstelling leerplan godsdienst kleuter- lager en buitengewoononderwijs enkele klemtonen.
Een katholieke school is geen school van gelovigen, maar een school door gelovigen gedragen. Een katholieke school herken je aan haar ‘open deuren’. Ieder.
ASSISTENTIE bij leerlingen. 3 In de praktijk Assistentie Assistentie bij leerlingen 1 De kern van het preventief systeem van Don Bosco 2 In het opvoedings-
Didactische ICT-bekwaamheid van docenten
Infosessies 2012 Kolet Janssen – Koenraad Vanlanduyt
*** Logo Infosessies 2012 Kolet Janssen – Koenraad Vanlanduyt Sophie Veulemans– Liesbet Van Hoef Nele Van Coillie - Niels Castermans – Hans Jacobs.
Ontwikkeling Intercultureel Onderwijsnetwerk Spiritualiteit Spiritualiteitsonderwijs in een multiculturele setting Jos Huls.
KENMERKEN VAN EEN STERK ICT-BELEID Jan Saveyn 5 maart 2007.
Mediaopvoeding.
Het kind als regisseur van zijn eigen kennis
De bijbel: een (g)oude(n) gids Studienamiddag Faculty Club Leuven 22 februari 2006 Een (g)oude(n) gids Bijbelse antwoorden op menselijke vragen  Bénédicte.
Milieuzorg Op School FOCUSGROEP visie en standpunten leerkrachten 2 de graad.
Milieuzorg Op School FOCUSGROEP visie en standpunten leerlingen 2 de graad.
Levensbeschouwelijke identiteit en levensbeschouwelijk onderwijs
Formele evaluatie in het vak godsdienst.
Pastoraal op school.
Aan de slag met het leerplan RK-godsdienst
Aan de slag met het leerplan RK-godsdienst
Geert Kelchtermans Katrijn Ballet
Focus-Fontys Sneed het mes van twee kanten?.
Milieubeleid Steffie De DeckerEllen Geudens Celine Mertens Stijn Vandenbroucke Nele Van MuylemLien Vermeulen.
Presentatie Axel Liégeois
Godsdienstonderricht tussen theorie en praktijk
Dag van de godsdienst Didactische ateliers: Van leerplan naar lesgebeuren.
Levensbeschouwelijke competenties voor dialoog en samenwerking.
Voorstelling 6de leerjaar
Het nieuwe leerplan voor de tweede graad
Definitie Mediawijsheid
17 januari Talent … “Overal aanwezig, maar niet altijd zichtbaar.”
Workshop Competentie gericht onderwijs in het VMBO en MBO
GELOOF EN SOCIALE RECHTVAARDIGHEID 11 en 17 februari 2004.
Godsdienst en ASS Buitengewoon secundair onderwijs
GELOOF EN SOCIALE RECHTVAARDIGHEID 11 en 17 februari 2004.
Opleiding Brandveiligheidsadviseur
De inleiding van de les Functie? Aanpak?.
Omtrent jurisdisch statuut van het godsdienstonderwijs.
Stellingen ter discussie. Op school en tijdens de lesuren is deelname aan de vieringen voor alle leerlingen verplicht.
terreinen en doelen voor het vak Mechelen, 25/11/2014
Hoe bereid je lessen voor?
Evaluatie Leerlijnen.
Dag met vakcoördinatoren Mechelen 23 – agenda Een model om aandacht te hebben voor de leerlijn en de vakoptiek Een model om aandacht te hebben.
Netwerknamiddag 7des en Se-n-Se
Diversiteit binnen de kinderopvang: Over leren kennen van verschillende geuren, kleuren en smaken ICC Gent 2 april 2015 Naïma Lafrarchi Onderzoekster.
Levensbeschouwelijk kringgesprek
Seculariseer uw school! 20 tips Hoe de katholieke identiteit van uw school zéker verloren laten gaan? “Ironie is de hoogste vorm van ernst.” (S. Kierkegaard)
Godsdienstpedagogiek ICBO. Het doel Doel van onderwijs: ontwikkeling  Tussen aanpassing en zelfontplooiing  In de goede richting: groei Doel van levensbeschouwelijk.
MEDIAOPVOEDING. 1. EEN NIEUW LEERPLAN zie blz. 5 Mediamaatschappij Beleidsdiscours rond mediawijsheid/ geletterdheid/digitale kloof Mediageneratie van.
Levensbeschouwing Christendom (Icbo). ICBO Introductie Christendom voor het Basisonderwijs Kinderen nemen hun religie mee Deel van de lesstof (geestelijke.
IKOS Introductie. Ikos-opleiding Actieve pluriformiteit HumanismeIslamChristendom Keuzemodules: Bijbel Geschiedenis van het christendom - Wereldreligies.
IKOS Introductie. Ikos-opleiding Actieve pluriformiteit Levensbeschouwing Humanisme Vervolgcursus Levensbeschouwing Islam Vervolgcursus Levensbeschouwing.
Levensbeschouwing Christendom (Icbo). ICBO Introductie Christendom voor het Basisonderwijs Kinderen nemen hun religie mee Deel van de lesstof (geestelijke.
Levensbeschouwing Christendom (Icbo). ICBO Introductie Christendom voor het Basisonderwijs Kinderen nemen hun religie mee Deel van de lesstof (geestelijke.
Wat verwacht de katholieke dialoogschool van het vak godsdienst?
Aan de slag met het leerplan RK-godsdienst (2/3) Marie-Ann De Cocker HIGW Antwerpen oktober 2009.
INFORMATIEAVOND 25 FEBRUARI Onderwijs dat leeft!.
GOK-PROJECT ‘Relaties, seksualiteit, weerbaarheid? Praat erover, werk eraan!’
Religie, mens en samenleving (voorlichting algemeen) 1 RMS – Wat? Waarom? Voor wie? Presentatie voor de leerlingen van VWO 3 over een nieuw keuzevak in.
Evolutie van het godsdienstonderwijs Van geloof naar geloofservaring (deductief) – tot de jaren 1960 Van ervaring naar geloof (inductief) – tot de jaren1990.
Krachtige STEM-leraren vormen: naar een multidisciplinair didactiektraject als OPO binnen de lerarenopleiding Heleen Bossuyt & Nele Vandamme.
Een geïnspireerd, neteigen leerplan
Les 4 De Docent: Voorbereiden op de les.
De juiste route naar het juiste doel
Bedrijvigheid in de lessen economie!
Het omgevingsboek van de school (en het inschakelen van experten)
nieuwe leerplannen DKO
ACTUALISATIE LEERPLAN 1 september 2019
ACTUALISATIE LEERPLAN 1 september 2019
MEDIAOPVOEDING Leerplan media tonen Inspirerende gedachte
Transcript van de presentatie:

Nascholing Antwerpen 4 oktober 2004 Joke Maex DE KNOPEN VAN HET VAK Nascholing Antwerpen 4 oktober 2004 Joke Maex

OPZET Vergelijking oude – nieuwe leerplan - Een nieuwe visie op leren - Een nieuwe theologie - Een nieuwe godsdienstpedagogiek Illustratie vanuit een ‘in de kijker’ op www.godsdienstonderwijs.be

EEN NIEUWE VISIE OP LEREN

Oude opvatting van leren Cognitivisme Leerling als informatieverwerker Cognitieve voorkennis en ontwikkeling Productgericht: belang van kennisoverdracht volgens schema input–mentaal proces–output Receptief en repetitief leren (productevaluatie) leerprocessen en leerresultaten

Cognitivisme Uitgangspunt: leerling als actieve informatie-verwerker (belang van mentale processen) Doel: verwerken en integreren van informatie (kennisreproductie) en het kunnen toepassen in andere situaties (belang van basisinzichten) Leeromgeving: goed gestructureerde lessen, aansluitend bij en voortbouwend op reeds opgedane kennis en ontwikkelingsfase

Cognitivisme en onderwijs Algemene doelstelling van onderwijs: “Onderwijzen heeft o.m. tot doel de leerlingen toe te rusten met de intellectuele capaciteiten om zelfstandig en kritisch de wereld en zichzelf te exploreren.” (J. Lowyck)

CARTOON

Nieuwe opvatting van leren Constructivisme Leerling als subject van eigen leerproces Leren leren; begeleid zelfstandig leren; actief probleemoplossend leren; coöperatief leren Procesgericht: kennis als proces van betekenis(d/re)constructie (schema: input-interpretatieve filter-output) Het belang van voorkennis als leeromgeving (beginsituatie)

Constructivisme Uitgangspunt: leerling als interpretatief subject Doel: aanwezige interpretatiekaders activeren, uitbreiden, corrigeren (kennis(d/re)constructie) informatieverwerving- en verwerking Leeromgeving: klasgroep als hermeneutisch veld waar leerlingen van en aan elkaar kunnen leren, begeleid door leerkracht

Constructivisme en onderwijs Algemene doelstelling van onderwijs: “Leren is wezenlijk het koppelen van nieuwe informatie aan bestaande voorkennis; het is het construeren van representaties met behulp van reeds aanwezige representaties.” (W. van Walstijn)

Verschuiving van de te leren inhoud naar het leren zelf

CARTOON

NIEUWE THEOLOGIE

OUDE THEOLOGISCHE OPVATTING Context van secularisering: groeiende kloof tussen ervaringen leerlingen – christelijke traditie Mono-correlatie: subject als gericht op religiositeit (P. Tillich) Uniperspectivistische hermeneutiek: harmonie- en continïteitsgedachte

CARTOON

NIEUWE THEOLOGISCHE OPVATTING Schatplichtig aan de oude Context van levensbeschouwelijke pluralisering en de-traditionalisering Mens als levensbeschouwelijk wezen Narratieve hermeneutiek: zelf en de ander (P. Ricoeur) Multiperspectivistische hermeneutiek vanuit voorkeursoptie voor de christelijke traditie

CARTOON

Verschuiving van continuïteits- naar dis-continuïteitsgedachte met aandacht voor verhaal van de ander als uitdagend voor mijn verhaal

EEN NIEUWE GODSDIENSTPEDAGOGIEK

HERMENEUTISCH-COMMUNICATIEF Narratieve identiteit Klasgroep als hermeneutisch veld Hermeneutische knooppunten Hermeneutisch leerproces Communicatie als constitutief voor het onderwijsleerproces

HET OUDE LEERPLAN Leerplan per jaar Context van secularisering Godsdienstonderricht als schoolvak Exemplarisch onderricht Existentiële catechese Schoolcatechese als leren gelovend mens worden

BASISDOELSTELLINGEN Geen algemene basisdoelstelling Geloofswaarheden van de kerk doorgeven Vroomheidspraktijken en acten van geloof, hoop, liefde en berouw inoefenen Bijbel en zijn invloed op wereldgeschiedenis inleiden Theologisch reflecteren over geloof Informeren over godsdiensten

BASISDOELSTELLINGEN Ruimte scheppen voor gelovend mensworden Vertrouwd maken met de religieuze dimensie van het leven Zich evangelisch engageren voor een betere wereld. doelstellingen zijn cognitivistisch geformuleerd, maar beperken zich niet tot cognitieve doelstellingen

DE LEERLINGEN Weinig homogene (christelijke) groep: sommigen vijandig, anderen onverschillig, velen rustig gelovend, enkelen geëngageerd Continuïteit met geloofsopvoeding thuis Subject in ontwikkeling (veel aandacht voor ontwikkelingspsychologie)

DE LEERKRACHT Getuigend/overtuigende gelovige (persoonlijke verkondiging van de christelijke traditie, belang v/d houding) Informatieverstrekker (overdracht) met aan-dacht voor de zelfwerkzaamheid v/d leerling Gelijkwaardige gesprekspartner Evaluator (belang van de controle achteraf)

STRUCTUUR Hoofdlijn (normatief) en uitwerking Hoofdlijn: optiek, samenvatting leerinhoud, overzicht en doelstellingen Uitwerking: uitgewerkte beginsituatie, doel-stellingen, uit te werken leerstof (existentieel/ verdiepend/heils-historisch/engagerend) per leseenheid Onderscheid eerste en tweede – derde graad

THEOLOGIE EN PEDAGOGIE Cognitivisme: sterke aandacht voor doelstellingen, leerstof aangepast aan doelstellingen, belang van evaluatie Correlatie: belang van ervaringen van de leerlingen, existentieel gekoppeld aan de christelijke traditie in zijn volheid

HET NIEUWE LEERPLAN Raamplan Context van radicale pluralisering, de-traditionalisering en nieuwe spiritualiteit Belang van de dubbele beginsituatie Narratieve benadering Communicatief proces Proces- en productevaluatie

BASISDOELSTELLINGEN Bewust worden en levensbeschouwelijk uitge-daagd weten door levensbeschouwelijke pluraliteit Zinaanbod van christelijk geloof kennen en situeren in context van pluraliteit Levensbeschouwelijke identiteitsvorming in dialoog met christelijke traditie en levens-beschouwelijke pluraliteit

DE LEERLINGEN Beginsituatie: kind van zijn/haar tijd Christen, moslim, atheïst, bricoleur; gelovige (25,43%); ongelovige (37,94%); twijfelend gelovige (36,62%) Actieve betrokkenheid in een interactief zingevingsproces Informatiebron

DE LEERKRACHT Getuige als gelovige Theologisch en pedagogisch specialist Moderator van het levensbeschouwelijk interactieproces Duizendpoot met nood aan ondersteuning

STRUCTUUR Doelstellingen: 3 normatieve basisdoelstelling-en voor het hele secundair onderwijs; kern-doelen per graad; terreindoelen per jaar Terreinen of levendomeinen per graad; gekoppeld aan terreindoelen Ingrediënten ter verrijking v/d leeromgeving Wenken als suggesties

THEOLOGIE EN PEDAGOGIE Levensbeschouwelijke bedachtzaamheid: vorming van een persoonlijk levens-beschouwelijk interpretatiekader Narratieve hermeneutiek: van de mens als religieus wezen naar de mens als inter-pretatief wezen en van een uni-perspectivistische naar een multi-perspectivistische hermeneutiek

In de kijker omtrent zelfdoding PRAKTIJKVOORBEELD In de kijker omtrent zelfdoding

STRUCTUUR IDK Beginsituatie Hermeneutische knooppunten Aanknopingspunten bij het leerplan Achtergrondinformatie en basisliteratuur Lesimpulsen Didactische suggesties Reacties en ervaringen collega’s

STRUCTUUR V/E SCHOOL-CATECHETISCH PAKKET Beginsituatie Doelstellingen Inhoudsselectie, basisideeën, structurerende inzichten (bordschema’s) Didactische werkvormen Leermiddelen Toetsen en evaluatie

BEGINSITUATIE Belang van de maatschappelijke context Aandacht voor onderwerp in de media Aandacht voor verschillende godsdiensten en levensbeschouwingen Aandacht voor jongeren

HERMENEUTISCHE KNOOPPUTEN Interpretatieconflicten: - maatschappelijk - theologisch - in de klas Aansluiten bij aanwezig voorkennis

AANKNOPING BIJ LEERPLAN Aandacht voor de verschillende graden Aandacht voor de verschillende richtingen Trefwoorden

ACHTERGRONDINFORMATIE EN BASISLITERATUUR Bedoeld voor de leerkracht (expert) Aansluiting bij hermeneutische knooppunten Vanuit multiperspectivistisch-hermeneutisch oogpunt geselecteerd

LESIMPULSEN EN DIDACTISCHE SUGGESTIE Onderling gelinkt Aandacht voor levensbeschouwelijke pluraliteit Materiaal voor alle jaren en richtingen Thematisch ingevuld Theologisch en/of levenbetrokken

REACTIES Mogelijkheid tot posten van persoonlijke ervaringen Vaak uitbreidende informatie Eén van de vele gespreksfora

BIBLIOGRAFIE J. Maex, Een hermeneutisch-communicatief concept vakdidactiek godsdienst, in D. Pollefeyt (red.), Leren aan de werkelijkheid. Geloofs-communicatie in een wereld van verschil, Leuven, Acco, 2003, 67-80. J. Maex, Bijbel en rituelen in het vak rooms-katholieke godsdienst: een probleem?, in P. Kevers & J. Maex, Toekomst voor verhalen en rituelen?,Leuven, 2005. (te verschijnen) D. Pollefeyt, D. Hutsebaut, H. Lombaerts, M. Devlieger, A. Dillen, J. Maex, W. Smit, Godsdienstonderwijs uitgedaagd. Jongeren en (inter)-levensbeschouwelijke vorming in gezin en onderwijs, Leuven, Peeters, 2004. D. Pollefeyt; H. Lombaerts, Hermeneutics and Religious Education, Leuven, Peeters, 2004. (in druk) D. Pollefeyt, Uittocht en utopie. Een godsdienstpedagogiek voor een interreligieuze en interlevensbeschouwelijke wereld, L. Braekmans (red.), Het schoolvak godsdienst, Antwerpen, 2004 (in druk).