Het Globally Harmonised System GHS Remco Visser TNO

Globally Harmonised System UN: Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals

Vaste stof, orale LD50 = 257 mg/kg ADR gereglementeerd Niet EU Schadelijk US Giftig CAN Giftig Australië Schadelijk India Niet giftig Japan Giftig Nieuw Zeeland Gevaarlijk China Niet gevaarlijk Korea Giftig

UN – GHS EU-GHS / CLP 1992 Rio de Janeiro 2002 Johannesburg 2003 GHS purple book v1 2007 GHS purple book v2 2008 Mauritius, Japan, Nieuw-Zeeland GHS = Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals 2008 Europa tot in 2017 CLP = EU-GHS = Classification, Labelling and Packaging of substances and mixtures

Overgangsperiode EU-GHS Stoffen Mengsels Fase 1 tot 1/12/2010 …. ….. Fase 2 tot 1/6/2015 GHS verplicht op etiket EU op VIB GHS vrijwillig: zo ja EU op VIB zo nee: alles EU erna van 1/6/2015 tot 1/6/2017 Nieuwe producten: GHS Oude voorraden mogen nog EU na 1/6/2017 Alles GHS

GHS Pictogrammen

Signaal Woord “Danger” or “Warning” Gevaar of Waarschuwing Used to emphasize hazard and discriminate between levels of hazard.

Hazard Statements H-zinnen Hoort bij gevaarscategorie, samen met pictogram en signaalwoord H225 Licht ontvlambare vloeistof en damp (R11) H332 Schadelijk bij inademing. (R20) H334 Kan bij inademing allergie- of astmasymptomen of ademhalingsmoeilijkheden veroorzaken. (R42) H410 Zeer giftig voor in het water levende organismen, met langdurige gevolgen. (R50/53)

GHS: ontvlambare vloeistoffen en dampen ong verg met  93 oC  60 oC < 23 oC vlampunt 4 H227 warning 3 H226 > 35 oC 2 H225 danger  35 oC 1 H224 kookpunt categorie

n-butylamine Xn R20/21/22 schadelijk volgens transitietabel H302 H312 LD50 (oral) 366 mg/kg LC50 (inh) 4,2 mg/l LD50 (derm) 850 mg/kg volgens criteria H302 H311 H331

Transitietabel

Comparison EU – GHS acute toxicity inhalation:

Mengsel met bijtend en irriterend A = 2% C R34 B = 5% Xi R38 C = 1,5 % Xi R36 Preparatenrichtlijn: Niet ingedeeld, geen gevaarlijk preparaat A = 2%; H314 B = 5%; H315 C = 1,5 %; H318 GHS en CLP: H318 Veroorzaakt ernstig oogletsel Gevaar

Specific Target Organ Toxicity – single exposure (STOT-se) categorie criteria ong verg met 1 danger H370 known/presumed single exposure, irreversible effect T+ R39/bl; T R39/bl 2 warning H371 suspected single exposure, irreversible effect Xn R68/bl 3 warning H335 H336 respiratory irritation or drowsiness dizziness Xi R37 R67

Specific Target Organ Toxicity – repeated exposure (STOT-re) categorie criteria ong verg met 1 danger H372 known/presumed repeated exposure T R48/bl 2 warning H373 suspected repeated exposure Xn R48/bl

Gevaarlijk voor de ozonlaag categorie criteria vgl 1 warning H420 Schaadt de volksgezondheid en het milieu door het vernietigen van ozon in de bovenste atmosfeer stoffen uit het Montreal Protocol > 0,1% (verplicht vanaf 1/12/2012) (was EUH 059) N R59

EUH zinnen EUH 001 In droge toestand ontplofbaar. EUH 006 Ontplofbaar met en zonder lucht. EUH 014 Reageert heftig met water EUH 018 Kan bij gebruik een ontvl/ontpl damp-luchtmengsel vormen EUH 019 Kan ontplofbare peroxide vormen EUH 029 Vormt giftig gas in contact met water EUH 030 Kan bij gebruik licht ontvlambaar worden EUH 031 Vormt giftig gas in contact met zuren EUH 032 Vormt zeer giftig gas in contact met zuren EUH 044 Ontploffingsgevaar bij verwarming in afgesloten toestand EUH 059 Gevaarlijk voor de ozonlaag. Vgl H420 EUH 066 Herh blootstelling kan een droge of gebarsten huid veroorz. (conc grens advies 25%) EUH 070 Giftig bij oogcontact. EUH 071 Bijtend voor de luchtwegen.

Precautionary Information: P-zinnen 5 types: Algemeen Preventie Reactie (bij brand, vergiftiging, spills) Opslag Afval Max 6 P-zinnen P103 Voor het gebruik het etiket lezen P210 Verwijderd houden van warmte/vonken/open vuur/hete oppervlakken – niet roken. P280 Beschermende handschoenen/beschermende kleding/oogbescherming/gelaatsbescherming dragen.

UN – GHS EU-GHS / CLP 2003 GHS purple book v1 2007 GHS purple book v2 www.unece.org GHS = Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals 2008 CLP 1272/2008 2009 1st ATP 790/2009 2011 Rectificatie 20/1/2011 2011 2nd ATP 286/2011 CLP = EU-GHS = Classification, Labelling and Packaging of substances and mixtures

Nieuw in 2nd ATP CLP H420 Ozon zin Nieuwe criteria voor milieugevaarlijk (NOEC) verplicht voor stoffen op 1/12/2012 verplicht voor mengsels op 1/6/2015

Nieuw volgens UN-GHS v4 H229 Houder onder druk: kan open barsten bij verhitting H230 Kan explosief reageren zelfs in afwezigheid van lucht H231 Kan explosief reageren zelfs in afwezigheid van lucht bij verhoogde druk en/of temperatuur P364 En wassen alvorens deze opnieuw te gebruiken Rationalisatie P-zinnen

Gevolgen in een bedrijf Voorlichting en onderricht Werkplekinstructiekaarten Voorraadbeheer Register Gevaarlijke stoffen Blootstellingsbeoordelingen (Stoffenmanager in GHS!) Seveso en ARIE Afval : Eural Opslag : PGS 15