Normalisering Een nieuwe lente of herfsttij voor de ambtenarij? Lunchcollege Albeda-leerstoel 6 maart 2014, CAOP prof.mr. B. Barentsen

Normaliseringstendens Een kwestie van ‘framing’: werknemer is de norm alleen afwijken van de norm als bijzondere positie overheid dat noodzakelijk maakt Voorbeelden: Stakingsrecht Medezeggenschap (WOR) Werknemersverzekeringen (OOW) Ziekteverzuim (Wvp) Ongelukkig voorbeeld:Sectorenmodel/ “overheids-cao’s” Hoe eenzijdig is ambtelijke aanstelling nog?

Wetsvoorstel 32550 Artikel I Artikel IIa en IIb Artikel III Ambtenarenwet 201. (17?, 18?) Nieuwe definitie ambtenaar Hernummering Titel III Ambtenarenwet 1929 Overgangsrecht Artikel IIa en IIb Aanvulling Politiewet/Militaire ambtenarenwet tbv politieambtenaren/burgerpersoneel defensie Artikel III Intrekking art. 7:615 BW Artikel X en XI Geen instemmingsvereiste/inwerkingtreding

Uitzonderingen (art. 3) Overheidswerkgever sluit geen arbeidsovereenkomsten met: Eenhoofdige bestuursorganen, leden organen/colleges publieke rechtspersonen O.a. politieke ambtsdragers, leden Hoge Colleges van Staat, bestuur ZBO’s ± art. 2 AW 1929 Rechterlijke ambtenaren (rechters, OM) Politieambtenaren Militaire en burgerlijke ambtenaren defensie

Positie ‘blijfambtenaren’ Rechters c.a. en militairen: houden eigen wet Politie Grondslag/plicht nadere regels (art. 125 AW 1929) naar art. 47 Politiewet Materiële bepalingen AW 201. van toepassing Burgerpersoneel defensie Grondslag/plicht nadere regels (art. 125 AW 1929) naar art. 12o MAW Expliciet stakingsrecht (12o lid 4 MAW) Aanstelling berust op art. 12o MAW

Wie zijn er NIET uitgezonderd? Belastingambtenaren Inspecteurs, douane Cipiers (Medewerkers DJI) BOA’s (vgl. TAR 2014/8) Niet-rechterlijke ambtenaren bij de gerechten Medewerkers Raad van State/Hoge Colleges Medewerkers AIVD Griffier Kamer, Provinciale Staten, Raadsgriffier

Maar: er komen ambtenaren bij! Art. 1 lid 1 Ambtenarenwet 201. Ambtenaar in de zin van deze wet is degene die krachtens een arbeidsovereenkomst met een overheidswerkgever werkzaam is. Overheidswerkgever: Staat, provincie, gemeente, waterschap Overige krachtens publiekrecht ingestelde rechtspersonen Niet-publiekrechtelijke rechtspersoon bekleed met openbaar gezag met gezagsuitoefening als kernactiviteit

Nieuwe overheidswerkgevers: voorbeelden Hun werknemers gaan onder AW vallen Uwv en Svb SER en publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie TNO, Staatsbosbeheer Stichting Afm, DNB N.V. , Stichting CBR Private instelling met gezag als kerntaak Niet alle bestuursorganen Niet alle door overheid ‘beheerste’ private instellingen (vgl. Blijdorp, TAR 2007/196)

Voor alle duidelijkheid… Zonder arbeidsovereenkomst met overheidswerkgever GEEN ambtenaarschap! Vrijwilligers/stagiairs (TAR 2013/53) Uitzendkrachten Gedetacheerden Payrollkrachten Pas op: soms wordt wél arbeidsovereenkomst met overheidswerkgever aangenomen (schijnconstructies JAR 2013/95 en 144)

De grote verandering Awb niet langer van toepassing Interne ‘voorprocedure’ kan ook in cao zijn vastgelegd Bestuursrechter niet meer bevoegd ‘Verambtelijkt’ civiel ontslagrecht Nieuw ontslagrecht per 1 juli 2015 Gesloten stelsel ontslaggronden Toestemming UWV bij reorgansatie-ontslag en ziekte-ontslag Ontbinding via kantonrechter bij ‘persoonlijke’ ontslagredenen Transitievergoeding ipv ontslagvergoeding

Wat blijft het zelfde? Materiële bepalingen AW 1929 gehandhaafd, maar hernummerd § 2 t/m 4 AW 201. Voeren integriteitsbeleid Ambtseed Plichtsvervulling & goed ambtenaarschap Beperking grondrechten nevenfuncties, geheimhouding, vrijheid van meningsuiting/vereniging, visitatie, vetrouwensfunctie, reisverbod

Individuele positie ‘nieuwe ambtenaar’ Art. 14 AW 201. ‘Big bang’: omzetting aanstelling in arbeidsovereenkomst Inclusief ‘bestaande beslissingen, afspraken en toezeggingen’ In ieder geval m.b.t.: duur dienstverband, bezoldiging, werktijden & rooster, verlof, faciliteiten functie-uitoefening en studie Lopende procedures: Awb en bestuursrechter (art. 16 lid 2 AW 201.)

Rechtspositieregeling (art. 17 AW 201.) Krachtens AW 1929 vastgestelde voorschriften vervallen Blijven van kracht bij uitblijven cao voor welke regeling komt cao in de plaats? Blijven van kracht ‘als waren zij cao’ Uitzonderingen: bepalingen in strijd met AW 201. en dwingend burgerlijk recht wetsgeschiedenis: ontslagrecht, verval vakantie-uren, boetes, schadevergoeding maar: is afwijken hoofdregels BW per se ‘in strijd met’ die regels? voorbeeld: extra ontslagbescherming 35-minners, VWNW-traject uit Hoofdstuk 10d CAR/UWO

Nieuwe overheidscao’s Vrijheid van collectief onderhandelen geen onderhandelingsplicht, geen overeenstemmingsvereiste cao-afspraken over procedure en partijen mogelijk Géén automatische binding ambtenaren Lidmaatschap cao-partij vereist Incorporatiebeding in marktsector gebruikelijk, maar bij ambtenaren onbekend telt verwijzing naar rechtspositieregeling in aanstellingsbesluit als incorporatie rechtsopvolger? Aanbod en aanvaarding toepassen cao kan dat ook stilzwijgend?

Gaat het er van komen? Voorstanders Tweede Kamer hebben ruime meerderheid in Eerste Kamer (56 zetels) Maar: constitutionele argumenten wegen mogelijk zwaarder voor Eerste Kamer Maar: onzekere politieke tijden

Art. X: uitschakeling overeenstemmingsvereiste overlegregels m.b.t. arbeidsvoorwaarden (125 lid 1, onder n AW 1929) n.v.t.: bij totstandkoming en inwerkingtreding wet normalisering bij aanpassing andere wetten en lagere regels aan de wet normalisering en treffen van voorzieningen ter uitvoering van deze wet ratio: wetgever gaat over kader (± BW), werkgever & werknemer over materiële arbeidsvoorwaarden (± cao)

Overeenstemmingsproblemen Verbodsactie contraseign minister Plaats van de rechter en de bonden in het Staatsbestel beperkt kansen hiervan Onderscheid materiële en formele arbeidsvoorwaarden diffuus Bijv: cao-afspraken over ontslagvolgorde en ontslagvoorwaarden Onderscheid ook niet zo duidelijk gemaakt bij opstellen ‘overlegregels’ (KB 1997)

Werk aan de winkel! Aanpassen ambtenarenreglementen CAO-onderhandelingen Verduidelijken individuele rechtspositie (incorporatie?) Voortbestaan bezwaaradviescommissies en andere rechtspositionele gremia (disciplinaire zaken, functiewaardering) Voortbestaan overlegstructuren (incl. advies en arbitrage)