Johan Vandendriessche Juridische aspecten van de elektronische handtekening VERA Studiedag | Leuven | 10 februari 2014 Johan Vandendriessche Advocaat (crosslaw) | www.crosslaw.be | | j.vandendriessche@crosslaw.be |

Elektronische handtekening in het Belgische recht Basis: richtlijn 1999/93/EC (momenteel onder revisie) Invoering in twee stappen Artikel 1322 B.W. (‘onderhandse akte’) Toepassing in het bewijsrecht Mogelijke gelijkstelling (appreciatiebevoegdheid van de rechter) Wet van 9 juli 2001 Algemene toepassing (breder dan alleen bewijsrecht) Juridische kader voor certificatiedienstverlening

Wat is een elektronische handtekening? Artikel 1322 B.W. “een geheel van elektronische gegevens dat aan een bepaalde persoon kan worden toegerekend en het behoud van de integriteit van de inhoud van de akte aantoont” Artikel 2, 1° W. 9 juli 2001 “gegevens in elektronische vorm, vastgehecht aan of logisch geassocieerd met andere elektronische gegevens, die worden gebruikt als middel voor authentificatie”

Soorten elektronische handtekening Gewone elektronische handtekening Geavanceerde elektronische handtekening Unieke band met ondertekenaar Identificatie van de ondertekenaar Aanmaak met middelen onder uitsluitende controle Integriteitsvereiste Gekwalificeerde elektronische handtekening Gekwalificeerd certificaat Veilig aanmaakmiddel

Hybride elektronische handtekening Materialisatie in equivalent dat voldoet aan de voorwaarden van een geavanceerde elektronische handtekening Impact Materialisatie van een papierloze backoffice Statuut van een kopie? Vormgeving Zegel met grafische elementen Barcode Serienummers

Principes Assimilatiebeginsel (art. 4, §4 W. 9 juli 2001) Gekwalificeerde elektronische handtekening = handgeschreven handtekening Opgelet voor bijkomende vereisten in de publieke sector Non-discriminatiebeginsel (art. 4, §5 W. 9 juli 2001) Geen discriminatie van elektronische handtekeningen Elektronische vorm Niet gebaseerd op gekwalificeerd certificaat Niet gebaseerd op certificaat geaccrediteerd dienstverlener Niet aangemaakt met veilig aanmaakmiddel

Elektronische handtekeningen in de publieke sector Wettelijk kader wijzigt de vertegenwoordigingsbevoegdheid niet Certificaat op naam van de lokale overheid Certificaat kan op naam van een (publiekrechtelijke) rechtspersoon Specifieke identificatie van ondertekenaar in de wetgeving Artikel 182 en 183 Gemeentewet Burgemeester en gemeentesecretaris Personeelsleden Delegatie via huishoudelijk reglement Delegatie aan lid College van Burgemeester en Schepenen

Elektronische handtekening in de publieke sector Gemeen recht Wet van 9 juli 2001 Afwijkingen zijn mogelijk voor de publieke sector Objectief, transparant, evenredig en niet-discriminerend Betrekking op de specifieke kenmerken toepassing Bijzondere bepalingen Specifieke wetgeving in toepassing van voormelde bepaling Geen coherentie Geval per geval analyse van de vereisten

Elektronische handtekening in de publieke sector Stedenbouw Elektronische dossierindiening o.a. art. 22/1 Besluit Vl. Regering dd. 28 mei 2004 “Alleszins geldt dat telkens wanneer dit besluit of zijn bijlagen een handtekening vereisen, het betrokken document ofwel een gewone handtekening omvat en vervolgens ingescand wordt, ofwel een elektronische handtekening omvat.” Zeer soepele toepassing (gewone elektronische handtekening) Overbodige omschrijving Ingescande elektronische handtekening = gewone elektronische handtekening

Elektronische handtekening in de publieke sector Milieuwetgeving Milieuvergunning Artikel 2bis Decreet van 28 juni 1985 “De Vlaamse Regering bepaalt in welke gevallen daarbij een elektronische handtekening of een geavanceerde elektronische handtekening nodig zijn voor de geldigheid van de gegevensuitwisseling. Zij kan ook andere vereisten voor de geldigheid van de gegevensuitwisseling met elektronische middelen opleggen.”

Elektronische handtekening in de publieke sector Milieuwetgeving Integrale milieujaarverslag Art. 3, §1 Besluit Vl. Regering van 2 april 2004 “Bij elektronische verzending bevat het integrale milieujaarverslag een geavanceerde elektronische handtekening, overeenkomstig artikel 2, 2° en 4, § 4, van de wet van 9 juli 2001 houdende vaststelling van bepaalde regels in verband met het juridisch kader voor elektronische handtekeningen en certificatiediensten. De Vlaamse regering kan ook voorzien in een alternatieve regeling op voorwaarde dat ze een gelijkwaardige bescherming biedt.” Verstrenging van de vereiste = gekwalificeerde elektronische handtekening

Elektronische handtekening in de publieke sector Beleids- en beheerscyclus lokale besturen Boekhoudsoftware Art. 133 Besluit Vl. Regering van 25 juni 2010 “De boekhoudsoftware voorziet in de mogelijkheid om digitale documenten te ondertekenen met een elektronische handtekening, overeenkomstig de wet van 9 juli 2001 houdende vaststelling van bepaalde regels in verband met het juridisch kader voor elektronische handtekeningen en certificatiediensten.” Geen specifieke handtekeningsvereiste Gewone elektronische handtekening volstaat

Elektronische handtekening in de publieke sector Toezicht intergemeentelijke samenwerkingsverbanden Kennisgevingen Art. 2 van het Besluit Vl. Regering van 19 april 2013 “de geavanceerde elektronische handtekening met gekwalificeerd certificaat conform is met de wet van 9 juli 2001 houdende vaststelling van bepaalde regels in verband met het juridisch kader voor elektronische handtekeningen, de elektronisch aangetekende zending en certificatiediensten.” Geavanceerde elektronische handtekening met gekwalificeerd certificaat ≠ Gekwalificeerde elektronische handtekening

Specifieke toepassingen in de publieke sector Organisatie voorkooprechten Kennisgevingen Art. 11 van Decreet 25 mei 2007 “Alle kennisgevingen met betrekking tot Vlaamse voorkooprechten door middel van het e-voorkooploket gebeuren langs elektronische weg en worden bevestigd door een elektronische handtekening of een gekwalificeerd certificaat.” Sterke versoepeling (gewone elektronische handtekening) Toevoeging certificaat is onduidelijk (allicht verwijzing naar gekwalificeerde elektronische handtekening)

Specifieke toepassingen in de publieke sector Sociale zekerheid Assimilatie Art. 4/1 W. 24 februari 2013 “Een handtekening geplaatst met de elektronische identiteitskaart (e-ID) wordt gelijkgesteld met een handgeschreven handtekening.” Toepassingsgebied ruimer dan sociale zekerheid? Overbodige bepaling?

Specifieke toepassingen in de publieke sector E-Health platform Bewijswaarde Art. 36/1 van W. 21 augustus 2008 “de elektronische gegevens vermelden de identiteit van de opsteller van deze gegevens geauthentiseerd hetzij volgens een procedure waarvan de methodologie is goedgekeurd door het Sectoraal comité van de sociale zekerheid en van de gezondheid hetzij door middel van het identiteitscertificaat op de elektronische identiteitskaart of een ander certificaat dat voldoet aan de bepalingen van de wet van 9 juli 2001 […]” Zinvolle vermelding?

Een specifieke toepassing in de private sector Elektronisch aandelenregister Overdracht Art. 504 W. Venn. “Indien het register in elektronische vorm wordt aangehouden, kan de verklaring van overdracht een elektronische vorm aannemen en ondertekend worden met een geavanceerde elektronische handtekening, afgeleverd op basis van een gekwalificeerd certificaat dat de identiteit van de overdrager en de overnemer vaststelt en is opgemaakt voor het veilig aanmaken van een elektronische handtekening, overeenkomstig de terzake geldende wetgeving” Onmogelijke voorwaarden?

Conclusie Elektronische handtekening is mogelijk in de publieke sector Gemeen kader Specifieke toepassingen Juridisch kader mist soms coherentie Geval per geval analyse is noodzakelijk Overheid is sterke promotor e-ID & e-government applicaties promoten het gebruik van de elektronische handtekening zeer sterk Hybride handtekening zal opmars vinden en overspringen naar de private sector