Grondverzet in de bestekken: juridische benadering Christophe Lenders GSJ Advocaten Antwerpen 3/04/2017 Christophe Lenders

Deel 1: Het bestek als (pre)contractueel document Deel 2: Incidenten tijdens de uitvoering van de opdracht Deel 3: Problemen bij vorderingen Deel4: Beëindiging van de opdracht 3/04/2017 Christophe Lenders

Deel 1: Het bestek als (pre)contractueel document 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document (Pre)contractueel - contractueel document Overheidsopdrachten (OO) vs. Private aanneming (PA) OO = bestek zoals in mededinging gesteld en bevat de voorwaarden van de uitvoering van de opdracht PA = bestek is contractueel document wanneer de aannemer overeenkomstig inhoud bieding doet 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document Administratief en Technisch gedeelte, Verwijzingen, Meetstaat Administratief gedeelte (contractueel gedeelte) - vermelden van typebestekken - verwijzen naar reglementering (bodemsanering) Artikel 174 VLAREBO: De initiatiefnemer grondwerken neemt in de aanbestedingsdocumenten, de prijsvraag of de contractuele documenten clausules op die waarborgen dat de regelen met betrekking tot het gebruik van uitgegraven bodem, vermeld in dit hoofdstuk, toegepast worden - In principe geen verplichting technisch verslag op te nemen in het bestek 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document B. Hiërarchie tussen de documenten van een bestek OO = Artikel 24 AAV In geval van tegenstrijdigheid tussen de verschillende documenten, geldt voor interpretatie de volgende orde : 1° de plannen 2° het bestek 3° de opmetingsstaat PA = Bij private aanneming gaat men er in principe van uit dat plannen niet voorgaan op de bepalingen van het bestek: “Het bestek of het lastenboek heeft als voornaamste document met betrekking tot de verplichtingen van de aannemer in beginsel voorrang op het plan. (W. GOOSSENS, Aanneming van werk: het gemeenrechtelijk dienstencontract) ” Let op met onderaannemers: bepaal hiërarchie van de documenten. 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document Verder geldt de regel dat verduidelijkende of ondersteunende documenten in beginsel voorrang hebben op de documenten die zij bedoelen te verduidelijken of aan te vullen. Zo heeft het bestek voorrang op een kostenstaat die dit bestek wil verduidelijken, alsmede op een beschrijvend bestek, een prijsopgave en een technisch documentatieblad (W. GOOSSENS, Aanneming van werk: het gemeenrechtelijk dienstencontract) Quid tegenstrijdigheid bijzonder bestek vs. Technisch Verslag ? OO= artikel 24 AAV ? PA = ? Ook uit de inhoud die een bepaald document gewoonlijk heeft en het vertrouwen dat het in die zin ten aanzien van de medecontractant wekt, kan een hiërarchisch aspect voortvloeien. (W. GOOSSENS, Aanneming van werk: het gemeenrechtelijk dienstencontract) 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document Aannemer dient bij onduidelijkheid veiligheidshalve informeren en waarschuwen OO = Artikel 98 KB 8 januari 1996 Indien de inschrijver in het bestek of in de aanvullende documenten van de opdracht zodanige vergissingen of leemten vaststelt dat het hem onmogelijk is een prijs te berekenen, of dat de vergelijking van de offertes niet meer opgaat, geeft hij daarvan onverwijld, althans ten minste tien dagen vóór de dag van de opening van de offertes, schriftelijk kennis aan de aanbestedende overheid, behoudens zo de inkorting van de termijn voor het indienen van de offertes niet toelaat deze voorwaarde na te leven. De aanbestedende overheid oordeelt of het, wegens de belangrijkheid van de vergissingen of de leemten, verantwoord is de zitting van de opening van de offertes te verdagen en een rechtzetting te publiceren. 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document Quid bij leemte in de samenvattende opmetingsstaat ? -- B. SCHUTYSER: Uit de term “samenvattende opmetingsstaat” blijkt dat niet elke prestatie die de aannemer van een werk zal moeten leveren in detail in de samenvattende opmetingsstaat wordt opgenomen. Toch is het mogelijk dat bepaalde, essentiële onderdelen van het werk niet als een post in de samenvattende opmetingsstaat zijn opgenomen. Indien de aanbestedende overheid dat heeft nagelaten is er sprake van een leemte. - Er is sprake van een leemte wanneer, na lezing van het bestek, blijkt dat een uit te voeren prestatie onder geen enkele post van de samenvattende opmetingsstaat is opgenomen. Indien de aanbestedende overheid dat heeft nagelaten is er sprake van een leemte. Een leemte is dus iets wat door de aanbestedende overheid is vergeten. 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document Een verbetering heeft betrekking op een fout die een inschrijver in een opmetingsstaat heeft vastgesteld. Verbetering heeft betrekking op een fout die wordt opgemerkt in de samenvattende opmetingsstaat. FLAMME: Het principe van de verbetering van de samenvattende opmetingsstaat wordt gerechtvaardigd door het feit dat de vergelijkbaarheid van de offertes impliceert dat zij op basis van zo dicht mogelijk benaderende werkhoeveelheden worden ingediend. 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document - Artikel 96 KB van 8 januari 1996 § 1. Wanneer bij een bestek van een overheidsopdracht voor aanneming van werken een samenvattende opmetingsstaat is gevoegd waarin de prestaties in verschillende posten, met opgave van de totale hoeveelheid voor elke post, worden samengevat wordt daarin vermeld of de voor iedere post aangegeven hoeveelheid, een forfaitaire dan wel een vermoedelijke hoeveelheid is. De inschrijver vult hem in. § 2. De inschrijver vult de leemten in de samenvattende opmetingsstaat aan en verbetert de vergissingen die hij in de forfaitaire hoeveelheden ontdekt, rekening houdend met de tekeningen, het bestek, zijn beroepskennis of persoonlijke bevindingen; hij voegt bij zijn offerte een nota ter verantwoording van de wijzigingen. 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document De inschrijver handelt op dezelfde wijze voor de verbetering van de vermoedelijke hoeveelheden waarvoor het bestek die verbetering toestaat en de voorgestelde wijziging ten minste tien pct., in meer of in min, van de hoeveelheid van de betrokken post bereikt. De aanbestedende overheid heeft het recht te beslissen : 1° dat, indien de vermoedelijke hoeveelheid aldus wordt verminderd, zij een forfaitaire hoeveelheid wordt voor de inschrijver die de vermindering heeft voorgesteld; 2° dat de eenheidsprijs aangegeven door de aannemer in de samenvattende opmetingsstaat voor een hoeveelheid die forfaitair is geworden, niet als grondslag geldt voor de verrekeningen ingevolge tijdens de uitvoering van de opdracht bevolen wijzigingen. Die beslissingen worden aan de inschrijver die de vermindering heeft voorgesteld met de kennisgeving van de goedkeuring van zijn offerte medegedeeld. 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document § 3. De inschrijver vult de samenvattende opmetingsstaat in, doet de nodige rekenkundige bewerkingen, ondertekent het stuk en voegt het bij zijn offerte waarin hij het totale bedrag van de opmetingsstaat opgeeft. § 4. De eenheidsprijzen en de totale prijzen voor iedere post van de samenvattende opmetingsstaat moeten worden opgegeven met inachtneming van de betrekkelijke waarde van die post ten opzichte van het totale bedrag van de offerte. Al de algemene en financiële onkosten alsmede de winsten moeten over de onderscheiden posten, in verhouding tot hun belangrijkheid, worden verdeeld. § 5. Na de opening van de offertes is de inschrijver niet meer gerechtigd zich op fouten of leemten te beroepen die in de opmetingsstaat voorkomen die door de aanbestedende overheid aan de inschrijvers ter beschikking is gesteld. De gegevens van deze opmetingsstaat gelden alleen als eenvoudige aanwijzingen en zij kunnen slechts worden ingeroepen als aanvulling, indien nodig, van onvolkomenheden van het bestek en van de goedgekeurde tekeningen. 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document Alle aanbestedingsdocumenten samenlezen: Antwerpen 28 oktober 2003 :Dat de inschrijvers immers niet blindelings de gegevens van de hen voorgelegde documenten (o.a. lastenkohier, plannen, samenvattende meetstaat) moeten volgen, maar deze aandachtig moeten bestuderen, in het licht van hun eigen kennis of bevindingen en zij, wanneer een bepaling van het bestek, zoals in casu, aanleiding zou kunnen geven tot verwarring, deze zodanig moet interpreteren dat ze zinvol wordt; ! Het samenlezen van documenten en het uitleggen van bedingen in functie van het geheel geldt tevens voor private aannemingen. Artikel 1161 B.W. bepaalt dat alle bedingen van de overeenkomst moeten worden uitgelegd ‘het ene door het andere, zodat elk beding wordt opgevat in de zin die uit de gehele akte voortvloeit’. 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document C. Inhoud van de opdracht OO = Algemene Aannemingsvoorwaarden (AAV): Altijd van toepassing ? Waarde van de opdracht =/+ 22.000 EUR (excl.BTW) altijd van toepassing (geen bestek noodzakelijk) tenzij vooraan in bestek afwijking vermeld afwijking moet noodzakelijk zijn voor de bijzondere eisen van de opdracht afwijking 14 artikelen bijzondere motivering vereist in het bestek 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document Motiveren voor sleutelbepalingen in de A.A.V. 5,6,7 (borgstelling), 10 § 2 (uitgesloten onderaannemer), 15 (betalingen en onderbreking in de uitvoering), 16 (herziening van de opdracht ingevolge onvoorziene omstandigheden), 17 (teruggave boeten wegens laattijdige uitvoering), 18 (rechtsvorderingen en termijnen), 20 (middelen van optreden van de aanbestedende overheid), 21 (verbreking overheidsopdracht), 22 (afspraken tussen aannemers), 30 §2 (verplichting voor de aannemers tot instandhouding van bestaande constructies en werken en tot vrijwaring van naburige eigendommen), 36 (lonen en algemene arbeidsvoorwaarden) en 41 (aansprakelijkheid aannemer) 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document waarde – 22.000 EUR (excl. BTW) niet van toepassing tenzij uitdrukkelijk bepaald essentiële bepalingen (11 artikelen) blijven van toepassing 10 § 2, 15, 16, 17 , 18, 20, 21,22, 30 § 2, 36 en 41 A.A.V. Waarde =/- 5.500 EUR (excl. BTW) niet van toepassing 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document Afwijken van de A.A.V.: vrijheid van het bestuur? Noodzaak voor de bijzondere eisen van de opdracht Vooraan vermelden in het bestek Uitdrukkelijke motivering in het bestek Afwijkingen worden als niet geschreven gehouden ongeacht het voorbehoudloos inschrijven in het bijzonder bestek Afwijking noodzakelijk wegens ‘bijzondere eisen van de opdracht’ 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document OO- Belangrijke bepaling inzake grondverzet Artikel 25 AAV   § 1. De aannemer wordt geacht de aard van de bouwgronden te kennen en zijn prijzen op grond van de uitslag van zijn eigen berekeningen te hebben vastgesteld. Alle werken, metingen en kosten betreffende de uitvoering van de opdracht zijn voor rekening van de aannemer, inzonderheid: 1° alle werken en leveringen die nodig zijn om de grondafkalvingen en andere beschadigingen te voorkomen en eventueel te verhelpen zoals stempelingen, beschoeiingen, bemalingen;  2° de ongeschonden bewaring, de eventuele verlegging en terugplaatsing van kabels en leidingen waarop bij grond-, graaf- of baggerwerken kan worden gestuit, voor zover de last hiervoor niet op de eigenaars van die kabels en leidingen berust 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document 3° de verwijdering binnen de grenzen van de grond-, graaf- of baggerwerken eventueel noodzakelijk voor de uitvoering van het werk : a) van grond, slijk en kiezel, stenen, breukstenen, allerlei gesteente, overblijfselen van metselwerk, zoden, beplantingen, struiken, stronken, wortels, kreupelhout, puin en afval; b) van ieder rotsblok, ongeacht zijn volume, wanneer het bestek vermeldt dat de graaf-, grond- en baggerwerken moeten worden uitgevoerd in rotsachtig terrein, en bij gebrek aan deze vermelding van ieder uit één stuk bestaande rotsblok, metselwerk of betonblok waarvan het volume een halve kubieke meter niet overschrijdt; indien in de opmetingsstaat hiervoor geen speciale prijs is vermeld, wordt de te verwijderen hoeveelheid rots op grond van een overeen te komen prijs betaald, zelfs wanneer dit te verwijderen gedeelte kleiner is dan 0,500 m3 voor zover het deel uitmaakt van een rotsblok groter dan 0,500 m3; 4° het vervoer en het wegbrengen van graafspecie hetzij buiten het domein van de aanbestedende overheid, hetzij naar de plaatsen voor herbruik binnen de uitgestrektheid van de bouwplaatsen, hetzij naar de voorziene stortplaatsen overeenkomstig de voorschriften van het bestek; 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document 5° alle algemene onkosten, bijkosten en onderhoudskosten gedurende de uitvoerings- en de waarborgtermijn; 6° keurings- en opleveringskosten.   De uitvoeringsmiddelen die bij het graafwerk verloren gaan worden niet in rekening gebracht.   De aannemer neemt eveneens alle werken ten laste die uiteraard afhangen van of samenhangen met deze die in de plans en in het bestek zijn beschreven.    § 2. Alleen de principiële toelatingen die voor de uitvoering van de opdracht zelf nodig zijn moeten door de aanbestedende overheid worden bezorgd. Het verkrijgen van de vergunningen nodig voor de uitvoering van de werken en alle andere verrichtingen en verplichtingen die er aan onderworpen zijn vallen ten laste van de aannemer. 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document Artikel 24 § 1 AAV: Ingeval de werken tegen een globale prijs worden gegund, wordt de inschrijver verondersteld de som van zijn offerte volgens eigen bewerkingen, berekeningen en ramingen te hebben vastgesteld. Na de opening van de offertes is hij niet meer gerechtigd zich op fouten of leemten te beroepen die in de opmetingsstaat voorkomen, die door de aanbestedende overheid aan de inschrijvers ter beschikking is gesteld. 3/04/2017 Christophe Lenders - 16 juni 2009

(Pre)contractueel document D. Het bestek als ‘noodzakelijk’ informatiemiddel OO= De aanbestedende overheid moet alle noodzakelijke informatie verlenen Realistische prijs kunnen geven – risico’s inschatten Gebrek aan tijd voor grondig onderzoek voor aannemers Realistische inschatting hoeveelheden grondverzet Milieuhygiënisch onderzoek Artikel 25 AAV vs. precontractuele aansprakelijkheid 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document De taak van de aanbestedende overheid: Het forfait en de onderzoeksverplichting verhindert bijkomende vorderingen te stellen tijdens de uitvoering. Maar deze onderzoeksverplichting door de aannemer is begrensd door de informatieverplichting van de aanbestedende overheid die daartoe een precontractuele taak heeft. Rechtspraak stelt duidelijk dat een aanbestedende overheid niet alleen verplichting heeft om de aannemer te informeren omtrent hetgeen noodzakelijk is doch ook omtrent hetgeen nuttig is voor het bepalen van de prijs 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document Antwerpen, 14 oktober 2003 Deckx/Aquafin grondverzet: Het is vanzelfsprekend dat de inschrijvers materieel niet over de noodzakelijke tijd beschikken om een bijkomend onderzoek uit te voeren naar de afzetmogelijkheden van de grondoverschotten in gans Vlaanderen, zodat zij er terecht van mochten uitgaan dat, vermits het bestuur zeer lang, in samenwerking met AQUAFIN, de mogelijkheid had om het ontwerp te bestuderen, nergens gewag heeft gemaakt van de afzetmoeilijkheden, er geen enkele reden bestond om de gegevens van de aanbesteding in twijfel te trekken. (…) Het forfaitair karakter van de overeenkomst en de verplichting voor de aannemer om zelf de kosten te dragen voor het verwijderen van de grondoverschotten, zoals voorzien in het bijzonder bestek, kan geenszins aan de aannemer worden tegengesteld wanneer de omstandigheden waarmee hij wordt geconfronteerd niet deze zijn welke normaal binnen de verwachtingen van partijen vallen op het ogenblik van het afsluiten van de overeenkomst, 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document Rb. Mechelen 23 februari 2010 Het zwaartepunt van de informatieplicht met betrekking tot het voorwerp van de opdracht rust op het aanbestedende bestuur, dat in de rechtsverhouding jegens de aannemer niet beschouwd wordt als de zwakkere contractspartij, maar wel als de bijzonder competente contractpartner: vermits overheidsopdrachten in beginsel tegen een vaste prijs worden gesloten, moet de aannemer erop kunnen vertrouwen dat hij die prijs op basis van juiste en volledige gegevens precies kan berekenen. De overheid heeft dan ook een omstandige informatieplicht, die zich niet alleen beperkt tot de juiste gegevens, maar zich ook uitstrekt tot de nuttige gegevens. …. In het bestek nr. 961 werd met geen woord gerept over de concessie voor zandwinning die door verweerster aan de firma De Dijcker was verleend, ofschoon dit essentiële informatie betrof voor de aannemer met het oog op een accurate prijsberekening, nu deze concessie gevolgen had voor het gebruik van de kaaimuur. Evenmin kan er van de nv Herbosch – Kiere verwacht worden dat zij zich had moet vergewissen van welke procedures en kosten er verbonden waren aan het gebruik van het terrein en de kaaimuur … 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document P. Teerlinck: Hoeveel tijd had de aannemer om de gegevens van het bestek na te gaan? Waaraan kon de aannemer zich, rekening houdende met zijn eigen specialisatie en eventuele ervaring voor soortgelijke opdrachten , redelijkerwijs verwachten? Werd bij werken, een volledig (grond)onderzoek door de aanbestedende overheid overgelegd? Was de vergissing in het bestek flagrant en hoeveel aannemers hebben de leemte of de tegenstrijdigheid in het bestek opgemerkt ? Heeft de aannemer de gegevens van het bestek op een logische wijze en volgens de toepasselijke hiërarchie van de besteksdocumenten geïnterpreteerd ? 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document PA = precontractuele aansprakelijkheid Informatieverplichting van de opdrachtgever Forfait vs. kanscontracten 3/04/2017 Christophe Lenders

(Pre)contractueel document E. De beschrijving van het uit te voeren grondverzet Juiste verslagen en documenten te voegen Juiste vertaling naar posten (code posten) Inschatting hoeveelheden – aandacht voor meetcode m³, m² of gewicht ? Desgevallend een post te voorzien voor het vervoer van niet voorziene vervuilde grond om af te voeren naar TOP (prijs afgraven en prijs per km. Verplaatsing) 3/04/2017 Christophe Lenders

Deel 2: Incidenten tijdens de uitvoering van de opdracht 3/04/2017 Christophe Lenders

Incidenten Ontbrekende/onvolledige documenten in het bijzonder bestek inzake grondverzet Precontractuele fout in hoofde van de aanbestedende overheid ? OO = Artikel 16 § 1 A.A.V. De aannemer kan zich beroepen op nalatigheden, vertragingen of welke feiten ook die hij aan de aanbestedende overheid of haar personeel ten laste legt en die voor hem oorzaak zouden zijn van een vertraging en/of een nadeel, met het oog op het verkrijgen van een verlenging van de uitvoeringstermijnen, herziening of verbreking van de opdracht en/of schadevergoeding. Onder voorbehoud van de bepalingen van artikel 42, § 1, tweede lid, is een op een mondeling bevel gesteunde klacht onontvankelijk. De aanbestedende overheid kan zich beroepen op nalatigheden, vertragingen of welke feiten ook die het aan de aannemer of zijn personeel ten laste legt, en die voor haar oorzaak zouden zijn van een vertraging en/of een nadeel, met het oog op het verkrijgen van herziening of verbreking van de opdracht en/of schadevergoeding. PA= informatieplicht precontractuele fout (artikel 1382 B.W.) 3/04/2017 Christophe Lenders

Incidenten - Artikel 174 VLAREBO ? - SB 250: Bij afvoer van gronden buiten de werkzone dient de aanbestedende overheid het bewijs te leveren van herkomst en van de kwaliteit van de af te voeren gronden - Werd de nodige informatie overgemaakt ? 3/04/2017 Christophe Lenders

Incidenten B. Onvoorziene omstandigheden 00 = art. 16 § 2 A.A.V. 1°. In beginsel heeft de aannemer geen recht op enige wijziging van de contractuele voorwaarden wegens onverschillig welke omstandigheden waaraan de aanbestedende overheid vreemd is. De aannemer kan nochtans, hetzij om verlenging van de uitvoeringstermijnen, hetzij, wanneer hij een zeer belangrijk nadeel heeft geleden, om herziening of verbreking van de overeenkomst vragen, door omstandigheden te doen gelden, die hij redelijkerwijze niet kon voorzien bij het indienen van de offerte of de gunning van de opdracht, die hij niet kon ontwijken en waarvan hij de gevolgen niet kon verhelpen alhoewel hij al het nodige daarvoor heeft gedaan. 2° Dienen als onder 1° bedoelde omstandigheden beschouwd, de ongunstige weersomstandigheden en de gevolgen hiervan, doch slechts in de mate waarin ze door de aanbestedende overheid als abnormaal worden erkend, voor de plaats en voor het seizoen. 3/04/2017 Christophe Lenders

Incidenten  3°. De aannemer kan slechts het in gebreke blijven van een onderaannemer aanvoeren, inzoverre deze zich kan beroepen op omstandigheden die de aannemer zelf had kunnen inroepen indien hij zich in een gelijkaardige toestand zou hebben bevonden. 4°. Wanneer de aannemer een zeer belangrijk voordeel genoten heeft ten gevolge van sub 1° hierboven genoemde omstandigheden, kan de aanbestedende overheid om herziening van de opdracht vragen ten laatste negentig kalenderdagen volgend op de datum van de betekening van het proces-verbaal van voorlopige oplevering van de opdracht.   De aanbestedende overheid is evenwel verplicht om, op straffe van verval, de aannemer zo snel mogelijk schriftelijk op de hoogte te brengen van deze omstandigheden, door hem in het kort te wijzen op de invloed die zij op het verloop en op de kostprijs van de opdracht hebben gehad of zouden kunnen hebben PA= Forfait ? 3/04/2017 Christophe Lenders

Incidenten C. Recht om schadevergoeding/ herziening/verbreking te vorderen bij fouten en onvoorziene omstandigheden? OO feiten/fouten (art.16§1 A.A.V.) Oorzaak van een vertraging en/of een nadeel onvoorziene omstandigheden (art.16§2 A.A.V.) Oorzaak van een zeer belangrijk nadeel Toepassing maken van artikel 16 § 3 AAV en 16 § 4 AAV PA feiten/fouten: precontractuele fout (artikel 1382 B.W.) Onvoorziene omstandigheden: ook bij FH niet te voorziene prestaties maken geen deel uit van de overeenkomst Christophe Lenders

Incidenten Vordering verbreking, schadevergoeding, aanpassingen voorwaarden uitvoering opdracht, termijnverlenging Eigen houding aannemer- melding verbeteringen en leemten ? Hof van Beroep Antwerpen 14 oktober 2003 (zie hoger) Hof van Beroep Antwerpen 18 september 2007 Beperkt verontreinigde grond te herbruiken als bouwstof Bijzonder bestek sluit geen schadevergoeding uit voor afvoer vervuilde grond 3/04/2017 Christophe Lenders

Incidenten D. Schorsing van de werken/opdracht ingevolge onvolledige onjuiste gegevens in het bestek tijdens de uitvoering van de werken Planningsverstoring bij aannemer - artikel 16 § 1 AAV - formaliteiten artikel 16 §§ 3 en 4 AAV Bevel schorsing - artikel 15 § 5 AAV - geen nood aan fout - formaliteit artikel 16 § 4 AAV 3/04/2017 Christophe Lenders

Incidenten E. Schorsing van de werken/opdracht ingevolge onvoorziene omstandigheden in het bestek tijdens de uitvoering van de werken Artikel 16 § 2 AAV Recht op schadevergoeding Onvoorzienbaar Zeer ernstig nadeel Formaliteit: artikel 16 § 3 AAV ! Let op bevelen tot schorsing 3/04/2017 Christophe Lenders

Incidenten F. Overschrijding/vermindering vermoedelijke hoeveelheden Artikel 42 § 6 AAV  § 6. Wanneer, onafhankelijk van elke door de aanbestedende overheid aangebrachte wijziging aan de opdracht, de werkelijk uitgevoerde hoeveelheden van een post volgens prijslijst het drievoudige overtreffen of minder bedragen dan de helft van de vermoedelijke hoeveelheden, kan ieder der partijen de herziening van de oorspronkelijke eenheidsprijzen en uitvoeringstermijnen vragen.   Zelfs wanneer de in het vorige lid vermelde drempels niet bereikt zijn, mag de uitvoeringstermijn aangepast worden aan de werkelijk uitgevoerde hoeveelheden wanneer hun omvang dit rechtvaardigt.   In geval van overschrijding zijn de eventueel herziene prijzen slechts van toepassing op de uitgevoerde hoeveelheden die het drievoudige van de vermoedelijke hoeveelheden overschrijden.    3/04/2017 Christophe Lenders

Incidenten De partij die de herziening vraagt moet de andere partij van haar voornemen de eenheidsprijzen en/of termijnen te willen herzien op de hoogte brengen ten laatste vijftien kalenderdagen na het opstellen van de vorderingsstaat waarin vastgesteld wordt dat de uitgevoerde hoeveelheid het drievoudige van de vermoedelijke hoeveelheid bereikt. Deze kennisgeving dient bij ter post aangetekende brief te geschieden.   Na verloop van deze termijn geldt deze kennisgeving slechts voor de vanaf de datum van deze kennisgeving uitgevoerde hoeveelheden.   In ieder geval moet de eisende partij de nieuwe eenheidsprijzen en/of termijnen die uit die nieuwe toestand voortkomen rechtvaardigen.   Voor het geval geen akkoord bereikt wordt of zolang de partijen geen akkoord bereikt hebben over de nieuwe eenheidsprijzen, stelt de aanbestedende overheid ambtshalve de prijzen die ze gerechtvaardigd acht vast, met behoud van alle rechten van de aannemer.   De aannemer is verplicht de werken zonder onderbreking voort te zetten onafgezien de betwistingen waartoe het vaststellen van de nieuwe eenheidsprijzen zou aanleiding geven, 3/04/2017 Christophe Lenders

Incidenten Bijkomend artikel 16 §§ 1, 2 AAV ! Schadevergoeding voor eventuele planningsverstoring, termijnverlenging etc.voor zover toepassingsvoorwaarden aangetoond Overschatting als oplossing ? Herziening eenheidsprijzen mogelijk indien minder dan de helft bedragen Artikel 16 §§ 1 en 2 AAV Forfait ? Alleen mogelijk wanneer risico kan worden ingeschat ? Geen kanscontract 3/04/2017 Christophe Lenders

Deel 3: Problemen bij vorderingen 3/04/2017 Christophe Lenders

Vorderingen Onduidelijkheid van beschrijvingen in het bijzonder bestek Indien de “gemeenschappelijke bedoeling” van partijen niet duidelijk is dan dient dit overeenkomstig artikel 1162 B.W. in het voordeel van de aannemer en in het nadeel van het bestuur te worden uitgelegd Belang van duidelijke precieze omschrijving in het bijzonder bestek 3/04/2017 Christophe Lenders

Vorderingen B. Afrekening vermoedelijke hoeveelheden OO Artikel 24 § 2 AAV § 2. Werken tegen een andere dan een globale prijs. Indien de werken tegen een andere dan een globale prijs worden uitgevoerd, worden de diverse elementen tot vaststelling van de te betalen sommen, op tegenspraak vastgesteld.   3/04/2017 Christophe Lenders

Vorderingen Artikel 37 AAV Een dagboek van de werken, opgemaakt in de vorm door de aanbestedende overheid aanvaard en door de aannemer geleverd, wordt in beginsel bijgehouden op elke bouwplaats door de zorgen van de afgevaardigde van de aanbestedende overheid, die er, dagelijks, onder meer onderstaande inlichtingen in optekent :   1° de aanduiding van de weersomstandigheden, de werkonderbrekingen wegens ongunstige weersomstandigheden, de werkuren, het aantal en de hoedanigheid van de op de bouwplaats tewerkgestelde arbeiders, de aangevoerde materialen, het gebruikte materieel, het materieel buiten dienst, de ter plaatse gedane proeven, de verstuurde monsters, de onvoorziene omstandigheden, alsmede de louter toevallige en minder belangrijke bevelen aan de aannemer;   2° de gedetailleerde aantekeningen van alle op de bouwplaats controleerbare elementen, die nuttig zijn voor het berekenen van de aan de aannemer te verrichten betalingen, zoals uitgevoerde werken, uitgevoerde hoeveelheden, aangevoerde materialen. Deze aantekeningen maken integraal deel uit van het dagboek van de werken, maar kunnen, in voorkomend geval, in afzonderlijke documenten worden opgetekend. 3/04/2017 Christophe Lenders

Vorderingen Rb. Bergen 8 maart 1995, T. Aann. 1996, 279 C. Vorderingen over bijwerken/schadevergoedingen/nieuwe eenheidsprijzen Discussies met aannemers over prijzen kunnen uitvoering niet vertragen Artikel 42 § 3 en § 6 AAV Artikel 16 § 8 AAV Mogelijk om posten voor alle mogelijke vervuilde gronden te voorzien ? En wat bij niet-uitvoering ? 3/04/2017 Christophe Lenders

Deel 4: Beëindiging van de opdracht 3/04/2017 Christophe Lenders

Einde opdracht A, Overmaken bodembeheerrapport/overige documenten Wachten tot oplevering: té laat Preventief: bijzonder bestek Aan te voeren grond: preventief keuren preventief voor grondwerken bodembeheerrapport 3/04/2017 Christophe Lenders

Einde opdracht Afgevoerde grond Betaling afhankelijk stellen van overmaken bodembeheerrapport Uitdrukkelijk melden dat werken niet als voltooid zullen worden aanzien als bodembeheerrapporten ontbreken: afwijking van artikel 43 AAV ? – vermelding vooraan bijzonder bestek 3/04/2017 Christophe Lenders

Einde opdracht Mogelijkheid tot het opleggen van straffen zo na voltooing van de werken geen bodembeheerrapport wordt overgemaakt geen beperking tot 5 % van de aannemingssom wel mogelijkheid voor de rechter om deze straffen te verminderen ! Vrijgave borgtocht: décharge aan de aannemer. 3/04/2017 Christophe Lenders

Christophe Lenders Advocaat GSJ ADVOCATEN Antwerpen Christophe.Lenders@gsj.be www.GSJ.be 3/04/2017 Christophe Lenders