Leven in het land van de vijand EEN DUBBELPRESENTATIE VAN: ABDUL ELSHIWY & HANS VAN DE SANDE De eerste sheets bevatten de bevindingen van Abdul Elshiwy, wijkagent in Hoofddorp. Daarna volgt de presentatie van de sociaal psycholoog Hans van de Sande, die de practijk vanuit een meer theoretisch standpunt bekijkt.

Omgaan met Marokkaanse jongeren in Graan voor Visch Hoofddorp. U kunt de wind niet veranderen, maar hoe de zeilen staan… …bepaalt u zelf Projectbureau District Haarlem

Waar gaan we het over hebben Beschrijving van de buurt GVV Beeld van de politie in GVV medio 2005 Ernstige overlast Marokkaanse jeugd GVV Incidenten in buurt Voor welke aanpak is gekozen Het resultaat Hoe kun je omgaan met de straatcultuur Projectbureau District Haarlem

Beschrijving van de buurt GVV Eerste nieuwbouwwijk van Hoofddorp in de jaren zeventig. Graan voor Visch is de wijk-en tevens straatnaam. GVV telt per ingang van 1 januari 2009 in totaal 3951 Ongeveer 38 % allochtonen (80% Marokkaans) Klein winkelcentrum en weinige voorzieningen GVV 2/3 uit rijenwoningen en voor 1/3 uit middelhoge flats. Ar-Rahman moskee De sociale cohesie is erg slecht. Projectbureau District Haarlem

Beeld van de politie in GVV Een beeld van de politie als “de vijand” en in sommige delen van de buurt niet welkom. Het traditionele politieoptreden in GVV meer repressief dan in andere buurten Autochtone bewoners lossen het liefst zelf hun zaakjes op zonder politie. Allochtone bewoners zien de politie als een lange arm van de overheid, een onderdrukkende macht Allochtone bewoners vinden het Nederlandse politieoptreden vaak te slap Het verwachtingspatroon van allochtonen komt niet overeen met de Nederlandse politietaak Allochtone burgers schamen zich voor het feit dat de politie bij ze aan de deur komt Autochtone bewoners hebben geen vertrouwen in de politie. Vinden dat de politie harder mag optreden tegen de jeugd. Vinden dat hun wijk is overgenomen door allochtonen Ervaren de meeste Van alle bewoners zijn zij het bangst van overlast en onveiligheid, ook als de cijfers daar geen aanleiding voorgeven Projectbureau District Haarlem

Ernstige overlast Marokkaanse jeugd in GVV Confrontatiezoekend en uitdagend gedrag naar politie en veiligheidsfunctionarissen Agressief gedrag naar een ieder die de groep benaderd, aanspreekt of aankijkt Beledigen, lastig vallen en bedreigen van winkeliers, klanten en passanten Verkeersgevaarlijk en hinderlijk gedrag (met de scooters) Hinderlijk ophouden in en rond de flats in de buurt Geluidsoverlast (schreeuwen, muziek uit auto’s en scooters) Intimidatie van (buurt)bewoners Criminele activiteiten (vernieling, brandstichting en diefstallen van brommers en diefstallen uit auto’s en woningen, drugsdealen) Projectbureau District Haarlem

Incidenten in GVV Jaarwisseling 2004/2005 Openlijke geweldpleging zomer 2005 Bedreiging buschauffeur juni 2006 en omsingeling van politiebureau. Vechtpartijen bij SV Overbos oktober 2006 en volksoploop naar politiebureau Hoofddorp. Projectbureau District Haarlem

Voor welke aanpak is gekozen Repressief aanpak: Het beperken van de gelegenheid tot het plegen van overlastgevend / crimineel gedrag De buurt heroveren Brandjes blussen Confrontatie tussen politie en de jeugd / burgers Strafrechtelijke onderzoek harde kern (vechtpartijen en diefstal scooters) Projectbureau District Haarlem

Voor welke aanpak is gekozen PreventieVE aanpak: Het bevorderen van integratie van allochtone bewoners Kennen en gekend worden Bemiddeling / dialoog aangaan Bejegeningsprofiel Marokkaanse jongeren Het bevorderen van de sociale zelfredzaamheid van autochtone bewoners (ouders) Voorlichting geven (Politie Cursus voor Burgers) Integraal aanpak (signaleren, analyseren en adviseren) Samenwerking met interne en externe partners (gemeente, Ymere, Meerwaard, moskee en Marokkaanse stichting “Merhaba” Een feest tijdens de jaarwisseling ( onder toezicht van buurtvader) Projectbureau District Haarlem

Het resultaat Duurzame rust en vrede in de buurt De overlast van de jeugd en criminaliteit zichtbaar afgenomen De subjectieve veiligheid toegenomen Beter contact en samenwerking met Marokkaanse gemeenschap Minder escalaties met Marokkaanse jeugd Betere samenwerking met netwerkpartners met name de moskee De politie is het gezag in de buurt en niet de jongeren Beter informatiepositie voor wijkagent en wijkteam. Projectbureau District Haarlem

Hoe kun je omgaan met jongeren uit de straatcultuur I Een blauwdruk voor een succesvolle aanpak kan ik niet geven. Investeer in jongeren in je wijk. In feite werk je voor hun. Zorg dat zij weten wie je bent en dat je weet wie zij zijn. Zorg dat je weet dat hun ouders zijn. Zoek naar de juiste balans tussen sociaal zijn en repressie. Het befaamde “zacht als het kan, hard als het moet.” Zoek gemeend contact op het moment dat er geen probleem is Laat je niet te veel door je emotie leiden. Je bent een professional. Neem het allemaal niet persoonlijk op. Laat je niet uit je tent lokken. Daar zijn jongeren goed in. Er wordt niet geduwd, niet gescholden, geen fysiek geweld. Denk aan je veiligheid Toon oprecht respect en werk de-escalerend Projectbureau District Haarlem

Hoe kun je beter omgaan met jongeren uit de straatcultuur II Uit de anonimiteit halen. In de anonimiteit halen jongeren makkelijker rottigheid uit. Contact maken. Contact met deze jongeren kun je bete maken op momenten dat er niets aan de hand is. “kennen en gekend worden”. Jongeren nemen van een bekende makkelijker iets aan dan van een onbekende. Interesse tonen, ook al is die interesse niet wederzijds. Weten wat de jongeren boeit. Jongeren niet afwijzen. Belangrijk is hun gedrag af te wijzen maar niet de jongeren zelf. Het is belangrijk om duidelijk en consequent te zijn in het aangeven van grenzen. Vaak beseffen de jongeren niet dat hun gedrag verkeerd is of wat de gevolgen ervan zijn. Het vertrouwen van de jongeren winnen. Projectbureau District Haarlem

Dank jullie voor de aandacht Abdul Elshiwy Abdul.elshiwy@kennemerland.politie.nl 06 - 51337418 Projectbureau District Haarlem

Leven in het land van de vijand Magrheb jongeren in West Europa www.vandesandeinlezingen.nl

Een selectie uit 30 jaar rellen

Hoe ontstaat WIJ-ZIJ tegenstelling? Mensen denken van nature in termen van WIJ-ZIJ Overheid is ideale ZIJ, andere culturen ook Wie WIJ is en wie ZIJ hangt af van situatie Deze tweedeling wordt versterkt door: Geen communicatie met publiek, geen uitleg Professionalisering Technologisering Protocollair werken Preventieve benaderingen ‘Klonteren’ Bij ramp: Of slachtoffer, óf hulpverlener Op afstand houden van publiek Hoewel overheidsdienaren naturlijk in een duidelijk andere rol zitten dan burgers, is het toch mogelijk dat ze gezien worden als behorend bij ‘wij’. Bijvoorbeeld brandweer mensen zijn redders en helden en die horen bij ons. Of politiemensen wijzen ons de weg en beschermen ons. Werkend vanuit een wij- gevoel krijgt U veel medewerking van publiek. Als U als ‘Zij’ gezien wordt, zal men u ook als vijand gaan behandelen. Kennen en gekend worden is daarom het parool. 16

Wij-Zij en de politie De politie is geen afspiegeling van de bevolking Daardoor kunnen misverstanden ontstaan Als er misverstand is, ontstaat snel WIJ/ZIJ gevoel Dit gevoel is belangrijke basis voor conflicten Wat is een conflict? Er zijn drie dingen nodig: Competitie: je wilt allebei hetzelfde Negatieve Machtstactieken: je gebruikt L&B en geweld Categorisatie: De wereld valt uiteen in WIJ en ZIJ Dat heeft voorspelbare gevolgen Hoewel men het conflict niet uit de weg moet gaan, is het ook niet verstandig het op te zoeken. Begrip van hoe het werkt en wardoor het escaleert kan helpen bij verstandig omgaan met conflicten.

Escalatie van WIJ – ZIJ conflict © 2006 JP van de Sande RuG de schuld EXT.ATTRIBUTIE C O N F L I T C O N F L I T MISPERCEPTIE COMPETITIE oog om oog RECIPROCITEIT INGr- OUTGr BIAS STEREOTYPEN MOREEL (DIABOLISERING) VIRIEL Vijandbeeld MACHTS TACTIEKEN Koppigheid COMMITMENT Model van conflicht COHESIE gesloten front CATEGORISATIE INGr-COOPERATIE Alarm AROUSAL Escalatie

Intergroepsconflict: In-Out-group Bias © 2006 JP van de Sande RuG VRIEND VIJAND MENS ROBOT VERZETSSTRIJDER TERRORIST HELD GEK of ROEKELOZE goed slecht dapper laf sterk zwak taai koppig WIJ ZIJ

De mens reist langs twee sporen © 2006 JP van de Sande RuG NATUUR Voortplanting Kinderzorg Erbij horen Verkennen Status Agressie Communicatie Eten/Drinken Voorraad maken Territorium maken Jagen Bouwen Ruilen Lichaamsverzorging Uitrusten Migratie Spel CULTUUR RELATIES EN OPVOEDING MANIEREN VAN SAMENLEVEN (bv. Organisatietypen of Stad vs platteland) IDEALEN, WAARDEN, WAARDERINGEN HELDEN, VERHALEN, SPROOKJES REGERING, POLITIEK SYSTEEM, RECHTSPRAAK REGELS, NORMEN, GEWOONTES, FOLKLORE WETENSCHAP, GODSDIENST, FILOSOFIE OORLOGVOERING, VESTINGBOUW TAAL, POËZIE, ROMANS ETEN, DRINKEN, GENIETEN, FESTIVALS TECHNIEK, GENEESMIDDELEN, APPARATEN, WAPENS KUNST, GEBOUWEN, SIERADEN HANDEL, BANKWEZEN KLEDING, COSMETICA, BADEN VERHOUDINGEN MET ANDERE GROEPEN MENSEN, VACANTIE SPELLETJES,SCHAKEN, GAMING, SPORT emoties concepten Het is nooit of-of, maar altijd en-en. Nature én Nurture is dus wat vorm geeft aan ons leven

De samenleving kent ook twee sporen © 2006 JP van de Sande RuG NATUUR Niets dierlijks is ons vreemd Instincten en emoties Hedonisme Langzame ontwikkeling Natuurlijke verbanden Samenleving: Gemeinschaft Behoefte aan erbij horen Groepsdoelen Plicht; Eer; Traditie Conservatief; Stabiliteit Religie; Magie Strong ties Specifieke reacties op crisis Sociale steun zoeken/geven Toename cohesie KT:Strijd zoeken met vijand LT:Acceptatie van lot CULTUUR Ratio beïnvloedt gedrag Normen & Waarden Kosten-Baten analyse Snelle planning Georganiseerde verbanden Samenleving: Gesellschaft Behoefte aan vrijheid Individualistische doelen Vrijheid; Geld; Vernieuwing Progressief; (schijn)verandering Ideologie; Techniek Weak ties Specifieke reacties op crisis Steun professional zoeken Toename isolement KT:Zoeken rationele oplossing LT:Verzet tegen lot zijn worden De natuurlijke vorm van samenleven is hard en onprettig, maar toch bestaat er bij vele modernen een romantisch verlangen naar die goede oude tijd toen ieder nog solidair was. Vreemd eigenlijk.

Cultuur bepaalt de vorm Allochthonen hebben groepsgewijs eigen culturen Autochthonen hebben groepsgewijs subculturen Al die (sub) culturen verschillen sterk Verschillen in: Taal, Idealen, Helden, Normen, Wereldbeeld, Broodwinning, Esthetiek etc. Hoe minder contact tussen culturen, hoe minder begrip Hoe groter spanning tussen culturen, hoe meer men zich naar binnen richt Verschillen lopen deels parallel met Gemeinschaft vs Gesellschaft

Cultuur en identificatie Hoe verloopt enculturatie? Kinderen hebben bij opgroeien rolmodellen nodig Die vinden ze belangrijk, doen ze na Maar ze doen niet het complete assortiment na Ze kiezen er subjectief aspecten uit Jongens kiezen meestal status aspecten Rolmodellen: Ouders, familieleden, peers, leraren Ook abstracte rolmodellen bestaan: media!!

Politie en verzoening Geweld en escalatie is altijd van beperkte duur Wanneer men aan het slot of achteraf een gebaar maakt, kan dat een zinvolle afsluiting zijn Men moet tenslotte samen weer verder Verzoening is evenzeer biologisch, evolutionair bepaald als geweld en agressie. Men moet na de agressieve interactie weer samen verder Er zijn vaste verzoeningsgebaren en geluiden die door ieder begrepen worden

En tenslotte We hadden graag nog uren doorgegaan Maar helaas is de dag te kort