Deel 3 Groepen en teams

Management van gedrag Hoofdstuk 7 Groepen en teams 1

Definities van groepen Een veelgebruikte definitie van groepen heeft een psychologische inslag: Een bepaald aantal mensen dat – contact met elkaar heeft zich psychologisch bewust is van de andere groepsleden zichzelf als lid van de groep beschouwt. Schein 2

Kenmerken van groepen Een definieerbaar lidmaatschap Groepsbewustzijn Een algemeen doel Afhankelijkheid van elkaar Interactie Het vermogen om eendrachtig op te treden Mitchell 3

Essentiële kenmerken van groepen Groepen vormen een belangrijk element van de werkpatronen van organisaties Groepsleden beïnvloeden elkaar op verschillende manieren en groepen kunnen hun eigen hiërarchieën en leiders ontwikkelen Groepsdruk kan veel invloed hebben op het functioneren van afzonderlijke groepsleden 4

Essentiële kenmerken van groepen (vervolg) De activiteiten van de groep worden geassocieerd met het leiderschapsproces De door de manager gebruikte stijl van leiderschap heeft een grote invloed op het gedrag van de groepsleden 5

Het verschil tussen groepen en teams Omvang – gemiddeld of groot Selectie – onbelangrijk Leiderschap – solo Perceptie – gerichtheid op leider Stijl – conformiteit met convergentie Teamgeest – met z’n allen tegen de rest Team Omvang – beperkt Selectie – cruciaal Leiderschap – afwisselend Perceptie – gedeelde kennis Stijl – coördinatie op basis van rollen Teamgeest – dynamische interactie 7

Invloeden op groepscohesie en -prestaties Lidmaatschap Werkomgeving Organisatorisch Groepsontwikkeling en wasdom 15

Uit hoeveel mensen moet een team bestaan? Volgens verschillende organisaties varieert het aantal mensen in een team tussen vier en vijftien Vier is het minimum, wat betreft de creativiteit en variatie die men dan kan genereren Vijftien is ongeveer het maximum aantal mensen waarmee men kan communiceren zonder dat men de stem hoeft te verheffen Cane 20

Groepsontwikkeling en wasdom De vier fasen in het ontwikkelingsproces van groepen: Wederzijdse acceptatie en lidmaatschap Communicatie en besluitvorming Motivatie en productiviteit Controle en organisatie Bass en Ryterband 21

Kenmerken van effectieve werkgroepen Geloof in gedeelde doelen en doelstellingen Inzet voor de groep Acceptatie van groepswaarden en -normen Wederzijds vertrouwen en wederzijdse afhankelijkheid Participatie van alle leden en besluitvorming op basis van consensus 22

Kenmerken van effectieve werkgroepen (vervolg) Een vrije informatie- en communicatiestroom De openlijke expressie van gevoelens en meningsverschillen Oplossingen van conflicten door de leden zelf Een lager personeelsverloop en minder absentie, ongelukken, fouten en klachten 23

Rolrelaties en -conflicten 29 Figuur 7.7 Bron: Miner, J. B., Management Theory, Macmillan (1971), blz. 47.

De negen teamrollen van Belbin Plant Onderzoeker van middelen Coördinator Vormgever Monitor/beoordeler Teamspeler Uitvoerder Afronder Specialist 31 Belbin

Communicatienetwerken (deel a) 42 Figuur 7.9

Communicatienetwerken (deel b) Figuur 7.9

Communicatienetwerken en taakcomplexiteit (deel a) 43 Figuur 7.10a Bron: overgenomen uit Greenberg, J. and Baron, R.A. (1997), Behaviour in Organisations: Understanding Managing, derde editie, Prentice-Hall Inc., Upper Saddle River, NJ. Met toestemming overgenomen.

Communicatienetwerken en taakcomplexiteit (deel b) Figuur 7.10b Bron: overgenomen uit Greenberg, J. and Baron, R.A. (1997), Behaviour in Organisations: Understanding Managing, derde editie, Prentice-Hall Inc., Upper Saddle River, NJ. Met toestemming overgenomen.

Het risky-shift-fenomeen Je zou denken dat groepen weinig risico’s nemen en veilige en behoudende beslissingen nemen, maar het tegenovergestelde is vaak het geval. De druk tot conformiteit betekent dat men de neiging heeft beslissingen te nemen die risicovoller zijn, dan de beslissingen die men als individu neemt. 47

Symptomen van groepsdenken Suggestie van ontastbaarheid Rationalisering Inherente moraliteit van de groep Negatieve stereotypering Druk op de individuele leden om zich te conformeren Zelfcensuur Valse indruk van unanimiteit Ontstaan van ‘denkwachters’ 48