Kinderen en jongeren rouwen ook

Slides:



Advertisements
Verwante presentaties
Café brein, Oss 14 juni. en Uden, 29 mei
Advertisements

Pesten is geen spelletje.
Busramp in Zwitserland
“IK KRIJG HET NIET UIT MIJN HOOFD”
Gevolgen van partnergeweld op kinderen en jongeren
Ilse Dewitte Praktijklector KULeuven
Welkom bij Leefstijl.
Haptonomie.
INFO-AVOND DE SCHOM 18 JANUARI 2010
Welkom 1 aan het bestuur en de leden van OXO aan alle (plus)ouders en (plus)grootouders aan alle aanwezigen.
Workshop Knallende ruzie
Peter Strawson.
TitelWorkshop: Mijn patient heeft stressklachten! Wat nu
ROUW BIJ HET SYSTEEM Henny Groote Schaarsberg geestelijk verzorger
Hogescholen in Dialoog
Tips voor een vlotte start!
Inactiviteit onwil of onvermogen?
Wiegendood Oorzaak van verdriet of trauma?
Zes uitgangspunten voor een goed pedagogisch klimaat
Echtscheiding: gevolgen voor kinderen
Olanda Momcilovic & Ingrid Kroezen NIP - CINS
Opvoeden van drukke kinderen
Welkom op onze thema-avond
SOCIALE COMPETENTIE Jacqueline Blaak-Venneman.
Gezin in beweging De impact van een ziek kind op het hele gezin
MENSELIJKE ONTWIKKELING OUDER-KIND RELATIE 0 – 3 JAAR
Autisme in de dagelijkse praktijk
Werelden overbruggen. Kinderen en scheiding.
Conflicten! Lastig of een kans op ontwikkeling?
Betrokkenheid op de werkvloer
Omgaan met kinderen die een verlies hebben geleden Herma Bode
Kankerspoken Drs. C.M. Kleverlaan psycholoog, programmamaker, auteur
Kinderen en Echtscheiding Hoe beperken we de schade ?
PAD Mindfulness en Yoga
HELP MIJN KIND IS DRUK! Welkom en voorstellen Karin Ariës
H3. Communicatie Gesprekstechnieken.
CanDo Coaching.
Mijn partner heeft Q-koorts, wat nu?
Gespreksvaardigheden
VAARDIG SAMENWERKEN IN HET VRIJWILLIGERSWERK
Onze doelen en visie in beeld
Psychosociale begeleiding bij kanker
Weerbaarheid en zelfredzaamheid vergroten
Saskia Purmer & Ying-Ha Tang Psychosomatische fysiotherapeuten
Welkom ik maak me sterk.
Omgaan met zelfbeschadiging en suïcidaal gedrag
NETWERKBIJEENKOMST Dinsdag 2 NOVEMBER.
De kracht van positief opvoeden
Het belang van voorlezen
Sowebatraining bovenbouw. Doel van de Sowebalessen! Het aanleren van sociaal competent gedrag en de daarbij behorende vaardigheden Het aanleren van sociale.
Heel gewoon maar toch anders.
Aandoeningen/ziektes Functies & anatomische eigenschappen Activiteiten en participatie Omgevingsfactoren Persoonlijke factoren InschikkelijkheidIk ben.
Rauw en troosten.
5 belangrijke punten EHBO
Staessen Justine 1BaTP B1 Boek : Een patiënt met Autisme Auteur : Martine Delfos.
Terreur in de klas. Eerst een minuut stilte. Tips van Klasse: leerlingen-over-terreur-en-geweld/
Hoe pedagogisch handelen?
Informatie over buurtbemiddeling en psychisch kwetsbare mensen BB-JdK 2015.
Taal- en Interactievaardigheden in de Kinderopvang
Beleving tijdens het sterven
Verlies & Rouw September les 3 Mirjam Enderle.
Hoe gaan kinderen om met kanker in het gezin?
16 maart 2016 Max Leven met NAH Ethe l van den Berg.
Goed uit elkaar Gemeente Haaksbergen ( naar voorbeeld van Gemeente Hengelo) 11 april 2018 Karin Dijkman.
Assertief zijn Hoofdstuk 25 VZ Begeleidingskunde Carin Hogenbirk
De kunst van het luisteren Communiceren met kinderen op school en thuis Anke den Hertog, P2E.
Gewoon pubergedrag? Over Relaties
Rouw bij ouders van drugsgebruikende jongeren
B1 – k1- w2 Vertrouwensrelatie en persoonlijke verzorging Sem 1.
Transcript van de presentatie:

Kinderen en jongeren rouwen ook Door: Petra Penning Orthopedagoog/GZ-psycholoog/Trainer/Docent Praktijk ‘Kind en Afscheid’ te Badhoevedorp petrapenning@ziggo.nl Verbonden aan: RINO-Noord Holland te Amsterdam Deugdenproject Nederland

Een paar cijfers Per jaar: Verliezen 5000 kinderen een ouder 2000 kinderen een broertje of zusje 2250 kinderen overlijden Bij het verlaten van de basisschool is ¾ van de kinderen al geconfronteerd geweest met de dood Dood is een ontwrichtende gebeurtenis voor het hele gezin

Stichting Achter de Regenboog Opgericht in 1993 KaraLeela Oderkerk i.s.m. een aantal netwerkleden Taken nu: Informatieve website Informatie en advieslijn Lotgenotencontact Doorverwijzingen

Problemen uiten zich: Somatisch: buik- en hoofdpijn , duizelig, eet- of slaapproblemen, misselijkheid Emotioneel: angsten, boosheid, verdriet, schuld, stress, verward, kwetsbaar Gedragsmatig: agressief, teruggetrokken, te lief, claimend, zorgen voor gezinsleden Cognitief: ongeconcentreerd, slechtere prestaties

Vier Rouwtaken van J.W. Worden Realiseren dat het echt gebeurd is Ervaren van de pijn van het verlies Het aanpassen aan een leven en omgeving waarin de overledene ontbreekt De overledene een nieuwe emotionele plek geven en de draad van het leven weer oppakken 0. Het leren leven met verliezen (Uit ‘Het leven duurt een leven lang”)

Kinderen gaan anders met problemen om Door de cognitieve en emotionele ontwikkeling verandert de beleving 2. Ze uiten gedachten en gevoelens in gedrag en spel en meestal niet met een ‘goed gesprek’ 3. Kinderen voelen pijn ‘in stukjes’. 4. Kinderen zijn afhankelijk van volwassenen

Reacties zijn geen proces Manieren van reageren op/ coping met een zeer ingrijpende situatie De reacties kunnen voorkomen; hoeft niet per se Zijn geen fasen die je in bepaalde volgorde doorloopt

0-2 jaar: Begrip ‘Weten’ niet dat iemand dood is maar registreren wel alle gevoelens zoals onrust en angst, zijn zeer sensitief Registreren gescheiden te zijn van ouder(s)

0-2 jaar: Reacties Vastklampen Meer huilen Zoekend gedrag Regressie Woedeaanvallen Geagiteerd en nukkig reageren

0-2 jaar: Behoeften Regelmaat in dagelijkse zorg en rituelen Bij voorkeur een vaste verzorger (voor de veiligheid) Veel fysiek contact Observatie spel en daarop inspelen Uitleg in simpele woorden m.b.v. handpoppen Maken van herinneirngen omdat het ontbreken van levende herinneringen later problemen kan geven

2-5 jaar: Begrip Zien de dood nog als iets tijdelijks Denkt magisch; alles leeft, sprookjes Egocentrisch; alles heeft betrekking op zichzelf

2-5 jaar: Reacties Regressie (bedplassen, duimen, babytaaltje brabbelen) Angst voor donker, monsters vreemden, scheiding van de ouder etc. Nachtmerries Stotteren Hyperactiviteit en apathie

2-5 jaar: Behoeften Wees helder en duidelijk over de dood, gebruik de daarvoor bestemde begrippen Gebruik prentenboekjes bij de uitleg over de dood, gebruik ook knuffels en poppen Praat over gevoelens zoals schuld Zorg dat ze dagelijks goed bewegen en zich fysiek kunnen uiten

6-12 jaar: Begrip Begrijpen steeds meer dat de dood niet tijdelijk is Zijn geïnteresseerd in wat de dood precies is, de concrete details Door de cognitieve groei realiseren zij zich steeds meer dat zij niet het middelpunt van het leven zijn

6-12 jaar: Reacties Verdrietig, bezorgd, schuldig, jaloers, angsten, moeite met concentreren, Gevoel van hulpeloosheid is vaak verstopt in dwangmatig zorgen voor anderen of bazig/controlerend reageren Neiging om gevoelens te verbergen omdat die ‘kinderachtig’ zouden kunnen zijn Psycho-somatische klachten zoals hoofd-en buikpijn, Ontwikkelen van een schoolfobie Teruggetrokken of juist prikkelbaar gedrag Moeite met veranderingen

6-12 jaar: Behoeften Gebruik boeken bij de uitleg over de dood Praat over leven en dood in het dagelijkse leven (seizoenen) Praat over de schuldgevoelens! Stel ze gerust over de dagelijkse gang van zaken Neem tijd en luister Durf alles te benoemen en sta open voor de vragen

13-18 jaar: Begrip Zijn in staat om abstract te denken over leven en dood Kunnen zich inleven zonder het meegemaakt te hebben Ontwikkeling in begrip van de kwetsbaarheid van mensen Hebben de neiging angst te ontkennen om discussie te vermijden

13-18 jaar: Reacties Willen onafhankelijk zijn van de volwassenen, gericht op leeftijdgenoten (proces van losmaking onder druk) Boos en rebels, bang, depressieve symptomen, teruggetrokken, apatisch Bekritiseren het handelen van de volwassenen in het omgaan met het verlies Houden hun gevoelens vaak voor zich Willen niet ‘anders’ zijn

13-18 jaar: Behoeften Aanmoediging om vriendschappen en activiteiten te blijven onderhouden Ze parkeren vaak het verlies, stel ze gerust daarin Praat over (rol)veranderingen in het gezin Stel redelijke grenzen Geef ze niet veel extra verantwoordelijkheden Laat ze zowel in woord als gebaar merken dat je om ze geeft

3 Vragen van kinderen en jongeren 1. Is het mijn schuld? Kan ik er iets aan doen? 2. Is het besmettelijk? Ga ik er ook aan dood? 3. Wie gaat er nu voor mij zorgen?

Aandachtspunten bij begeleiding gezin I Elk gezin heeft eigen gezinsstructuur en –cultuur Verlies door dood geeft verandering van rollen Kinderen nemen rollen over Kinderen zijn deskundig

Aandachtspunten bij begeleiding gezin II Veiligheid, betrokkenheid en eerlijke communicatie Regelmaat en structuur Oog hebben voor alle sociale groepen Kinderen drukken zich anders uit

Aandachtspunten bij begeleiding gezin III Belang van herinneringen en rituelen Alert zijn en blijven op klachten Oog hebben voor de onderlinge verschillen tussen kinderen Dood geeft veel reacties

Mogelijke werkvormen Werken met gevoelens Spelen met materialen waarmee kinderen zich extra kunnen uiten Bezig zijn met de dagelijkse activiteiten Aandacht hebben Mindfulness en yoga oefeningen

Mogelijke werkvormen (vervolg) Spel Álle Sterren van de hemel’ , Niet hier, wel dichtbij of Sterrenregen spelen Zorgenboom maken Voorlezen Dromenvangers maken

Van Zorgenboom naar Levensboom!