Parallelsessie 2.4 Studiebelemmerende en –bevorderende factoren bij schakel- en werk-studenten Onderzoek en implementatie Rob Vierendeels K.H.Kempen

Inhoud Overzicht schakelopleidingen Historiek Studietijd Van sterkte-zwakte naar studeerbaarheidsfactoren Werkende studenten - BLAID Factoren voor werkende studenten Antwoorden voor werkende studenten

Schakelopleidingen Van: Technologische of Chemische of Biotechnologische Professionele Bachelor Naar: Masters Industrieel Ingenieur Doel: Vormen van academische en domeinspecifieke competenties Begincompetenties één of een paar masters Wetenschappelijk denken: wiskunde, wetenschappen, logisch denken Onderzoekscompetenties: onderzoekende houding, wetenschapplijke taal gebruiken Andere ingangshoek op domeinspecifieke competenties: klemtoon van hoe naar waarom

Schakelopleidingen van Bachelor in: naar Master in de: Agro- en Biotechnologie Biowetenschappen, Landbouwkunde Tuinbouwkunde    Voedingsindustrie Natuur en Milieu Chemie, Laboratorium- en Biowetenschappen, Voedingstechnologie Voedingsindustrie Voedings- en Dieetkunde Biowetenschappen,   Voedingsindustrie

Schakelopleidingen van Bachelor in: naar Master in de: Elektromechanica Automatisering of Elektromechanica Elektrotechniek Elektrotechniek Elektronica-ICT Elektronica of ICT Toegepaste Informatica Elektronica-ICT* Studieduur 60 studiepunten (of meer *)

Historiek Start: Nieuwe decreet van 1994 Studenten (viertal IW) volgen “enige kandidatuur” Programma: bestaande opleidingsonderdelen kandiatuur Allen afgehaakt voor 30 januari

Historiek 1996 Oprichten kwaliteitswerkgroepje, voorbereiden nieuwe aanpak Analyse problemen - studenten “lopen verloren”, sociale contacten - wiskunde: volgorde onderwerpen - wiskundekennis is onvoldoende voor vele opleidingsonderdelen (mechanica, elektronica) Voorgestelde oplossingen:

Historiek 1996 Oprichten kwaliteitswerkgroepje, voorbereiden nieuwe aanpak Analyse problemen - studenten “lopen verloren”, sociale contacten - wiskunde: volgorde onderwerpen - wiskundekennis is onvoldoende voor vele opleidingsonderdelen (mechanica, elektronica) - Geen begeleiding of onaangepaste begeleiding

Historiek 1998 Start schakelprogramma’s Bio Voordurende aanpassingen door Resultaten sterkte-zwakte, slaagcijfers Programmawijzigingen Ingenieurs Bama-hervormingen Flexibiliseringsdecreet: Minder afhakers na schakel door kans om te slagen in 2,5 jaar-traject 2004: Start werkende studenten

Historiek 1996 - vervolg Voorgestelde oplossingen - Vakantiecursus wiskunde openstellen - Schakel-idee: OO’s uit 1,2,3 - Aangepaste cursus wiskunde - Schakelstudenten groeperen - Begeleiding - Publiciteitsactie: kritische massa nodig 1996 - 1997 Uitvoering – weerstand docenten en verificateurs Kwaliteitsbewaking (zie verder) Succes: 12 op de 16 studenten slagen 2004: Start werkende studenten

Studietijd Methode: schatten achteraf, onmiddellijk na de gemeten periode 2003-2004 in de IW-richtingen Aantal: Beginperiode: 31 deelnemers (100%) Laatste gemeten periode: 12 (op 30) (40%) Middel: Vamos Verwerking: Excel De OO’s werden niet gemeten, door de verschillende programma’s was het aantal studenten te klein

Studietijd in schakel IW

Studietijd

Factoren studeerbaarheid Gissen is missen Meten is weten

Factoren studeerbaarheid Methode: Gebruik van gegevens uit kwaliteitszorg Sterkte-zwakte, verrekend: gewicht 3-2-1 Volledig open vraagstelling: Geef drie sterke punten van de opleiding tot nu toe, geef drie verbeterpunten Synthese in een rapport/jaar Verwerking van deze rapporten naar factoren studeerbaarheid

Factoren studeerbaarheid Methode: Gebruik van gegevens uit kwaliteitszorg Sterkte-zwakte, verrekend: gewicht 3-2-1 Volledig open vraagstelling: Geef drie sterke punten van de opleiding tot nu toe, geef drie verbeterpunten Synthese in een rapport/jaar Verwerking van deze rapporten naar factoren studeerbaarheid

Factoren studeerbaarheid Basis: Vragenlijst studeerbaarheid: Studiebelemmerende en -bevorderende factoren in de opleiding De vragen die het best overeenkwamen met die vragenlijst werden geselecteerd Aangevuld met een paar opvallende categorieën

Factoren studeerbaarheid

Factoren studeerbaarheid Bespreking Methode De (open) perceptiemeting is de tweede afgeleide van de wetenschap

Factoren studeerbaarheid Perceptiemeting: nieuws van de dag, grote spreiding: overbeklemtonen Realiteit Wetenschap: schommelingen elimineren, gemiddelde, wetten

Factoren studeerbaarheid Perceptiemeting: nieuws van de dag, grote spreiding: overbeklemtonen Realiteit Wetenschap: schommelingen elimineren, gemiddelde, wetten

Factoren studeerbaarheid Voorbeeld Indien nodig voorzag de opleiding mogelijkheden om het tekort aan voorkennis bij te sturen (bv. extra oefeningen, begeleidingssessies) . Regelmatig beperkte tot groot aantal opmerkingen, meestal positief. Indien nodig voorzag de opleiding mogelijkheden om het tekort aan voorkennis bij te sturen (bv. extra oefeningen, begeleidingssessies) . "+" 2 16 12   5 8 6 4 17 45 3 9 135 5,9% "-" 1 0,4% Totaal 51 144 6,3%

Factoren studeerbaarheid Voorbeeld De inhoud van opleidingsonderdelen was niet overbodig overlappend (met Prof Bachelor) Het ging meestal over opleidingsonderdelen die door de studenten ervaren werden als dubbel met hun vorige opleiding. Soms was dit terecht, dikwijls was dit herhaling die later fel uitgebreid werd op dieper niveau. Voorbeeld: practicumzitting: zelfde toestel, maar meer nadruk op rapportering en statische verwerking. Studenten zien niet altijd het nut in. De inhoud van opleidingsonderdelen was niet overbodig overlappend (met Prof Bachelor) "+"   4 15 19 0,8% "-" 8 3 10 16 6 12 78 3,4% Totaal 14 21 97 4,3%

Factoren studeerbaarheid Voorbeeld De opleidingsonderdelen volgden elkaar zo op dat ik steeds vooraf beschikte over de nodige kennis en vaardigheden. In 2003 waren er problemen met één OO, in 2005 was de aandacht gefixeerd op aansluiting. Oorzaak? Een paar “kleine” incidenten, die voor de meeste studenten positief opgelost werden. Studenten vinden dit “normaal”, gaan er zelden spontaan melding van maken. De opleidingsonderdelen volgden elkaar zo op dat ik steeds vooraf beschikte over de nodige kennis en vaardigheden. 2003 2005 "+" 4 11   35 50 2,2% "-" 8 3 2 24 14 63 2,8% Totaal 12 49 113 5,0%

Factoren studeerbaarheid Voorbeeld De inhoud van de opleidingsonderdelen had een gepaste moeilijkheidsgraad Dit komt regelmatig voor, zowel positief als negatief. Merk ook de schommelingen op, veroorzaakt door “incidenten” De inhoud van de opleidingsonderdelen had een gepaste moeilijkheidsgraad. "+" 6 8   1 5 12 19 25 105 4,6% "-" 10 21 16 18 3 15 38 4 167 7,3% Totaal 14 22 28 37 20 50 272 12,0%

Factoren studeerbaarheid Voorbeeld De docenten brachten de leerstof goed aan Blijft een zeer belangrijk item. Merk op dat de studenten “traditioneel” lesgeven appreciëren. Natuurlijk hebben ze ook kritiek. De docenten brachten de leerstof goed aan "+" 18 10 36 4 33 11 29 28 14 30 39 46 6 16 320 14,1% "-"   2 27 12 25 67 31 40 8 24 294 12,9% Totaal 22 66 60 23 47 53 20 97 70 86 614 27,0%

Factoren studeerbaarheid Voorbeeld Het studiemateriaal was tijdig ter beschikking Studenten geven soms positieve opmerkingen, meestal studenten uit professionele bachelor van andere hogescholen. Eenmaal een cursus te laat: reactie als belangrijk. Het studiemateriaal was tijdig ter beschikking "+"   2 5 7 0,3% "-" 13 3 18 0,8% Totaal 25 1,1%

Factoren studeerbaarheid Voorbeeld Samenhang programma Dit komt gedeeltelijk voor in de vragenlijsten. Studenten hebben ook regelmatig opmerkingen gegeven op de samenhang van het ganse programma. Dit is een accreditatie-aspect, dat misschien wel eens wat meer benadrukt mag worden in studeerbaarheid. Ook in competentievorming is de samenhang van groot belang. Samenhang programma "+" 6 4   5 14 9 21 2 10 93 4,1% "-" 18 28 8 87 3,8% Totaal 12 32 13 7 16 38 180 7,9%

Factoren studeerbaarheid Voorbeeld Sociale docenten, persoonlijke begeleiding, contact Dit komt gedeeltelijk voor in de vragenlijsten. Zeer belangrijk door studenten. Staat niet zo uitdrukkelijk in het project. Sociale docenten, persoonlijke begeleiding en contact "+" 6 10   7 32 20 1 8 23 21 25 12 3 174 7,6% "-" 2 4 5 27 1,2% Totaal 34 24 15 28 201 8,8%

Factoren studeerbaarheid Voorbeeld Organisatie Dit komt gedeeltelijk voor in de vragenlijsten. Zeer belangrijk, daarom gegroepeerd. Wordt ook dikwijls positief vermeld. Goede organisatie (lessenroosters, info, cursusverdeling, administratie) "+" 49 10 1 42 20 64 38   8 23 21 28 22 368 16,2% "-" 4 30 25 19 41 7 5 3 12 209 9,2% Totaal 53 40 9 67 39 86 79 15 24 54 577 25,4%

Factoren studeerbaarheid

Factoren studeerbaarheid Werkstudenten Ervaringsgegevens, uit gesprekken en mails Problemen: Integratie van werk en gezin Gebrek aan sociale contacten (docent en medestudent) Logistieke en practische problemen Niet iedere docent bereid tot soepelheid Moeilijkheden met EVC-EVK: klemtoon op competenties te didactisch, band tussen competenties en opleidingsonderdelen, nuanceringsmogelijkheden te klein Cursusmateriaal niet geschikt voor zelfstudie

Factoren studeerbaarheid Werkstudenten Pogingen tot oplossing: EVC-EVK soepel maar correct Statuut werkende student Ontwikkelen materiaal: U-SolveIt, masterproeven Ontwikkelen tools: Remote Lab E-begeleiding (mail, using VoIP technology) Oefenbaden E-pal fysica (wordt blended…) Masterproef in de werkplek Andere werkvorm voor ontwikkelen competenties Studiecentrum Meest succesvol: Blended Learning, vraaggestuurd door de student.

Factoren studeerbaarheid B L A I D P R J E C T Dynamiek Humans and technology in a cultural embrace: our project (work by Mariko Mori at Aros museum, Aarhus)