Veranderingen in het klacht- en tuchtrecht De praktische gevolgen voor huisartsen. mr Hilde van der Meer KNMG SKE Rotterdam & Zuid-Holland Zuid 1 oktober 2009

Welke ‘klachtwegen’ zijn er nu? Stel: De patiënt met opgezwollen voet blijft ontevreden. Tijdens vakantie eigen huisarts bezoekt hij op eigen initiatief de SEH. Diagnose: gebroken middenvoetsbeentje. Hij wil actie ondernemen tegen eigen huisarts en waarnemer. Welke mogelijkheden?

Welke ‘klachtwegen’ zijn er nu?(vervolg) Klacht bij Klachtencommissie (WKCZ); laagdrempelig, oordeel over handelen, genoegdoening klager Klacht bij Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg; bewaken kwaliteit beroepsuitoefening, oordeel over handelen ‘individuele verwijtbaarheid’, opleggen maatregel Civielrechtelijke aansprakelijkstelling; schadevergoeding; Geschillencommissie: laagdrempelig: tot € 5000 of Civiele Rechter (beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar)

Andere juridische wegen Strafrecht “Wetboek van Strafrecht”, Officier van Justitie beslist over vervolging, uitzonderingssituaties Melding Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) “Leidraad Meldingen”: alleen actie als ernstige bedreiging patiëntveiligheid of gezondheidszorg

Huidig Klachtrecht Stel: De patiënt met de gezwollen voet gaat naar de klachtencommissie; Hij dient een klacht in tegen de eigen en de waarnemend huisarts: ze hebben hem beide schandalig bejegend en de waarnemend huisarts heeft een diagnose gemist; Herstel heeft hierdoor langer geduurd. Hij wil een schadevergoeding van € 10.000 van de waarnemer; Wat gebeurt er met zijn klacht?

Kern Wet klachtrecht cliënten zorgsector (1995) Elke zorgaanbieder treft regeling voor de behandeling van klachten door een klachtencommissie. Geen verplichte klachtenbemiddelaar De wet stelt eisen inrichting klachtenbehandeling en klachtencommissie: onafhankelijke voorzitter, recht hoor en wederhoor gewaarborgd. Uitspraak: - oordeel over gegrondheid/ aanbevelingen (niet-bindend) - geen schadevergoeding Geen hoger beroep mogelijk Samenloop andere procedures mogelijk Per 17 juni 2005: Meldingsplicht klachtencommissies bij IGZ bij onverantwoorde zorg

Evaluaties WKCZ Evaluatie Wet klachtrecht 1999 Onderzoek NIVEL 2004: Toegankelijkheid klachtcommissie Onafhankelijkheid en deskundigheid commissie invulling hoor en wederhoor Veel onvrede over uitspraken hoger beroep zou mogelijk moeten zijn Klachtenbemiddeling verder ontwikkelen Onderzoek NIVEL 2004: Cliënten menen dat klachtencommissies tekort schieten op gebied onpartijdigheid, begrip, etc. 55% van klagers: met klachtbehandeling geen recht gedaan. Verbetering voorlichting aan cliënten Instelling laat onvoldoende weten wat met aanbeveling wordt gedaan Meer uitleg hulpverleners aan cliënten over wat is gebeurd Geef toe als er iets is mis gegaan.

Hoe ziet de minister dit? Minister constateert ontevredenheid bij cliënten over klachtafhandeling Introduceert recht op een effectieve en laagdrempelige klacht- en geschillen behandeling Doel: betere individuele genoegdoening, meer vertrouwen in klachtenafhandeling, en relatie met kwaliteitsbeleid WKCZ wordt ingetrokken

Voorgenomen wijziging Wet Cliëntenrechten Zorg concept wetsvoorstel tekst 12 maart 2009 (meest recente openbare versie) noodzaak volgens minister: verbetering positie cliënt en versnippering patiëntenrechten vervangt WKCZ, WMCZ, KWZ, WTZi en wijzigt groot aantal wetten waaronder delen Wet BIG en WGBO formuleert 8 ‘afdwingbare’ patiëntenrechten waaronder: recht op effectieve en laagdrempelige geschilbehandeling

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ Artikel 31 WCZ: effectieve & laagdrempelige geschillenbehandeling is recht van cliënt t.o.v. zorgaanbieder eisen: - schriftelijke regeling - klachten over naleving WCZ, kwaliteit van zorg & bejegening - zorgvuldig onderzoek & behandeling - gericht op voorkomen van geschillen NB: onafhankelijke klachtencie. niet langer verplicht!

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ wel verplicht: gratis voor cliënt beschikbare klachtenfunctionaris uitspraak z.s.m., uiterlijk binnen 6 weken klager op de hoogte houden van voortgang schriftelijke mededeling aan klager van oordeel, maatregelen door zorgaanbieder + termijn waarbinnen gerealiseerd regeling in overleg met cliëntenraad of cliëntenorganisatie

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ klachtgerechtigden: - cliënten - nabestaanden - vertegenwoordigers NB: klachtenregeling kan bepalen dat geen klachten over geleden schade

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ Artikel 32 WCZ verplichte aansluiting zorgaanbieder bij geschillencommissie voor: - hoger beroep - geleden schade tot € 25.000,-- - klachten over ontbreken regeling 1e aanleg - cliënten ‘van wie in redelijkheid niet kan worden verlangd dat zij zich met klacht tot zorgaanbieder zelf wenden’

Klachtrecht in de voorgestelde WCZ klachtgerechtigd bij geschillencommissie is ook belangenorganisatie! schriftelijke klachtenregeling met mogelijkheid van spoedprocedure (geen max. termijn!) bij bindend advies schadevergoeding tot max. € 25.000,-- toezending uitspraken aan IGZ geschillencommissie maakt jaarverslag

Wat betekent dit voor onze klager? Zowel eigen huisarts als waarnemer moeten een klachtenbemiddelaar hebben. Onafhankelijke klachtencommissie niet langer verplicht. kritiekpunt KNMG: gebrek aan onafhankelijkheid Zowel eigen huisarts als waarnemer kunnen hun eigen verschillende klachtenregeling hebben. kritiekpunten KNMG: gebrek aan uniformiteit, ‘niet-ketenproof’

Wat betekent dit voor onze klager?(vervolg) Hij kan (mogelijk) ook schadevergoeding krijgen. kritiekpunt KNMG: onwenselijke vermenging klacht en aansprakelijkheid, risico op formalisering klachten. Hij kan in hoger beroep bij Landelijke Geschillencommissie (+schadevergoeding). kritiekpunt KNMG: onafhankelijkheid alleen voor ‘door-procedeerders’?

Reactie KNMG op concept WCZ Algemeen: noodzaak empowerment cliënten onderschreven maar grote bedenkingen t.a.v. WCZ. Klachtrecht: verbeteringen procedure en inhoudelijke kwaliteit klachtencommissies in sommige sectoren noodzakelijk, maar niet op voorgestelde wijze:

Reactie KNMG op concept WCZ alternatief voorstel: klachtenfunctionaris (of pvp) op niveau zorgaanbieder of instelling verplicht zorgaanbieders tot aansluiting bij klachtencommissie eerste aanleg op regionaal niveau

Vervolg traject KNMG en andere veldpartijen stuurden reactie naar VWS en RvS. Aangedrongen op openbare consultatieronde. Nu: Advies RvS. Wetsvoorstel in definitieve versie naar Tweede (eind 2009) en - daarna – Eerste Kamer. Minister: wil inwerkingtreding 2011.

Ontwikkelingen in het tuchtrecht

Standpunt kabinet: Het systeem en belang van tuchtrecht staat niet ter discussie Wel verouderd en tussen beroepsgroepen verschillen Kader nodig waarlangs het tuchtrecht kan worden vormgegeven : Kaderwet Tucht (proces-)recht Inhoudelijk Tuchtrecht: Wet BIG

Voorgenomen wijziging (1) Eén loket voor alle klachten Klager kan direct naar tuchtrechter maar kan worden terugverwezen naar klachtenprocedure. Uniforme regels voor tuchtprocesrecht

Voorgenomen wijziging (2) Klachtgerechtigden: iedereen met een persoonlijk belang, of iedereen die een maatschappelijk belang heeft Reikwijdte: Alle activiteiten die een beroepsbeoefenaar in zijn hoedanigheid beroepsmatig uitoefent klacht mogelijk tegen een collectief van beroepsbeoefenaren Uitspraken: gegrondverklaring zonder oplegging van maatregel Verbetering kenbaarheid uitspraken Financiering Bezoldiging leden-beroepsgenoten

Beschouwing KNMG: Kabinetsstandpunt bevat belangrijke verbeteringen tuchtrecht. Enkele punten die volgens KNMG geen recht doen aan doel medisch tuchtrecht: - toegang tot tuchtrechter - uitbreiding klachtgerechtigden - ook bij collectieve klachten rechten individuele artsen waarborgen! Aandachtspunt - deskundigheid leden-beroepsgenoten: zelfde specialisme als aangeklaagde!

Voorlopige Eindbalans Voorgestelde wijzigingen klachtrecht: positieve elementen bijv. klachtenbemiddelaar klachten eindbalans toch negatief kansen? Voorgestelde wijzigingen tuchtrecht: positieve eindbalans