Corruptie, fraude, en compliance Drs A.P. Ranner (Bestuur Transparency International Nederland/ Sovereign BV) Comenius themaleergang financiële ethiek , 10 maart 2011

Use of entrusted power for private gain Transparency International Corruption: Use of entrusted power for private gain Private gain: geld, sexuele gunsten, gunnen van banen aan vrienden & kennissen, politieke steun van machtige belangengroepen en dergelijke en state capture. Private gain: Geld, facilitating payments /”versnellingsgelden” Sexuele gunsten, Gunnen banen /opdrachten aan vrienden & kennissen, Politieke steun van machtige belangengroepen State capture (mn bij dictaturen).

Fraude Vorm van bedrog Geen duidelijke definitie (komt als zodanig niet voor in wetboek van strafrecht) Opzettelijk handelen Misleidende voorstelling van zaken Oogmerk economisch voordeel benadeelde Onrechtmatig of onwettig handelen

Transparency International (TI) : Civil society organisation leading the global fight against corruption. Address corruption through many tools and nearly 100 national chapters. Politically non-partisan / non confrontational approach

Monopoliemacht + bevoegdheden -verantwoording Theoriёn politiek Monopoliemacht + bevoegdheden -verantwoording economisch economische voordelen,risico’s relatieve onderhandelingspositie ethiek Ontbrekende standaarden goed en kwaad cultuur van delen voordelen/ondersteunen relaties en trading in interests.

Corruptie altijd ten minste twee partijen: omkoper en omgekochte Meestal ook achterliggende motieven Vaak lage reguliere lonen overheidspersoneel Nogal eens multinationale ondernemingen in minder ontwikkelde landen Stolen assets en bevroren tegoeden in financiele instellingen rijke landen

Bedreigt integriteit van markten en optimale middelenallocatie Beperkt concurrentie, benadeelt overheden (value for money), tast vertrouwen in maatschappij en publieke sector aan en Ondermijnt rechtssysteem Verstoort menselijke ontwikkeling, economische groei, vrijhandel Beperkt ontwikkeling door hoge onderwijskosten voor armen, fake medicijnen, milieuverontreininging , tekortschietend water slechte rivieren, wegen en andere infrastructuur, verdwijning bodemschatten

Meer maatschappelijke aandacht voor corruptie Trends Meer maatschappelijke aandacht voor corruptie door westerse bedrijven Internationaal opererende bedrijven meer bewust van maatschappelijk verantwoord ondernemen en good governance gericht op voorkoming reputatieschade Groeiende rol klokkenluiders, onderzoeksjournalistiek, en burgermaatschappij Meer internationale samenwerking bij aanpak corruptie (UNCAC/GRECO/OECD en G20) Na FCPA (US) nu ook Bribery Act (UK) met name overzee Verscherping debat corruptie en effectiviteit ontwikkelingssamenwerking

Belangrijke corruptiebevorderende trends: Recent veel aandacht voor Stolen Assets Corruptie tbv terrorisme/witwassen Draaideur politici Sport Belangrijke corruptiebevorderende trends: Toenemende concurrentie om schaarse bronnen Stijgende betekenis (corrupte) BRIClanden in wereldeconomie Technologische ontwikkeling

Internationale corruptie vooral bij: internationale handel, (infrastructuur) investeringen mijnbouw, klimaatverandering, verkoop/handel financiele producten Kenmerkend : Grote financiele bedragen & misbruik van machtspositie

Regulatory regime concerning Bribery in other Global Financial Centres[1] Market Country corruption perceptions index (2009) OECD Anti-bribery Convention signatory OECD enforcement ranking UN Convention against corruption signed and ratified London (UK) 17 Yes Moderate New York (US) 19 Active Paris (FR) 24 Frankfurt (GE) 14 No Zurich (SW) 5 Amsterdam (NL) 4 Tokyo (JAP) Toronto (CAN) 8 Little or none Hongkong (CH) 12 n/a Singapore 3 Dubai (UAE) 30 See resources on page 4 of “Avoiding Corruption Risks in the City: The Bribery Act 2010, City of London. [1] See resources on page 4 of “Avoiding Corruption Risks in the City: The Bribery Act 2010, City of London.

Bribery Act (1 april 2011) Nadruk op verplichte adequate procedures ter voorkoming van omkoping : 1.Risicobeoordeling 2. Topmanagement verplicht werken aan anti-omkopingscultuur 3. Due diligence bedrijfspartners 4. Helder ,practisch beleid en procedures voor eigen personeel 5. Effectieve implementatie (cultuurverandering) 6. Monitoren en herzien Facilitatition payments strafbaar Alle bedrijven gelieerd aan UK Boetes bedrijven geen maximum, Individuen tot 10 jr gevangenisstraf Directeuren tot 10 jaar verbod uitoefening directeursfunctie

Alle lagen overheid, incl. rechtelijke macht Aanleg infrastructuur Beïnvloeding politieke processen Toezicht en bestuurlijke handhaving Complexe projecten met veel expertise Projectontwikkeling Aanbesteding investeringen / IT / bouwactiviteiten/gronduitgifte Milieubeheer /afvalwerking RO /bestemmingsplannen/toezicht en handhaving vergunningverlening Draaideurpolitici Alle lagen overheid, incl. rechtelijke macht Nederland Bron: rijksrecherche

Corruptie niet alleen: overheid tov /particulieren /bedrijfsleven /crimineel Ook private partijen ten opzichte van elkaar Problematiek krijgt echter (nog te) weinig aandacht

Versterking anti-corruptie standaarden Benadering TI Global priorities Versterking anti-corruptie standaarden private sector (zoals business principles) Tegengaan corruptie bij overheidscontracten Bevordering toepassing internationale conventies tegen corruptie Vermindering corruptie bij arme bevolkingsgroepen en minder ontwikkelde gebieden Vermindering van corruptie in politiek Beperking corruptie in gebieden met natuurrampen

Benadering van TI Huidige prioriteiten in Europa Versterking anti-corruptiebeleid op EU niveau (ook financiele regelgeving) Helpen van burgers om in aktie te komen tegen corruptie, via opzet en onderhouden van ALACS (centra voor aanbieden van anti-corruptiemiddelen, en advisering inzake kennisverspreiding en juridisch advies

Corruptiebestrijding vraagt om harde en zachte maatregelen: Aanbevelingen Corruptiebestrijding vraagt om harde en zachte maatregelen: Heldere wetgeving: a)strafrecht b) administratief c) bestuursrecht Preventie (beleid, compliance, interne regelgeving, bewustmaking risico’s, bevordering integere cultuur, inrichting processen ,control , meldpunten) Bij omkoping intern / extern onderzoek aangifte OM vervolging (veroordeling vs financiele schikking) (NB Vertrouwen rechtssysteem vs boete-inkomsten en beperking aanslag vervolgingscapaciteit) Publicatie vonnissen / schikkingen, monitoring en bijstelling wetgeving Goede klokkenluidersregeling Companies Assess vulnerability to corruption risk in all areas of business and their potential exposure and liabilities under the domestic and foreign laws Should design and implement robust procedures to prevent bribery and corruption occurring. Risk management in corporate government systems should include the assessment of corruption hazards.

Bedrijven/instellingen Aanbevelingen Bedrijven/instellingen Risicobeoordeling op kwetsbaarheid voor corruptie in alle bedrijfsonderdelen en mogelijke blootstelling aan / verplichtingen door binnenlandse en buitenlandse wetten Robuuste procedures te ontwikkelen en toe te passen om omkoping en andere vormen van corruptie te voorkomen Riscomanagement als onderdeel van corporate government systemen moeten ook de beoordeling van corruptie omvatten Companies Assess vulnerability to corruption risk in all areas of business and their potential exposure and liabilities under the domestic and foreign laws Should design and implement robust procedures to prevent bribery and corruption occurring. Risk management in corporate government systems should include the assessment of corruption hazards.

Aanbevelingen Bedrijven Anti-corruptie verplichtingen verbindend en toetsbaar maken Transparant en openbaar verslag uitbrengen over sleutelaspecten van de uitvoering van compliance Anticorruptie beleid en -systemen invoeren en onafhankelijk laten monitoren en toetsen Proactief reageren op uitvoeringsmaatregelen wat betreft anticorruptiewetgeving door de regelgever Acties ondernemen om de transparantie, verantwoording en integriteit van corporate governance te versterken

Representatieve koepelorganisaties Aanbevelingen Representatieve koepelorganisaties Adviseren over hoe om te gaan met sector-specifieke corruptierisico’s Should make anti-corruption commitments binding and verifiable and report on key aspects of compliance and adherence in a transparent and publicly available manner Anti-corruption policies and systems should be implemented, monitored and checked independently. Proactively react to to regulators’ enforcement efforts. Should take action to strengthen transparency, accountability and integrity of corporate governance .

Aanbevelingen Toezichthouders/regelgevers Voorlichten bedrijven over ontwikkeling anti- corruptieregelgeving en -conventies Ontwikkeling stimulantia voor bedrijfsleven om ondernemingen en instellingen te helpen corrupte praktijken te herkennen en te bestrijden. Onafhankelijk en transparant actief werkzaam zijn en belangenconflicten vermijden om adequaat te kunnen ingrijpen als zich corruptie voordoet.