De emancipatie -machine snort van 0 tot 100 Jong geleerd én oud gedaan 12 september 2019 Jong geleerd én oud gedaan De emancipatie -machine snort van 0 tot 100 Frank Kalshoven

Inhoud De Grote Uitdaging (met hoofdletters). Het centrale begrip hierbij: menselijk kapitaal. Knabbelen aan het fundament. De Grote Uitdaging opnieuw. Wat dit betekent voor (Haagse) scholen? Tot besluit: de emancipatiemachine

De Grote Uitdaging

Fundament Ons type samenleving is gebouwd op het fundament dat (volwassen) mensen in principe door eigen arbeid in hun inkomen voorzien. Juist omdat dit het fundament is, is er welvaart, en die welvaart gebruiken we deels om in het inkomen te voorzien van mensen die niet kunnen werken.

Knabbelen (1/2) Het fundament erodeert: Er verlaten jongeren het onderwijs zonder een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt, terwijl kwalificatie juist belangrijker wordt. Er raken volwassenen werkloos omdat ze de (technologische) ontwikkelingen in hun vak niet (kunnen) bijhouden.

Knabbelen (2/2) Dit fundament erodeert: Er raken mensen arbeidsongeschikt omdat ze langdurig hetzelfde (psychisch of fysiek) zware beroep blijven uitoefenen. Er vallen groepen langdurig buiten de arbeidsmarkt omdat ze niet in staat zijn werk te vinden.

Gevolgen De gevolgen hiervan zijn simpel samen te vatten: Steeds meer mensen staan aan de kant van de arbeidsmarkt, en zijn niet in staat door eigen arbeid in hun inkomen te voorzien.

De Grote Uitdaging (1/2) Hoe stellen we mensen in staat een werkzaam leven lang arbeidsinkomen te verdienen? De oude levenscyclus werkt niet meer zo goed: eerst leren, dan werken, dan rusten. De nieuwe levencyclus ziet er eerder zo uit: eerst leren (en werken), dan werken (en leren), dan rusten (en leren).

Menselijk kapitaal

Startkapitaal Een pasgeborene beschikt over ‘startkapitaal’, dat zowel bestaat uit het meegekregen genetisch materiaal als uit de sociale omgeving waarin zij terecht komt. (Startkapitaal is ongelijk verdeeld.)

Investeren Ouders/verzorgers, familie, vrienden én de overheid investeren tijd en geld om dit startkapitaal te laten groeien. Waarin investeren ze dan? In het menselijk kapitaal van het kind. Dit ‘menselijk kapitaal’ is het kernbegrip bij het nadenken over leren, werken en het fundament van onze samenleving.

Menselijk kapitaal Menselijk kapitaal Is een voorraad in ieder mens. Je gebruikt het in principe altijd. Je kunt er tijd, geld en moeite in investeren (daar wordt het groter van). Je moet erop afschrijven als je het niet gebruikt (daar wordt het kleiner van). Je kunt er ongelukken mee krijgen (idem).

Te gelde maken Aan het einde van het initiële onderwijs stappen jongeren de arbeidsmarkt op. Ze maken hun menselijk kapitaal te gelde. Ze gaan ‘door eigen arbeid in hun inkomen voorzien’. Loon = rendement op menselijk kapitaal, (Uur)loonverschillen weerspiegelen de verschillen die werkgevers toekennen aan het menselijk kapitaal.

Knabbelen met menselijk kapitaal

Knabbelen (1/2) Het fundament erodeert: Er verlaten jongeren het onderwijs zonder een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. => Onvoldoende menselijk kapitaal. Er raken volwassenen werkloos omdat ze de (technologische) ontwikkelingen in hun vak niet (kunnen) bijhouden. => Versnelde afschrijving op capacitair kapitaal

Knabbelen (2/2) Het fundament erodeert: Er raken mensen arbeidsongeschikt omdat ze langdurig hetzelfde (psychisch of fysiek) zware beroep blijven uitoefenen. => Schade aan fysiek kapitaal Er vallen groepen langdurig buiten de arbeidsmarkt omdat ze niet in staat zijn werk te vinden. => (Misschien) gebrek aan sociaal kapitaal

De Grote Uitdaging (opnieuw)

Herformulering Om (meer) mensen in staat te stellen door eigen arbeid (langer) in hun inkomen te voorzien is het belangrijker geworden gedurende hun leven hun menselijk kapitaal te onderhouden en te vergroten.

Wat betekent dit voor (werkenden bij) scholen?

Initieel onderwijs (1/2) Jongeren die zonder startkwalificatie van school komen hebben zelf een groot probleem. En de samenleving ook. Schade per geval: minimaal 1 miljoen euro. Het is aan de Haagse sector als geheel om hiervoor verantwoordelijkheid te nemen. Geen Hagenees en geen Hagenaar zonder kwalificatie van school!

Initieel onderwijs (2/2) Zet in het onderwijs in op de volle breedte van menselijk kapitaal: fysiek, mentaal, sociaal en capacitair. Bereid jongeren (vooral maar niet alleen in het MBO) voor op een terugkeer naar de schoolbanken. Geen: Adieu! Maar: Tot gauw!

Post-initieel onderwijs MBO, HBO en universiteit gaan te maken krijgen met steeds meer volwassenen die een module of cursus komen volgen, liefst (in combinatie met het geleerde in de beroepspraktijk) stapelbaar tot een diploma. Bent u er klaar voor? Private aanbieders wel.

Tot besluit

Emacipatiemachine Leren is nu en in de toekomst belangrijker dan ooit. Voor mensen zelf én voor de samenleving. Dit betekent ook: de ambitie in de sector moet omhoog. Onderwijs op z’n best werkt als een emancipatiemachine voor jong én oud. Het is zaak dat we die haperende machine weer laten lopen als een zonnetje. De versnelling in LLO is maatschappelijk en economisch gezien reden tot feest. Voor een individuele MBO-school is het een hele kluif LLO goed te positioneren en implementeren (of laten groeien). Het boek helpt hierbij. Voor de sector roept de versnelling in LLO moeilijke strategische vragen op. Op dit feestje zijn MBO-bestuurders de bob.

Slotvraag: wat vond je van de middag en wat vertel je thuis?