Aanscherping meldcode kindermishandeling, met nieuw afwegingskader Ik maak het verschil ! Aanscherping meldcode kindermishandeling, met nieuw afwegingskader Studiemiddag IB-wijknetwerken 22 november 2018, Apeldoorn Narita Derks Marij Bosdriesz, NJi

Onderwerpen Feiten en cijfers De school is belangrijk De meldcode in de ondersteuningsstructuur van het onderwijs De aanscherping van de meldcode Wat betekent dat voor het handelen op school? Belangrijke aandachtspunten voor scholen: Signaleren Communiceren met kind en ouders Melden bij Veilig Thuis Preventie op school Samenwerking met lokale jeugdhulp nodig

Feiten en cijfers Kindermishandeling is elke vorm van bejegening die voor een kind bedreigend of gewelddadig is Lichamelijke, emotionele of geestelijke mishandeling Lichamelijke, emotionele of geestelijke verwaarlozing Seksueel misbruik Getuige zijn van geweld in het gezin Ongeveer 1 op 30 kinderen Ernstige gevolgen op korte en lange termijn, lichamelijk of emotioneel Beschermende factoren: zelfwaardering, veerkracht, goede interpersoonlijke vaardigheden En ook: Steun vanuit de omgeving!!!

De school is belangrijk ! Bieden van normaliserende en veilige omgeving Preventie: Programma’s voor kinderen (weerbaarheid, praten over ‘geheimen’, enz.) Activiteiten voor ouders (ouderavonden, opvoedcursussen, enz.) Luisterend oor / vertrouwenspersoon bieden voor kind Signaleren van vermoedens bij kind en ouders Signalen bespreken met ouders Signalen delen met jeugdhulpprofessionals Melden bij Veilig Thuis Samen met partners hulp in gang zetten Beschermende factoren versterken Kind (en ouders) blijven volgen Onderwijs heeft jeugdhulp hierbij nodig!

De meldcode in het onderwijs Ook onderwijsprofessionals verplicht om meldcode te volgen Schoolbesturen verantwoordelijk voor invoering Onderwijsinspectie ziet toe op: Beschikt de school over een meldcode? Wordt de meldcode daadwerkelijk toegepast? Zijn randvoorwaarden geregeld? (bijv. scholing) Meldcode biedt professionals houvast bij signaleren / handelen Scholen hebben eigen ondersteuningsstructuur of route voor signalen van ontwikkelingsbelemmeringen Het landelijke basismodel meldcode past hier prima in Signalen zo nodig delen met collega’s en externe partners

Meldcode in ondersteuningsroute 1. observeren, signaleren, begeleiden Basismodel meldcode: gesprek met ouders 2. collegiale consultatie Breng de signalen in kaart Overleg met collega of Veilig Thuis 3. bespreking in multidisciplinair overleg Spreek met ouders en/of kind analyse – weging Weeg het geweld / mishandeling vaststellen benodigde hulp beslissen: melden? door wie? Beslissen: melden en/of zelf hulp organiseren met ouders erbij of nagesprek 4. hulp bieden, volgen, evalueren, nazorg volgen ontwikkeling / veiligheid kind contact met ouders bewaren volgen + evalueren van geboden hulp zo nodig alsnog melden

Verbeterde meldcode Meldcode is aangepast om signalen beter bij elkaar te brengen / te volgen In ALLE gevallen waarin vermoedens bestaan van acute of structurele onveiligheid moet een melding worden gedaan bij Veilig Thuis (ook als hulp is ingezet) Dit is een professionele norm en daarmee noodzakelijk Er is een afwegingskader ontwikkeld om de weging in stap 4 en 5 te ondersteunen Ook moet je inschatten of de hulp doeltreffend zal zijn

Het afwegingskader Specifiek voor verschillende beroepsgroepen Afwegingskader onderwijs en leerplicht Sterk aanbevolen dat elke school aandachtsfunctionaris heeft In stap 4 en 5 moeten twee beslissingen genomen worden: Melden bij Veilig Thuis? Is hulpverlening (ook) mogelijk? Hiervoor biedt het afwegingskader vijf afwegingsvragen Als melden nodig is met VT overleggen over eventuele hulp De Wet Meldcode gaat voor de AVG; dossier aanmaken en melden mag zonder toestemming (wettelijke basis is grondslag) Ook voorbeelden van acute en structurele hulp en disclosure file:///C:/Users/m/Downloads/Afwegingskader_Onderwijs_en_leerplicht.pdf

De vijf afwegingsvragen Vermoeden wegen; is er na stap 1 t/m 3 wel / geen actie nodig? Veiligheid; schatten wij als school in dat sprake is van acute en/of structurele onveiligheid? Hulp; is de school of een ketenpartner in staat om effectieve hulp te bieden of organiseren en kan de dreiging afgewend worden? 4. Hulp; aanvaarden de betrokkenen de hulp en zetten ze zich actief in? 5. Resultaat; leidt de hulp binnen afgesproken termijn tot beoogde resultaten?

Aandachtspunt ‘signaleren’ Signalering kindermishandeling onderdeel van bredere signalering Achtergronden: leren/school, gezin, sociaal-emotionele ontwikkeling Vooral signalen bij ouders geven de doorslag Indien geen signalen bij kind; Kindcheck uitvoeren Weerstanden / belemmeringen voor signaleren “Komt bij ons op school niet voor” “Die ouders zijn zo aardig” “Angst voor agressie van de ouders” “Het is mijn vak niet; ik ben er niet voor opgeleid” “Als ik ruzie met die ouders krijg is het kind nog slechter af” Het gesprek met jeugdige / ouders niet aan durven gaan … Deskundigheidsbevordering en attitudeverandering nodig En ondersteuning door jeugdhulp https://duckduckgo.com/?q=kindcheck&atb=v84-7__&ia=web

Aandachtspunt ‘erover praten’ Scholen werken steeds meer samen met ouders Onderwijs fundamenteel andere relatie met ouders Praten over zo’n beladen onderwerp lastig Zowel erover praten met kind, als met ouder(s) Belangrijk om toch contact met ouders te bewaren Angst dat ouders kind van school halen bij ‘ontdekken’ Ondersteunende materialen breed beschikbaar Inschakelen hulpverlener bij gesprek helpt Ga er van uit dat de meeste ouders willen dat het geweld stopt!

Aandachtspunt ‘melden bij Veilig Thuis’ Meteen melden bij acuut of structureel gevaar Anders bespreken na overleg met jeugdhulp of in multidisciplinair overleg (voor bredere blik en snellere hulp) Vaststellen wie meldt; afhankelijk van situatie/relatie Leerkracht vaak niet meest aangewezen persoon Anoniem melden mag (vaak niet bekend - soms niet geaccepteerd) Van school halen voorkomen Soms negatieve ervaringen met Veilig Thuis; toch doen! Terugkoppeling Veilig Thuis naar school en samenwerking kan beter; bel dan zelf! Voor school niet afgelopen na melding; kind blijft op school! Volgen!

Verbeterpunten samenwerking onderwijs en Veilig Thuis Meer duidelijkheid over wat Veilig Thuis scholen kan bieden Duidelijkheid over al dan niet anoniem melden Goed motiveren waarom geen actie volgt na melding door school School ondersteunen bij herstel contact met ouders School meer betrekken bij onderzoek en aanpak School adviseren waarop te letten bij volgen kind / ouders Afsluitgesprek samen met ouders én school; relatie weer klaren Vaste contactpersoon Veilig Thuis per school (of wijkteam) In regio gesprek voeren tussen onderwijs en Veilig Thuis

Ondersteuning scholen door jeugdhulp Preventieprogramma’s aanbieden in scholen Scholen adviseren bij implementeren meldcode Leerkrachten professionaliseren in signaleren Leerkrachten professionaliseren in praten met ouders/jeugdigen Ondersteunen leerkracht bij motiveren ouders voor hulp Deelnemen aan multidisciplinair overleg school Meewerken aan weging / risicotaxatie – beslissen Zelf hulp bieden of snel inschakelen Zo nodig rol van melder bij VT oppakken …

En nu verder … Neem even de tijd om voor uzelf te bedenken: Hoe lang werkt u al in het onderwijs? Dan zou u gemiddeld … keer te maken gehad kunnen hebben met kindermishandeling? Waren er signalen? Wat dacht u? waren er weerstanden? Wat deed u ermee? Bespreek dit met uw buurvrouw/man en geef elkaar suggesties.

Meer informatie … Binnenkort vernieuwde informatiebladen Nji over: Kindermishandeling samen zien en aanpakken! Feiten en cijfers over kindermishandeling Preventie van kindermishandeling op school Signalering van kindermishandeling Communiceren met ouders en leerling Samen afwegen; melden en/of hulp organiseren www.nji.nl mbosdriesz@inenomschool.nl

Nog meer informatie … Het basismodel van de meldcode is te vinden op: www.meldcode.nl Het afwegingskader voor het onderwijs bij de meldcode is te vinden op https://www.huiselijkgeweld.nl/interventies/hulpverlening/afwegingskader-meldcode-onderwijs-en-leerplicht Video en informatie over het nieuwe afwegingskader is te vinden op: https://www.augeo.nl/meldcode/afwegingskader Meer informatie over de aanpak van kindermishandeling: https://www.nji.nl/nl/Kennis/Dossier/Kindermishandeling

Scholingsmogelijkheden … Online cursussen over signaleren en de meldcode voor het primair onderwijs: https://www.augeo.nl/nl-nl/lidmaatschappen/onderwijs/primair-onderwijs/inhoud-lidmaatschap/ Trainingsprogramma voor basisscholen: https://www.veiligheid.nl/kinderen-professionals/scholen/sysm  Trainingen en workshops communiceren met kinderen en ouders: https://academiepratenmetkinderen.nl/aanbod/   Voor het vinden van trainers zie: https://www.trainershuiselijkgeweld.nl/ Trainingen voor aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling: https://lvak.nl/trainingen/