Project / Projet Belgisch beroepscompetentieprofiel voor verpleegkundige-ziekenhuishygiënist Profil Belge de compétences professionelles pour l’infirmier en hygiène hospitalière Pedro Braekeveld et Chantal Dehon ism FOD, AUVB, ABIHH, NVKVV en OKc

Inhoud Contenu 1 2 3 4 5 6 7 Inleiding Introduction Demografische gegevens Données demographiques 3 Doel van de functie en siturering in de organisatie Objet de la fonction et lieu dans l’organisation 4 Resultaatsdomeinen Secteurs de résultats 5 Competenties Compétences 6 Functievereisten Exigences de l’emploi 7 Conclusie Conclusion

Inhoud Contenu ✓ 1 2 3 4 5 6 7 Inleiding Introduction Demografische gegevens Données demographiques 3 Doel van de functie en siturering in de organisatie Objet de la fonction et lieu dans l’organisation 4 Resultaatsdomeinen Secteurs de résultats 5 Competenties Compétences 6 Functievereisten Exigences de l’emploi 7 Conclusie Conclusion

Inleiding Introduction Primaire aanleiding / Motif principal : Geen middel om de huidige opleidingen voor VPK-ZHH te toetsen aan de vereisten van het KB 26 april 2007 en de verwachtingen van het werkveld  kwalitatieve opleiding Geen middel voor zelfevaluatie en/of zich gericht bij te scholen  self-empowerment Noodzaak van een nationaal gedragen beroeps-competentieprofiel  professionalisering

Inleiding Introduction Secundaire aanleiding / Motif secondaire : Improving Patient Safety in Europe (IPSE)-project: Eerste bevraging in 2006 : 28 Europese landen  België  NVKVV Conclusies : Diverse opleidings- en beroepsprofielen  Nood aan harmonisatie Publicatie ‘European Core Curriculum for training of Infection Control Practitioners’ (2008) Aanleiding tot TRICE-project in 2009 : Europees competentieprofiel voor ICP Prof. S.Brusaferro Europese richtlijn 2005/36/EC van het Bologna Akkoord : afstemming opleidingsvereisten en –niveau’s binnen Europa

Inleiding Introduction Doelstelling / Objectif : Oorspronkelijk: De ontwikkeling van een afzonderlijk beroepscompetentieprofiel voor: Verpleegkundige-Ziekenhuishygiënist Geneesheer-Ziekenhuishygiënist Projectvoorstel samen met Dr. B. Gordts in 2008 t.a.v. Fed. Platform Ziekenhuishygiëne Niet weerhouden 2009: Vernauwing scoop en projectvoorstel samen met NVKVV t.a.v. FOD Volksgezondheid  Startschot project : ontwikkeling van een Belgisch beroepscompetentieprofiel VPK-ZHH

Inleiding Introduction Het projectteam / Équipe de projet: Miguel Lardennois (FOD/SPF) Paul Matthys (FOD/SPF) Marc Koninckx (AUVB/UGIB) Christophe Barbier (ABIHH) Kathy Claeys (WG ZHH NVKVV) Magda Vanneste (WG ZHH NVKVV) Patrick Verschelde (Okc) Jean-Luc Vanderlinden (3M) Pedro Braekeveld (Projectcoördinator) Het validatieteam / Équipe de validation: Leden van de Werkgroep ZHH NVKVV Membres de l’ABIHH

Inleiding Introduction 5. Presentatie en publicatie 1. Voorbereiding (01/09/08 – 30/06/11) 2. Gegevensverzameling (14/10/11 – 13/11/11) 3. Gegevensverwerking (01/12/11 – 15/01/12) 4. Voorstelling en Validatie (26/01/12 – 30/06/12) 5. Presentatie en publicatie

Inleiding Introduction Zorginstelling Onderwijsinstelling

Inhoud Contenu ✓ 1 2 3 4 5 6 7 Inleiding Introduction Demografische gegevens Données demographiques 3 Doel van de functie en siturering in de organisatie Objet de la fonction et lieu dans l’organisation 4 Resultaatsdomeinen Secteurs de résultats 5 Competenties Compétences 6 Functievereisten Exigences de l’emploi 7 Conclusie Conclusion

Demografische gegevens Données demographiques Aantal keer link geopend Abs. Freq. % Totaal aantal keer link geopend 623 100,0 Geopend + niets ingevuld 164 26,3 Geopend + onvolledig ingevuld 158 25,4 Geopend + volledig ingevuld 301 48,3 Tijdsbesteding volledig ingevuld totale tijd in sec 377520 gemiddelde tijd(sec)/respondent 1254 gemiddelde tijd(min)/respondent 21 Tijdsbesteding onvolledig ingevuld totale tijd in sec 24760 gemiddelde tijd(sec)/respondent 157 gemiddelde tijd(min)/respondent 3 Taal Abs. Freq. % Nederlands 178 59,1 Frans 123 40,9 Totaal 301 100,0  Analyse gebeurde op de 301 volledig ingevulde enquêtes

Demografische gegevens Données demographiques Functie Abs. Freq. % VPK ZHH 129 42,9 VPK DIR 69 22,9 MED DIR 50 16,6 GH ZHH 44 14,6 VZ CZH 9 3,0 Totaal 301 100,0  65,8% verpleegkundigen en 34,2% artsen die de enquête volledig invulden

Demografische gegevens Données demographiques Aantal jaren ervaring Abs. Freq. % 0-5j 35 26,9 6-10j 29 22,3 11-15j 22 16,9 16-20j 21-25j 21 16,2 >25j 1 0,8 Totaal 130 100,0  Evenredige verdeling tussen personen met  10 jaar ervaring en  11 jaar ervaring

Demografische gegevens Données demographiques Type instelling werkzaam Abs. Freq. % Algemeen ziekenhuis 167 55,5 Algemeen ziekenhuis met universitair karakter 23 7,6 Gespecialiseerd ziekenhuis 29 9,6 Geriatrisch ziekenhuis 7 2,3 Psychiatrisch ziekenhuis 54 17,9 Universitair ziekenhuis 21 7,0 Totaal 301 100,0  Verhouding soorten ziekenhuizen volgens overheid: resp. 43,1% - 7,7% - 9,6% - 3,8% - 32,5% - 3,3%

Inhoud Contenu ✓ 1 2 3 4 5 6 7 Inleiding Introduction Demografische gegevens Données demographiques ✓ 3 Doel van de functie en siturering in de organisatie Objet de la fonction et lieu dans l’organisation 4 Resultaatsdomeinen Secteurs de résultats 5 Competenties Compétences 6 Functievereisten Exigences de l’emploi 7 Conclusie Conclusion

Doel van de functie Objet de la fonction Het opstellen, invoeren en opvolgen van maatregelen in samenwerking met andere zorgverstrekkers en het formuleren van adviezen teneinde de hygiënische omstandigheden te verbeteren, de zorginfecties te verminderen, en de kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid te bevorderen. La composition, introduction et suivi des mesures en collaboration avec d'autres fournisseurs de soins et la formulation des recommandations afin d'améliorer les conditions d’hygiène, de réduire les infections liées aux soins et de promouvoir la qualité des soins et la sécurité des patients.

Situering in de organisatie Lieu dans l’organisation Rapporteert aan : Team Ziekenhuishygiëne Rapport à : Equipe d’hygiène hospitalière Directe leidinggevende : Hoofd van het Verpleegkundig Departement Supérieur direct : Chef du département infirmier

Inhoud Contenu ✓ 1 2 3 4 5 6 7 Inleiding Introduction Demografische gegevens Données demographiques 3 Doel van de functie en siturering in de organisatie Objet de la fonction et lieu dans l’organisation ✓ 4 Resultaatsdomeinen Secteurs de résultats 5 Competenties Compétences 6 Functievereisten Exigences de l’emploi 7 Conclusie Conclusion

Resultaatsdomeinen Domaines de résultats Maakt deel uit van het team ziekenhuishygiëne en het verpleegkundig middenkader en werkt nauw met hen samen i.f.v. infectiepreventie (IP) Fait partie de l'équipe d’hygiène hospitalière et du cadre infirmier intermédiaire et travaille en étroite collaboration avec eux en termes de prévention des infections (PI) Samen met de andere leden van het team ziekenhuishygiëne is hij/zij verantwoordelijk voor het opzetten, uitvoeren, evalueren en feedback van de surveillance m.b.t. zorggerelateerde infecties En collaboration avec les autres membres de l’équipe d’hygiène hospitalière il/elle est responsable de la conception, la mise en œuvre, d'évaluation et de rétro-formation de la surveillance sur les infections liées aux soins

Resultaatsdomeinen Domaines de résultats Staat in voor de dagelijkse coördinatie, uitvoering en opvolging van het IP-beleid Est responsable de la coordination, la mise en œuvre et le suivi quotidienne de la politique de PI Is verantwoordelijk voor het opstellen, implementeren en bijsturen van IP-richtlijnen en – projecten o.b.v. relevante literatuur Est responsable de la préparation, la mise en œuvre et l'ajustement des directives et projets de PI basés sur la documentation pertinente Is verantwoordelijk voor het meten, registreren, opvolgen, evalueren, terugkoppelen en bijsturen van de compliance m.b.t. IP-richtlijnen Est responsable de la mesure, l’enregistrement, la surveillance, l'évaluation, la rétro-formation et l'ajustement de l’observance à l'égard des directives PI

Resultaatsdomeinen Domaines de résultats Is het aanspreekpunt m.b.t. IP en vormt de schakel tussen het IP-beleid en : alle personen die een activiteit uitoefenen in het ziekenhuis en/of in contact komen met de patiënt en/of zijn omgeving patiënten Est le contact sur ​​la PI et forme un lien entre la politique de PI et : toutes les personnes qui exercent une activité à l’hôpital et entrent en contact avec le patient et/ou son environnement patients Bewaakt de risico' s m.b.t. IP en stelt maatregelen voor om infectierisico's te beheersen t.b.v. kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid Surveille les risques liés à la PI et propose des mesures pour maitriser les risques d'infection pour assurer la qualité des soins et sécurité des patients

Resultaatsdomeinen Domaines de résultats Doet aanbevelingen m.b.t. de training, vorming, sensibilisering en ondersteuning van : alle personen die een activiteit uitoefenen in het ziekenhuis en/of in contact komen met de patiënt en/of zijn omgeving patiënten met betrekking tot de IP-richtlijnen Recommande la formation, l'éducation, la sensibi- lisation et le soutien pour toutes les personnes qui exercent une activité à l’hôpital et entrent en contact avec le patient et/ou son environnement patients concernant les directives de PI Doet voorstellen tot het uitbouwen en aansturen van een netwerk van referenten IP Fait des propositions pour le développement et la gestion d’un réseau des référents PI

Inhoud Contenu ✓ 1 2 3 4 5 6 7 Inleiding Introduction Demografische gegevens Données demographiques 3 Doel van de functie en siturering in de organisatie Objet de la fonction et lieu dans l’organisation 4 Resultaatsdomeinen Secteurs de résultats ✓ 5 Competenties Compétences 6 Functievereisten Exigences de l’emploi 7 Conclusie Conclusion

Gedragscompetenties Aptitudes professionnelles Plannen en organiseren: Het vermogen om taken in tijd, ruimte en volgens prioriteit te structureren om de doelstellingen of resultaten efficiënt en tijdig te bereiken Planification et organisation: Structurer des tâches dans le temps, l’espace et selon les priorités, en vue d’une réalisation efficace et dans les délais impartis en tenant compte des objectifs et résultats fixés Analysevermogen: Het vermogen om een situatie op te splitsen in deelaspecten en het logisch ordenen ervan. Op een efficiënte en effectieve manier zoeken, analyseren en begrijpen van gegevens Faculté d’analyse: Aptitude à identifier les différents aspects d’une situation donnée et à les ordonner de façon logique. Faculté d’explorer, d'analyser et de comprendre des données de façon efficace et effective

Gedragscompetenties Aptitudes professionnelles Samenwerken: Het vermogen om constructief bij te dragen tot een gezamenlijk resultaat samen met anderen, ook wanneer het een onderwerp betreft dat niet direct van persoonlijk belang is Esprit d’équipe: Contribuer de façon constructive à l’obtention d’un résultat collectif, y compris lorsque l’objectif poursuivi ne présente pas d’intérêt direct au niveau personnel Mondelinge communicatie: Het overbrengen van een mondelinge boodschap, zodat de gesprekspartner ze correct begrijpt Communication orale: Transmettre un message oral de façon à ce qu’il soit parfaitement compris par le ou les interlocuteur(s) Schriftelijke communicatie: Het vermogen om een boodschap schriftelijk over te brengen, zodat de doelgroep ze correct begrijpt Communication écrite: Transmettre un message par écrit de façon à ce qu’il soit correctement compris par son/ses destinataire(s)

Gedragscompetenties Aptitudes professionnelles Contactvaardigheid / Netwerken: Het vermogen om met één of meerdere personen contact te leggen door het gepaste verbale en non-verbale gedrag, en het verder opbouwen en onderhouden van deze relaties Sens du contact: Etablir aisément des contacts avec une ou plusieurs personnes et à adapter son comportement verbal et non-verbal à la situation, aux personnes et aux objectifs ; développer et entretenir ces relations Nauwkeurigheid: Aandacht hebben voor alle deelelementen van informatie en taken, en correct en volledig werken Rigueur: Etre attentif à tous les éléments d’infor- mation et à tous les aspects composant une tâche; assiduité à atteindre un niveau élevé de précision et d’exhaustivité lors de l’exécution de tâches

Technische Expertise Expertise techique Kennis / Connaissance K - Kennis met betrekking tot preventie en controle van ziekenhuisinfecties (algemene en bijkomende voorzorgsmaatregelen met inbegrip van de surveillance van infectieziekten) C - Connaissance en prévention et maîtrise des infections hospitalières (précautions générales et spécifiques y compris la surveillance des infections hospitalières) K - Kennis met betrekking tot hygiëne-aspecten van medische en verpleegkundige technieken/ procedures C - Connaissance des aspects d'hygiène en matière de techniques/procédures médicales et infirmières K - Kennis van hygiëne-aspecten m.b.t. klinische activiteiten op risicodiensten (OK, CSA, IZ, Spoed, Verloskwartier, Dialyse,…) C - Connaissance des aspects d'hygiène relatifs aux activités cliniques des services à risques (bloc opératoire, stérilisation, soins intensifs, urgences, bloc d'accouchement, dialyse,…)

Technische Expertise Expertise techique Kennis / Connaissance K - Kennis met betrekking tot reiniging, desinfectie en sterilisatie van medisch-verpleegkundig materiaal C - Connaissance des principes de nettoyage, désinfection et stérilisation des dispositifs médicaux K - Kennis met betrekking tot materiaal gebruikt bij medische en verpleegkundige praktijkvoering met de focus op infectiepreventie C - Connaissance des matériaux nécessaires dans l'utilisation des pratiques médicaux-infirmières relatives à la prévention des infections K - Kennis met betrekking tot het functie- en competentieprofiel van de verpleegkundige- ziekenhuishygiënist C - Connaissance du profil de fonction et de compétences de l'infirmier en hygiène hospitalière

Technische Expertise Expertise techique Kennis / Connaissance K - Kennis met betrekking tot epidemiologie en infectiologie C - Connaissance en épidémiologie et en infectiologie K - Kennis met betrekking tot kwaliteits- en risicomanagement C - Connaissance en qualité et gestion des risques G ZH: K - Kennis met betrekking tot farmacologie (antiseptica, antibiotica, antivirale en antifungale middelen,…) UZ: K - Kennis met betrekking tot project- en datamanagement Omvat onder andere kennis m.b.t. het uitvoeren van een risicoanalyse (: HACCP,… binnen de domeinen van voedselveiligheid, bouwen en verbouwen, linnen, afval,… ) en het implementeren van corrigerende en preventieve maatregelen (: verandermanagement, cultuurverandering, gedragsverandering)

Technische Expertise Expertise techique Vaardigheden / Aptitudes V - Procedure of richtlijnen met betrekking tot infectiepreventie (IP) opstellen A - Elaborer une procédure ou des directives relatives à la prévention des infections (PI) V - Project met betrekking tot IP opzetten A - Elaborer un projet relatif à la PI V - Project met betrekking tot IP uitvoeren A - Exécuter un projet relatif à la PI V - Project met betrekking tot IP evalueren en bijsturen A - Evaluer un projet relatif à la PI et corriger la pratique V - Registratie in het kader van IP evalueren en bijsturen A - Evaluer les résultats des enregistrements dans le cadre de la PI et guider la pratique V - Didactische vaardigheden bezitten A - Posséder des aptitudes didactiques Andere ZHn: V - Registratie in het kader van infectiepreventie verwerken UZ: V - Wetenschappelijk onderzoek uitvoeren

Inhoud Contenu ✓ 1 2 3 4 5 6 7 Inleiding Introduction Demografische gegevens Données demographiques 3 Doel van de functie en siturering in de organisatie Objet de la fonction et lieu dans l’organisation 4 Resultaatsdomeinen Secteurs de résultats 5 Competenties Compétences 6 ✓ Functievereisten Exigences de l’emploi 7 Conclusie Conclusion

Functievereisten Exigences de l’emploi Diploma – Diplomaniveau / Diplôme – Niveau de diplôme Bachelor verpleegkunde Bachelier en soins infirmiers Master in de verpleegkunde of master in de volksgezondheid Master en soins infirmiers ou master en santé publique Vereiste specifieke kennis en/of ervaring / Connaissances et/ou expérience spécifiques requises Minimum 2 jaren ervaring als verpleegkundige Minimum 2 années d'expérience comme infirmier Bijkomende opleiding ziekenhuishygiëne van minstens 250 contacturen inclusief minimum 80 uren stage Formation supplémentaire d’hygiène hospitalière d'au moins 250 heures de contacts dont 80 heures de stage minimum

Inhoud Contenu ✓ 1 2 3 4 5 6 7 Inleiding Introduction Demografische gegevens Données demographiques 3 Doel van de functie en siturering in de organisatie Objet de la fonction et lieu dans l’organisation 4 Resultaatsdomeinen Secteurs de résultats 5 Competenties Compétences 6 Functievereisten Exigences de l’emploi 7 ✓ Conclusie Conclusion

Conclusie Conclusion Terugblik / Rétrospection Lange weg en veel geduld

Conclusie Conclusion Basisingrediënten / Ingrédients de base Lange weg en veel geduld Red Monkey Innovation Management Passion Internet - Information Networking

Conclusie Conclusion Succesfactoren / Facteurs de succès Lange weg en veel geduld Red Monkey Innovation Management Passion Internet - Information Networking Succesfactoren van het project Gevalideerde methodologie (OKC) Breed draagvlak (TZH, CNO, CMO, AUVB, FOD) Samenwerking met Wallonië (ABIHH) Draagvlak= fod, auvb, nvkvv, abihh, okc

Conclusie Conclusion Resultaat / Résultat Lange weg en veel geduld Red Monkey Innovation Management Passion Internet - Information Networking Succesfactoren van het project Gevalideerde methodologie (OKC) Breed draagvlak (TZH, CNO, CMO, AUVB, FOD) Samenwerking met Wallonië (ABIHH) Resultaat van het project Dynamisch gegeven Een middel en geen doel 1 Een middel voor een gelijke opleiding, zowel kwa vorm als inhoud, in Vlaanderen en Wallonie, hierbij denk ik voor Vlaanderen specifiek aan een éénjarige postgraduaat opleiding zoals in Wallonie waarbij de theoretische vakken verzorgd worden door academici (universiteiten) en de praktische vakken ingevuld worden door beroepsorganisaties (ABIHH in Wallonië en de WG ZHH NVKVV in Vlaanderen). 2 Een middel om jezelf te promoveren, zichzelf evalueren en gericht bij te scholen i.f.v. de verwachtingen van het werkveld om succesvol je functie uit te oefenen. 3 Een middel voor een gelijke functie voor elke ziekenhuishygiënist, zowel qua jobinvulling als situering binnen de organisatie. Hiermee bedoel ik niet de diverensiatie tegen te houden, nl. het specialiseren op specifieke domeinen, maar wel combinatiefuncties te voorkomen,nl. Ziekenhuishygiënisten die diensthoofd zijn, en ziekenhuishygiënist, en nog een andere verantwoordelijke functie moeten bekleden. Waarbij het niet mogelijk is elke functie te gronde te kunnen uitvoeren. 4 Een middel voor een gelijke verloning voor elke ziekenhuishygiënist. Een concreet barema van wat een verloning ‘conform de positionering van de VPK op het niveau van middenkader’ betekend zoals vermeld in de omzendbrief van het FOD nav het KB van 26 april en 19 juni 2007. Volgens de benchmark studie van het IFIC is dit in de privé ziekenhuizen een 1.80 met functietoeslag.

Conclusie Conclusion Toekomstperspectieven / Perspectives d’avenir Vergelijkbare opleiding VPK-ZHH in Vlaanderen en Wallonië, zowel qua niveau als inhoud 1 jarige postgraduaatsopleiding Theorievakken  universiteiten Praktijkvakken  beroepsorganisaties Promotie van Self-Empowerment : zichzelf als VPK-ZHH evalueren en zich gericht bijscholen Professionalisering van het beroep VPK-ZHH Voldoende ( # FTE o.b.v. opnames ipv bedden) en gelijkwaardige inschakeling van VPK-ZHHn in het werkveld Jobinvulling Situering binnen de organisatie Verloning 1 Een middel voor een gelijke opleiding, zowel kwa vorm als inhoud, in Vlaanderen en Wallonie, hierbij denk ik voor Vlaanderen specifiek aan een éénjarige postgraduaat opleiding zoals in Wallonie waarbij de theoretische vakken verzorgd worden door academici (universiteiten) en de praktische vakken ingevuld worden door beroepsorganisaties (ABIHH in Wallonië en de WG ZHH NVKVV in Vlaanderen). 2 Een middel om jezelf te promoveren, zichzelf evalueren en gericht bij te scholen i.f.v. de verwachtingen van het werkveld om succesvol je functie uit te oefenen. 3 Een middel voor een gelijke functie voor elke ziekenhuishygiënist, zowel qua jobinvulling als situering binnen de organisatie. Hiermee bedoel ik niet de diverensiatie tegen te houden, nl. het specialiseren op specifieke domeinen, maar wel combinatiefuncties te voorkomen,nl. Ziekenhuishygiënisten die diensthoofd zijn, en ziekenhuishygiënist, en nog een andere verantwoordelijke functie moeten bekleden. Waarbij het niet mogelijk is elke functie te gronde te kunnen uitvoeren. 4 Een middel voor een gelijke verloning voor elke ziekenhuishygiënist. Een concreet barema van wat een verloning ‘conform de positionering van de VPK op het niveau van middenkader’ betekend zoals vermeld in de omzendbrief van het FOD nav het KB van 26 april en 19 juni 2007. Volgens de benchmark studie van het IFIC is dit in de privé ziekenhuizen een 1.80 met functietoeslag en A2a barema voor de openbare ziekenhuizen.

Conclusie Conclusion Vanaf april 2013 beschikbaar op website NVKVV / À partir d’avril 2013 disponible sur le site de l’ABIHH Yes, we can ! Good luck !

Conclusie Conclusion Bijzondere dank aan / Un merci spécial à Het projectteam / Équipe de projet: Miguel Lardennois (FOD/SPF) Paul Matthys (FOD/SPF) Marc Koninckx (AUVB/UGIB) Christophe Barbier (ABIHH) Kathy Claeys (WG ZHH NVKVV) Magda Vanneste (WG ZHH NVKVV) Patrick Verschelde (Okc) Jean-Luc Vanderlinden (3M) Het validatieteam / Équipe de validation: Leden van de Werkgroep ZHH NVKVV Membres de l’ABIHH Iedereen die de enquête ingevuld heeft / Toute personne qui a rempli le questionnaire

Dank voor jullie aandacht Merci pour votre attention