Jacob Stamperius Kinderboekenschrijver en onderwijzer Wilhelminadorp 8 april 1858 – Zeist 22 januari 1936

Expositie Stamperius In december 2008 organiseerde het Gemeentearchief Goes de expositie Er was eens… Stamperius. Allerlei documenten uit de jeugd van Jacob Stamperius uit de collectie van het Gemeentearchief werden toen getoond. Stamperius bracht zijn jeugd door in Wilhelminadorp en ging in Goes naar school. Ook waren de boeken van Stamperius te zien die het Archief in zijn collectie heeft. In deze presentatie vindt u een weergave van de tentoonstelling.

Biografie Onderwijzer en kinderboekenschrijver Jacob Stamperius (1858-1936) bezocht na zijn jeugd in Wilhelminadorp de Kweekschool voor Onderwijzers te Haarlem (vanaf 1874). Hij werd benoemd in Aalsmeer en werd in 1880 schoolhoofd in Amsterdam. Naar aanleiding van een artikel over kinderlectuur kreeg hij het verzoek van een uitgever, zelf een boek te schrijven, dat zou beantwoorden aan de eisen, die hij had gesteld. Zo ontstond Het Veerhuis aan de Oosterschelde dat in 1888 verscheen. Daarmee begon zijn werkzaamheid, die zou duren tot zijn dood. In 1903 nam hij om gezondheidsredenen ontslag als schoolhoofd. In 1907 werd hij schoolopziener, hield tal van voordrachten en redigeerde zijn Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd, die in 1887 door hem was opgericht. In 1918 werd deze herdoopt in Stamperiusbibliotheek. Uit de samenwerking met andere schrijvers ontstond een boekenverzameling, die vooral op scholen ingang vond. Bron: www.oudejeugdboeken.nl

Biografie Geboorteakte Jacob Stamperius werd geboren op 8 april 1858 in Wilhelminadorp. De aangifte is gedaan door zijn vader Jacob Stamperius, bakker van beroep. Wijk B nummer 4 is tegenwoordig Westhavendijk 16.

Wilhelminadorp Geboortehuis De kadastrale kaart met op nummer 294 het huis van broodbakker J. Stamperius aan de Westhavendijk in Wilhelminadorp.

Biografie Bevolkingsregister Inschrijving van het gezin Stamperius in het bevolkingsregister van de gemeente Kattendijke, waar- onder Wilhelminadorp viel. Bij de herindeling van 1970 gingen beide dorpen tot de gemeente Goes behoren.

Biografie Bevolkingsregister Goes Jacob gaat vanaf 6 februari 1871 t/m 20 augustus in de kost bij zijn zus Cornelia en haar man Johannes Jacobus Le Clerq, een bakker in de Ganzepoortstraat. In die tijd is hij kwekeling bij een school in Goes.

Biografie Bevolkingsregister Kattendijke Jacob Stamperius vestigde zich op 20 augustus 1872 vanuit Goes opnieuw in Wilhelminadorp bij zijn ouders. Op 16 september 1874 vertrok hij naar Haarlem.

Wilhelminadorp Geboortehuis Tekening van de feestelijke ingebruikname van de ophaalbrug in Wilhelminadorp, met links- voor het geboortehuis van Stamperius. Deze dubbele houten brug functioneerde van 1819 tot 1879. Zo ongeveer heeft Stamperius hem dus in zijn jeugd gezien. Naderhand kwam hier een ijzeren draaibrug. De molen was gemakkelijk dichtbij voor bakker Stamperius. Langs het kanaal is nog geen boom te bekennen.

Wilhelminadorp Geboortehuis De ijzeren draaibrug, die er gestaan heeft vanaf 1879. Foto omstreeks 1900. Rechts de smederij, die naast de bakkerij stond.

Wilhelminadorp Geboortehuis Het geboortehuis van J. Stamperius, naast de smederij rechts van de brug. Foto ca. 1910.

Wilhelminadorp Geboortehuis Detail. Boven de deur is het opschrift “Stamperius Broodbakker” te lezen.

Wilhelminadorp Geboortehuis Nogmaals het geboortehuis van J. Stamperius. Tussen de bomen door de Brugstraat.

Wilhelminadorp De Brugstraat De Brugstraat zoals Jacob Stamperius hem gekend heeft.

Wilhelminadorp De Brugstraat De hervormde kerk in de Brugstraat in 1905. Prentbriefkaart collectie Bitter-van Opstal.

Wilhelminadorp Omgeving geboortehuis Zicht op de brug en de Oosthavendijk met korenmolen “De Koning”. De molen werd in 1906 afgebroken. Glasnegatief 1890.

Wilhelminadorp De molen Nogmaals de molen aan de Oosthavendijk

Wilhelminadorp Kleuterschool Links het in 1846 gestichte bewaarschooltje aan de Westhavendijk, waar Jacob Stamperius zijn eerste schooltijd moet hebben doorgebracht.

Wilhelminadorp Omgeving Trekschuit, foto jaren dertig. Hoewel van later datum geeft de foto toch een beeld van de omgeving waarin hij opgroeide.

Wilhelminadorp Omgeving Dat geldt ook voor deze foto uit de jaren dertig van paardenknechten in de polder

Wilhelminadorp Omgeving Impressie van Wilhelminadorp in 1925. Tekening door M.A. Schipper.

Wilhelminadorp Omgeving Schaapsherder met kudde, zoals die ook tijdens de jeugd van Stamperius langs de dijken trokken.

Wilhelminadorp De veldwachter De bekende veldwachter Abraham Arnoldi jr., die van 1853 tot 1899 in functie was in Kattendijke en Wilhelminadorp. Hij is de tegenspeler voor ‘de drie Japen’ in de autobiografische boeken van Stamperius over zijn jeugd. Hierin beleven de drie jongens tal van avonturen in het dorp en in de Wilhelminapolder. De twee andere Japen zijn Jacob Ossewaarde, zoon van de schipper, en Jacobus Martinus Clinge Doorenbos, zoon van de dominee.

Bibliografie In Wilhelminadorp In deze verhalen vertelt “Jacob van den bakker" uit zijn jeugd en spelen “de drie Japen" een hoofdrol: Drie Kwajongens, 1891 Een week vol Avonturen, 1893 De oude Veldwachter, 1897 De ezel van den Bakker, 1899 Jongensleven, 1901 Drie jongens op een Schip, 1903 Toen ik veertien was, 1904 In oorlogstijd, 1906 Mijn reis naar den Haag, 1907 Van drie jongens en een vrijen Zaterdag, 1910 Bron: www.oudejeugdboeken.nl

Wilhelminadorp De andere twee Japen De vermelding van Jacob Ossewaarde en Jacobus Martinus Clinge Doorenbos in het bevolkingsregister

Bibliografie Andere (Zeeuwse) titels De Sasmeester en zijn pleegzoon, 1889 Het Verteluurtje, 1893 Frans Naerebout, 1890 De ondergang van Reimerswaal, 1896 Het verhaal van de toren van Zierikzee, 1898 De Klompenmaker en de Prinses, 1905 Toch Oranje boven, 1909 St. Nicolaas te Zierikzee, ca. 1925 Bron: www.oudejeugdboeken.nl

Wilhelminadorp De veldwachter Nogmaals de brug met smederij. Uit de vergissing met de naam van de veldwachter moge de bekendheid van Arnoldi blijken. Prentbriefkaart 1907.

Wilhelminadorp De veldwachter In 1944 werd de brug door de Duitsers opgeblazen, waarbij ook het geboortehuis van Stamperius beschadigd werd. Naderhand is het weer opgebouwd. Vandaag de dag staat het er nog steeds.