Workshop “Rituelen van verstilling” Kwaliteitsvolle aandacht in de zorg woensdag 21 februari 2018, Arendonk Diederick Lanzing Geestelijk verzorger verpleeghuiszorg Mindfulnesstrainer

Programma Stiltewandeling Rituelen van verstilling Begripsbepaling Elementen Opdracht: een eigen ritueel van verstilling

Rituelen eigenschappen herhaalde handeling in een bepaalde situatie vaste structuur/vaste elementen aandacht en toewijding met geest en lichaam geven uitdrukking van wat betekenisvol is

Rituelen, waarom zou je? we hebben al een natuurlijke neiging tot ritualiserend gedrag (biologisch) automatische patronen doorbreken, emoties reguleren (psychisch) betekenis toevoegen aan een ervaring (zingevend)

Ritueel van verstilling Eén vaste herhaalde voor u betekenisvolle handeling (of handelingenreeks) die u met uw volle toegewijde aandacht doet met lichaam en geest met het oog op…verstilling Context Het alledaagse (werkzame) leven Kwaliteitsvolle aandacht in de zorg

Verstilling NIET afwezigheid van: geluid in je omgeving drukte in je hoofd MAAR tot ‘stilstaan’ komen in het moment zoals het is schakelen van ‘doen’ naar ‘zijn’ ‘Niet de volumeknop zachter, maar de versnelling terugschakelen’

Componenten ‘Zorg en aandacht’ (1) Aanwezig zijn A zorgruimte B C Bewust handelen Compassie ABC-model “Zorg en Aandacht” Diederick Lanzing

Componenten ‘Zorg en aandacht’ (2) - open aandacht - hier en nu - receptieve modus - bewust van lichaam, zintuigen, gedachten, stemming, omgeving, de ander Aanwezig zijn A doen-zijn denken-voelen zorgruimte B C Bewust handelen zorgen dat- zorg om Compassie - vriendelijke, betrokken zorgzame aandacht - niet-oordelend - accepterend - onverdeelde aandacht - in de handeling zijn in plaats van in het resultaat straks ABC-model “Zorg en aandacht” Diederick Lanzing

Een eigen ritueel van verstilling Opdracht 1: maak een overzicht van hoe uw dag er uit ziet Noteer per uur welke bezigheden of taken u uitvoert Beschrijf of markeer hierin precies de schakelmomenten voorbeeld

Voorbeeldthema’s ritueel van verstilling 1. Komen en gaan Met bewuste aandacht onderweg zijn. De zintuigen geopend. De weg is het doel. 4. Inspiratie Wie of wat inspireert u? Bijv. een persoon of een (kern)waarde. Beeld uzelf de grootst denkbare realisatie in. Beleef de opwinding. Maak hiervan vandaag iets waar. 2. Plek innemen Met aandacht voor lichaam en de ruimte de plek innemen. Neem de tijd om te aarden. Hoe Ervaart u dit? 5. Pauzeren Maak van een gewone werk- onderbreking of tussentijdse routine bezigheid een buiten- gewone ervaring. 3. Relaties Stilstaan bij iemand die u gaat ontmoeten. Zie hem of haar in een andere rol. Elk mens streeft naar geluk. 6. De dag afsluiten Sta stil bij wat de dag u heeft gebracht. Welke (positieve) ervaring neemt u mee? Wat laat u achter? Sluit met een fysieke handeling de dag af.

Een eigen ritueel van verstilling Aanwezig zijn Ik schakel van een actieve naar een receptieve modus. Ik ben hier en nu aanwezig in mijn lichaam, bij wat ik denk, hoe ik me voel en bij de zintuigen. Ook als het onprettig is. Op welke plek voer ik het ritueel uit? Op welk moment? In welke houding druk ik mijn aanwezigheid lichamelijk uit? Opdracht 2: maak een eigen ritueel van verstilling, die u de komende week dagelijks kunt inoefenen. doen- zijn A denken- voelen Ritueel als zelfzorg B C zorgen dat- zorg om Bewust handelen Ik ben met onverdeelde aandacht aanwezig in wat ik doe. Niet vooruit gericht op het resultaat, maar op de handeling zelf. Het ritueel bestaat uit de volgende handeling(en): 1. 2. 3. Compassie Ik omgeef me mezelf met vriendelijkheid en zorgzaamheid. Wat sta ik mijzelf toe? Wat wens ik mezelf/de ander toe? Wat geef ik mezelf/de ander mee?

Hartelijke dank voor uw aandacht Afsluiting plenaire afronding: evaluatie, vragen Hartelijke dank voor uw aandacht en aanwezigheid