Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Ilse Gmelig 12 juni 2018 “Wanneer je werkt vanuit leerlijnen, is de methode slechts een van de bronnen waarmee leerlingen zich de leerstof eigen maken.”

Leerdoelen workshop Ik kan uitleggen hoe ik een doorlopende leerlijn op basis van leerdoelen en vakvaardigheden ga opbouwen. Ik kan vertellen met welke activiteit(en) leerlingen kunnen bewijzen de leerdoelen te hebben behaald (afsluiting les of lessenserie). Ik kan vanuit de leerdoelen en de gemaakte didactische keuzes aansluitende leermaterialen klaarzetten.

Waarom? Je wilt… beter kunnen afstemmen op de individuele onderwijsbehoefte van leerlingen. gerichtere instructie aan leerlingen kunnen geven. beter weten waar een leerling zit op een bepaalde ontwikkelingslijn. eigenaar zijn van jouw eigen leerlijnen, gericht op jouw doelgroep en onderwijspraktijk.

Werken met Leerdoelen: zelf vormgeven van het Curriculum

WAT wil ik dat de leerlingen leren. HOE wil ik dat de leerlingen leren WAT wil ik dat de leerlingen leren? HOE wil ik dat de leerlingen leren? WAARMEE wil ik dat de leerlingen leren? Wat? Hoe? Waarmee?

Het opbouwen van een nieuw curriculum (onderwijsprogramma) start bij de leerlijn

Een leerlijn is een… - … beredeneerde opbouw, - van inhouden - en tussendoelen, - leidend naar een einddoel.

Einddoel Tussen doel Tussen doel Tussen doel Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud Beredeneerde opbouw

Vlot optellen en aftrekken met getallen 1 tm 10 De leerling kan vlot aftrekken met de getallen 1 tm 10 De leerling kan vlot optellen met de getallen 1 tm 10 Optellen en aftrekken met getallen 1 tm 10 Optellen met getallen 1 tm 10 Aftrekken met getallen 1 tm 10 Beredeneerde opbouw van de leerlijn Ontwikkelen van de leerlijn

Wat? Kerndoelen en handreiking (SLO) Eindtermen (CvTE) en syllabus Kennisbasis natuurwetenschappen Referentiekader taal en rekenen (ERK) Schoolplan Methode … Leerdoelenkaart onderbouw http://leerplaninbeeld.slo.nl/ Bovenbouw https://www.examenblad.nl/

Leerdoelen Leerlinggericht formuleren - voorbeeld Niet: Je kent de onderdelen van een vulkaan. Wel: Ik kan de onderdelen van een vulkaan (zoals benoemd in de begrippenlijst) aanwijzen op een doorsnede van een vulkaan Inhoud Norm Handelingswerkwoord

Leerdoelen Leerlinggericht formuleren Einddoel: De leerling moet een vulkaan kunnen herkennen, beschrijven en verklaren. Niet: Je kent de onderdelen van een vulkaan  Leerdoelen voor de leerling: Ik kan een vulkaan op afbeeldingen aanwijzen. Ik kan het ontstaan van een vulkaan beschrijven. Ik kan de onderdelen van een vulkaan (zoals benoemd in de begrippenlijst) aanwijzen op een doorsnede van een vulkaan Begrippen: Vulkaan Magma Vulkaanuitbarsting Lava Kraterpijp Tekton Inhoud Norm Handelingswerkwoord

Voorbeeld wiskunde: Ter vervanging van paragraaf 8.1 uit “Getal & Ruimte” Einddoel: De leerling moet de inhoud van een prisma en een cilinder kunnen berekenen. Leerdoelen voor de leerling: Ik kan een prisma en een cilinder beschrijven en tekenen. Ik kan het grondvlak van een prisma en cilinder aanwijzen. Ik kan de oppervlakte van een driehoek berekenen. Ik kan de oppervlakte van een cirkel berekenen. Ik kan de formule voor inhoud van een prisma toepassen. Ik kan de formule voor inhoud van een cilinder toepassen. Begrippen: - prisma - oppervlakte - cilinder - diameter en straal - inhoud - ribben - grondvlak/bovenvlak - pi Benoem concreet toetsbare doelen  leeractiviteiten Begrippen en handelingswerkwoorden  basis niveaudifferentiatie

Differentiëren op niveau Begrippen

Werkwoorden Gebruik (werkwoorden als): Benoemen Schrijven Tekenen Aanwijzen Oplossen Uitvoeren Analyseren Selecteren Demonstreren Construeren Verklaren

Antwoord op WAT geeft de docent inzicht in structuur en inhoud van (een deel van) de lesstof, een handvat bij het differentiëren naar niveau een handvat bij het alternatief invullen van het onderwijs met (digitaal) lesmateriaal  schrappen, verrijken en integreren

Biologie 2.6 Gezondheid 2.5. Voeding 1.4. Organisme 2.4. Regeling 4.4. Erfelijkheid 1.3. Weefsel en orgaan 2.3. Planten 3.3. Gedrag 4.3. Seksualiteit 6.3. Duurzaamheid 1.2. Cel 2.2. Stofwisseling van het organisme 3.2. Beweging 4.2. Levenscyclus 6.2. Voedsel-relaties en kringlopen 1.1. Levenskenmerk 2.1. Celstofwisseling 3.1. Waarneming 4.1. Celdeling 5.1. Natuurlijke selectie 6.1. Ecosysteem 1. Biologische eenheid 2. Instandhouding 3. Interactie 4. Voortplanting 5. Evolutie 6. Dynamisch evenwicht Biologie V1. Onderzoeken V2. Ontwerpen V3. Modelontwikkeling en-gebruik V4. Informatievaardig-heden V1.1. Probleemstelling V1.4. Gegevens-verwerking V2.1. Ontwerp-probleem V2.4. Ontwerp-voorstel V3.1. Kenmerken V3.3. Gebruik V4.1. Taak definiëren V4.4. Informatie verwerken V1.2. Voorbereiding V1.5. Conclusie V2.2. Programma van eisen V2.5. Realisatie V3.2. Functie V3.4. Evaluatie en reflectie V4.2. Bronnen zoeken V4.5. Informatie presenteren V1.3. Opzet en uitvoering V1.6. Presentatie V2.3. Ideeëntabel V2.6.Testen V4.3. Bronnen gebruiken V4.6. Evaluatie en reflectie V1.7. Evaluatie en reflectie V2.7. Reflectie

HOE wil ik dat de leerlingen leren? wat? hoe? waarmee? HOE wil ik dat de leerlingen leren?

Randvoorwaarden …en bewuste keuzes Tijd Leeromgeving Visie van de school Groeperingsvorm Afsluiting Vaardigheden Docentrol …en bewuste keuzes

Hoe? Hoe kan een leerling bewijzen dat de leerdoelen zijn behaald? Welke activiteit past daarbij? Wat gebeurt er als de mensen alle kabeljauw in de zee zouden opvissen?

Hoe? Hoe kan een leerling bewijzen dat een leerdoel is behaald? Hoe introduceer je een thema? Hoe activeer je voorkennis? Hoe komt de leerling aan benodigde theorie? Hoe verwerkt een leerling de kennis? Hoe oefent een leerling met vaardigheden? Hoe ga je differentiëren? Verdieping en verrijking? Extra oefenen? Welke keuzes kan een leerling maken? Welke verschillende leerroutes zijn mogelijk? Hoe kijkt een leerling terug en vooruit?

WAT wil ik dat de leerlingen leren? HOE wil ik dat de leerlingen leren? Nu: WAARMEE wil ik dat de leerlingen leren?

Aan de slag! Gezamenlijk afsluiten Ervaringen uitwisselen

Van leerdoel naar lessenserie A  Wat Kies een vak, niveau en leerjaar. Kies een ‘onderwerp’ waarmee je aan de slag wilt gaan. Welke begrippen/ onderwerpen horen hierbij? Welke ‘verplichte’ leerdoelen en begrippen horen hierbij? Voeg zo nodig leerdoelen/begrippen toe of schrap! Herformuleer de leerdoelen voor leerlingen B  Hoe Hoe kan een leerling bewijzen dat de leerdoelen zijn behaald? Hoe is de lessenserie opgebouwd?  Waarmee Welke leermaterialen kun je hierbij inzetten?

Hoe bouw ik een leerlijn op? A Bepaal vak, niveau en leerjaar/leerjaren Bestudeer de leerdoelenkaart of eindtermen Welke leerdoelen kunnen samen een ‘eenheid’ vormen? Verdeel de leerdoelenkaart verder in eenheden en geef elke eenheid een titel. Logische volgorde? Let op: na opdracht B kan de volgorde wijzigen! B Kies één eenheid. Noteer de leerdoelen van de leerdoelenkaart/eindtermen erbij. Breng de benodigde (voor)kennis en vaardigheden in kaart. Welke (logische) stappen maakt een leerling om de leerdoelen te bereiken? Voeg zo nodig leerdoelen, vaardigheden en/of begrippen toe. Welke leerdoelen wil je bij nader inzien verschuiven of laten vervallen? Staat deze eenheid dan nog op de juiste plaats?

https://maken.wikiwijs.nl/104164/Werken_met_Leerlijnen

Vragen? Meer informatie? Ilse Gmelig ilse@denieuwecampus.nl 06-49104509 www.denieuwecampus.nl