Film Zie exceloverzicht: samen kom je Dichterbij 2 Voor aanvang van de PP presentatie wordt een geschikt filmpje getoond. 2

Betrokkenheid Omdat je vlakbij de ander bent Omdat je lang bij de ander bent Vragen: In welke hoedanigheid ben je als leerling/stagiaire betrokken? Is de betrokkenheid van ouders/verwanten vervangbaar? Geef eens een voorbeeld van jouw betrokkenheid? Verwanten zijn betrokken als privépersonen en dus onvervangbaar. Medewerkers betrokken als ‘in functie’ en dus vervangbaar. Maar medewerkers hechten zich ook. Omdat je deel bent van de ander (verwant) Omdat je in functie bij de ander bent

Ieder zijn plek! Vragen: Wat zie je hier? Waarom staat er ‘ieder zijn plek’? Wat zou jouw plek zijn in dit plaatje? Ideaal gezien staan de familie en medewerkers samen om de cliënt die ondersteuning nodig heeft en is er onderling begrip en steun, waardoor de cliënt zich zo optimaal mogelijk voelt. Gelukkig gaat het vaak behoorlijk goed. Dan is er tevredenheid bij de familie over de inzet van de medewerkers en waardering bij de medewerkers voor de betrokkenheid van de familie. Als het soepel loopt is dat van onschatbare waarde. Het gaat goed wanneer medewerkers en familie, over en weer, de onvermijdelijkheid accepteren van elkaars aanwezigheid, en de goede dingen in elkaar waarderen. Als er trubbels zijn, wordt het van belang het gemeenschappelijke doel goed voor ogen te houden: wat is het beste voor de cliënt. Het loopt harmonieus als de ene partij de andere ruimte laat om de eigen plaats in te nemen. Familie geeft aan de medewerkers de ruimte om te doen waar zij deskundig in zijn en medewerkers laten merken dat ze beseffen dat de familie iets biedt wat zij niet kunnen geven. Het is over en weer erkennen van ieders onvervangbare plaats in het leven van degene die zorg nodig heeft en weten dat je elkaar daarbij nodig hebt.

Wanneer komt er spanning in de driehoek? Elkaar niet gunnen dat de andere partij op eigen wijze betrokken is Strijd om aandacht en liefde van de cliënt Concurrentiestrijd tussen medewerkers en ouders/verwanten Vragen: Wanneer komt er spanning? Kun je een voorbeeld uit je praktijk benoemen? Voorbeelden geven Als de familie en professionals elkaars plek niet onderkennen Ze met elkaar strijden om aandacht en liefde van de cliënt Als ze elkaar niet gunnen dat de andere partij op eigen wijze betrokken is Ze elkaar vliegen afvangen. Op onbeduidende details elkaar beconcurreren (het streven een ander in verdienste, prestatie te evenaren of te overtreffen) dan wel duidelijk willen laten uitkomen dat men zelf gelijk heeft en de ander niet Elkaars plek wordt niet onderkend

Welke valkuilen kom je tegen? De ouders/verwanten menen alles beter te weten Medewerkers menen alles beter te weten Medewerkers zijn zich onvoldoende bewust van de macht die ze hebben Negeren van de ouders/verwanten De ouders/verwanten als hulpstuk De ouders/verwanten als patient benaderen Onvoldoende begrip van de loyaliteit die er is tussen client en zijn ouders/verwanten Kun je een voorbeeld geven bij elke valkuil? Welke valkuilen kom je tegen De naasten menen alles beter te weten, omdat zij de persoon beter kennen en het meest na staan; Medewerkers onderkennen eigen institutionele macht onvoldoende; Veelal een ongelijkwaardige relatie door de afhankelijkheid van de ander. Het beleid van de instelling negeert de familie of een individuele professional doet dat; Medewerkers zetten de familie in als hulpstuk in hun professionele zorg. Op dit moment erg actueel omdat vanwege geldgebrek extra handen goed gebruikt kunnen worden. Het gevaar is dat mensen gebruikt voelen. Familie als patiënt. Medewerkers menen dat ouders/verwanten zelf hulp moeten krijgen omdat zij de manier van zorgverlening niet aanvaarden of afkeuren. Een voorbeeld daarvan is dat ouders zogenaamd moeten leren hun kind los te laten. Vaak wordt hierop gewezen wanneer ouders te betrokken zijn en in de ogen van zorgverleners lastig beschouwd worden. Terwijl het juist gaat om het contact te behouden en te verstevigen, samen met andere mensen. (zie ook loyaliteit) Medewerkers onderkennen onvoldoende de loyaliteit tussen ouder en kind of tussen familieleden onderling

Loyaliteit Er voor elkaar zijn, bij elkaar horen, elkaar trouw zijn Volgens Nagy is loyaliteit een van de belangrijkste drijfveren in de menselijke relaties. Hij maakt daarbij onderscheid tussen zogenaamde ‘verticale’ loyaliteit die tussen ouders en kinderen, en de ‘horizontale’ loyaliteit in zelfgekozen relaties, bijvoorbeeld de relatie met je partner, of de relatie met een vriend of die met een hulpverlener. Hoe sterker we ons verbonden voelen met mensen, des te sterker de loyaliteit is: we doen ons best om te voldoen aan hun verwachtingen en houden rekening met hun belangen. Dat maakt dat we onze partner gaan verdedigen in groep, dat we niet roddelen over een goede vriend en verwachten dat zij dat niet over ons doen. Van een veel verregaander orde is de verticale loyaliteit, die tussen ouder en kind. De ‘ouder-kind relatie’ is volgens Nagy de meest fundamentele band die mensen hebben. Hij is van alle tijden en overal en altijd aanwezig. Het gaat om een bloedband die je onmogelijk kunt ongedaan maken, ook niet na een breuk of zelfs na de dood. Er bestaan geen ex-vaders of moeders, wel ex-partners of vrienden. Ook als je al lang gebroken hebt met je vader of moeder, blijf je een kind van je ouders. Je draagt je familie in je: als je die schrapt amputeer je ook een stuk van jezelf. JE KUNT HET CONTACT WEL VERBREKEN MAAR JE BLIJFT TOCH VERBONDEN. Voorbeeld wat evt. gebruikt kan worden: Mia was een jongvolwassen vrouw die vrijwel haar hele leven in deze locatie gewoond heeft. Haar ouders hebben haar ernstige handicaps nooit kunnen accepteren en kwamen nauwelijks op bezoek. Zelfs een kaartje was al een emotionele belasting. Net nadat Mia 23 was geworden, werd ze ernstig ziek. Natuurlijk werden haar ouders gebeld. Er volgden drie weken van intensief contact tussen ouders en Mia. Eigenlijk namen haar ouders de verzorging volledig over. Ook de begrafenis regelden ze helemaal zelf. Nooit zullen de begeleiders het moment vergeten dat Mia na afloop van de kerkdienst uit de kerk werd gereden. De familie ging met haar mee en liet de begeleiders verbijsterd achter in de kerk. Die waren ontdaan. Al die jaren hadden ze intensief voor Mia gezorgd. Al die jaren hadden haar ouders nauwelijks iets van zich laten horen. En nu dit. Het voelde als diefstal.

Erkenning Wat is erkenning? Waaraan merk je dat jij erkend wordt? Hoe belangrijk is erkenning voor de drie verschillende partijen in de driehoek? Vragen: Wat is erkenning? Waaraan merk dat jij erkend wordt? Hoe belangrijk is erkenning voor de drie verschillende partijen in de driehoek?

Iemand ‘goedendag’ zeggen Te erkennen dat je elkaar nodig hebt Jezelf als professional en mens daarachter te laten zien en horen Elkaars plek te erkennen Het praatje bij de koffie De client en ouders/verwant te willen zien en horen Iemand zien staan is de ander erkennen maar ook de loyaliteit erkennen Soms heb je de hele dag gerend om alles voor elkaar te krijgen. Dan hebben alle cliënten op tijd hun medicijnen gehad en wat je druk met cliënten halen en brengen naar de dagbesteding, eten en drinken geven, planningen maken en verslagen schrijven. En als je dan naar huis rijd, denk je dan bij jezelf: ‘Hard gewerkt vandaag? En heb je de cliënten zien staan? Heb je gezien hoe ze erbij zaten, heb je contact met ze gemaakt? Goede zorg is meer dan zorgen dat iemand overeind blijft. Om een leven te leiden wat de moeite waard is, is het belangrijk om er in de ogen van de anderen ‘toe te doen’. Mensen hechten over en weer belang aan hoe ze door de ander gezien worden. Dit is de dynamiek van erkenning. Tevreden cliënten, hun familie en medewerkers die met plezier aan de slag zijn, zijn mensen die het gevoel hebben dat anderen hen zien staan. In de dagelijkse zorg is steeds minder ruimte voor wat niet direct nut en effect heeft. Dit wordt afgemeten aan de zelfhandhaving van de cliënt maar niet aan de erkenningsbehoefte. De dynamiek van erkennen heeft een plek nodig binnen het werk. Dit geldt niet alleen voor de cliënt maar ook voor zijn familie en voor de medewerkers die er werken. Werktijd is ook levenstijd, en zingeving van het leven wordt ook daar gevonden. Doen wat je belooft, en net ietsje meer! Dichtbij jezelf te blijven

Bedankt voor je aandacht! De afbeeldingen zijn afkomstig uit het boek: ‘Ouders op hun plek’ van Chiel Egberts 10