Geletterd de wereld in VELOV – BREED, BREDER, BREEDST Geletterdheid is de competentie om informatie te verwerven, te verwerken en gericht te gebruiken. Dit betekent met taal, cijfers en grafische gegevens kunnen omgaan en gebruik kunnen maken van ICT. Geletterd zijn is belangrijk om zelfstandig te functioneren en te participeren in de samenleving en om zich persoonlijk te kunnen ontwikkelen. Geletterdheid heeft een invloed op het zelfbeeld van mensen, hun interactie met anderen, hun welbevinden en hun inzetbaarheid. De mate van geletterdheid geeft aan in hoeverre een samenleving klaar is voor de uitdagingen van de toekomst. VELOV – BREED, BREDER, BREEDST CAROLIEN FUCHS – VOCVO PEDAGOGISCHE ONDERSTEUNING SARA JAMINÉ – VOCVO STRATEGISCH PLAN GELETTERDHEID

Geletterdheid: W@ = D@

Wat betekent voor jou ‘geletterdheid’? Geletterdheid omvat de competenties om informatie te verwerven, te verwerken en gericht te gebruiken. Dit betekent met 1. taal, 2. cijfers en grafische gegevens kunnen omgaan en 3. gebruik kunnen maken van ICT. Geletterd zijn is belangrijk om zelfstandig te functioneren en participeren in de samenleving en nodig om zich persoonlijk te kunnen ontwikkelen en bij te kunnen leren.

Geletterdheid bij jong (en oud)

http://geletterdheid.be/assets/downloads/geletterdheid/filmpje_gkracht_gok.wmv

Eindtermen PAV- peilingsresultaten 2013: eerste peilingsonderzoek naar de beheersing van de eindtermen PAV in het 6de jaar bso (Steunpunt Toetsontwikkeling en Peilingen, KU Leuven) Teleurstellende resultaten: Functionele vaardigheden lezen, luisteren en rekenen: < 40% Functionele informatieverwerving en –verwerking (IVV): 62%

Laaggeletterdheid bij jongeren 2% 5% 9%

Strategisch Plan Geletterdheid

We zorgen voor een significante toename van het aantal jongeren dat het secundair onderwijs verlaat met voldoende geletterdheidscompetenties, opdat zij zelfstandig kunnen functioneren en participeren in de samenleving en zich persoonlijk kunnen ontwikkelen en bijleren streven we na dat in het kader van de peilingen PAV het aantal leerlingen uit het tweede jaar van de derde graad BSO dat de eindtermen behaalt voor functionele leesvaardigheid, functionele luitstervaardigheid en functionele rekenvaardigheid stijgt naar 85% in 2024. In 2014 bedroeg dit percentage respectievelijk 38%, 39% en 39%. Strategisch Plan Geletterdheid

G-krachtige didactiek Geen wereldschokkende dingen te vertellen Heel veel van de dingen die ik hier breng zijn niet nieuw… en eigenlijk eigen aan een ‘gewoon’ goede didactiek.. toch is een klascontext zelden een ideale context, waardoor heel veel tijd gaat naar o.a. klasmanagement.. Ik wil geen rechtstreekse koppeling maken tussen klasmanagement en een g-krachtige didactiek.. er zijn immers veel meer factoren die daar spelen.. DAAROM als je wil werken aan de versterking van de geletterdheidscompetenties van je lln moet je dit doelbewust doen. Je moet ermee rekening houden in alles wat je doet tijdens je les.. maar vooral wanneer lessen worden voorbereid..want daar ligt de ruimte om te denken hoe je g-kracht kan werken.. Conclusie, dit verhaal geeft (hopelijk) geen wereldschokkende tips, maar is een oproep om zeer doelbewust aan de verhoging van de geletterdheidscompetenties van je lln te werken. Om opportuniteiten te zien, maar ook om zelfkritisch ten opzichte van bestaand materiaal.

G-krachtige didactiek Mogelijke moeilijkheden voor lln: Op stage heen- en weerboekjes invullen Logboeken invullen, lezen en interpreteren Observaties neerschrijven … Mogelijke moeilijkheden voor de lesgever: lln vinden lezen, schrijven, werken met cijfers vaak saai weerstand wanneer de lesgever aan deze vaardigheden wil werken

G-krachtige didactiek Hoe werken aan geletterdheid? geletterdheidstaken in alle vakken geletterdsheidstaken inbedden in een functionele context (vb. voorbereiding op de beroepspraktijk) geef voldoende ondersteuning leg ook focus op het leerproces heb aandacht voor samenwerking en interactie functioneel gebruik van ICT + mediawijsheid vb. lln moeten gaan schilderen => berekenen van de hoeveelheid verf ifv hun opdracht (numerieke vaardigheden) Begeleid Zelfstandig Leren => leren plannen, leren hulp vragen, zelf informatie opzoeken Maak gebruik van stappenplannen eventueel in team => hiermee werk je aan onwikkeling van veel meer geletterdheidscompetenties dan een demonstratie die lln kopiëren.. uiteraard geen of/of verhaal… demo kan ook zeer zinvol zijn, maar bij het lezen van een stappenplan: lezen interpreteren uitvoeren samenwerken

G-krachtige didactiek Geletterdheidstaken in alle vakken: gebruik in je les verschillende soorten informatiebronnen, vb. grafieken, tabellen, artikels, mindmap, … Varieer met werkvormen, vb. samen nieuwe opdracht overlopen vs. laat lln zelf hun tanden in een nieuwe opdracht zetten vragen over een tekst beantwoorden vs. laat lln eerst zelf nadenken over het antwoord op een vraag werkvormen: Vraag hen om per twee de opdracht of instructie te lezen en laat hen samen uitzoeken wat ze nu precies moeten doen. Uiteraard mogen ze jouw hulp inroepen als ze er niet uitraken. En sta toe dat er fouten gemaakt worden … waaruit geleerd kan worden. Leg de leerlingen een vraag voor en laat ze eerst per twee zelf nadenken over het mogelijke antwoord. Geef hen dan pas de tekst waarin het antwoord op de vraag staat uitgelegd, zodat ze hun antwoord kunnen bijstellen met behulp van de tekst. Geef de leerlingen ―liefst weer per twee ― een doe-opdracht (hemden strijken, een lampenkap lassen ...) en voorzie hen van een handleiding of stappenplan als leidraad om zelfstandig aan de slag te gaan. Wie in de problemen raakt, help je uiteraard om de benodigde informatie uit de tekst te halen. Laat de leerlingen het beste recept, de beste werkwijze, en GSM-toestel, werkmateriaal ... kiezen door hen verschillende teksten over hetzelfde onderwerp te laten bestuderen. Ook in dit geval werkt het heel goed als je leerlingen samen aan de slag laat gaan. Ze kunnen dan ieder één of meerdere teksten voor hun rekening nemen en aan elkaar de informatie doorgeven.

G-krachtige didactiek Geletterdsheidstaken inbedden in een functionele context => Authentiek werken, vb. Je hebt alle onderdelen van een gedemonteerde lamphouder bij elkaar. Gebruik onderstaand het stappenplan om de lamphouder in elkaar te zetten en ervoor te zorgen dat de lamp werkt.

G-krachtige didactiek Geef voldoende ondersteuning; De hoofdzaken van bijzaken onderscheiden is niet eenvoudig => geleidelijk: maak vb. gebruik van een schrijfkader

G-krachtige didactiek Besteed ook aandacht aan het leerproces, vb. => Ook tijdens je feedback

G-krachtige didactiek Aandacht voor samenwerking en interactie: samen aan taak werken => vaak gemotiveerder leren van elkaar goede werkvorm taakverdeling timing

G-krachtige didactiek Functioneel gebruik van ICT + mediawijsheid

G-krachtige didactiek Hoe kan je als lerarenopleider G-krachtige didactiek ondersteunen: teach as you preach checklist G-krachtige praktijk …. Handige links: Inspiratiegids g-krachtige didactiek voor leerkrachten CTO – g-krachtige praktijk CTO - geletterdheid

Bronnen - interessante links http://g-krachtigelespraktijk.khleuven.be/A-Over-het-project https://www.youtube.com/watch?v=S9gOdvXj1Rc&t=51s, https://www.youtube.com/watch?v=cZcx4ktcbQU&t=11s, http://geletterdheid.be/index.php?idMenu=179 https://www.vocvo.be/ http://www.cteno.be/?idMenu=180

Heb je nog vragen? Plan Geletterdheid: sara.jamine@vocvo.be Ondersteuning Geletterdheid: carolien.fuchs@live.be