IVM helpt met concretisering Veilige principes Gemma Yocarini Senior adviseur 13 februari 2014

Wie zijn wij? Het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) Gespecialiseerd in het verspreiden van informatie en effectieve oplossingen voor een goed, veilig en betaalbaar medicijngebruik. Werken met adviseurs die het veld kennen Werken vanuit een maatschappelijk perspectief en zonder commercieel of beroepsbelang

Activiteiten IVM Advies medicatieveiligheid Voorlichting en nascholing zorgverleners Patiëntenvoorlichting Onderzoek Implementatie Monitoring voorschrijfgedrag In deze presentatie wil ik focussen op wat wij te bieden hebben aanvullend op het concretiseren van de veilige principes. Het waarom is al voldoende aan bod geweest u wil aan de slag maar waar te beginnen?

Activiteiten aansluitend op ‘Veilige principes’ Medicatieproces instelling: Quickscan medicatieproces Dossiercheck Telefonisch consult medicatieveiligheid Scholingen horend bij Veilige principes: Medicatieveiligheid in de praktijk Signaleren en Beoordelen eigen beheer van medicatie (BEM) Nascholing: e-learningcursussen medicijngebruik Deze drie onderdelen zal ik nader toelichten Van zorgorganisaties wordt verwacht dat zij een procedure hanteren voor het bespreken van problemen met medicatiebeheer met de cliënt en periodiek de besluitvorming over het eigen beheer in overleg met de cliënt heroverwegen. Het hanteren van de het nieuwe hulpmiddel signaleren en BEM structureert deze werkwijze.

Activiteiten op het gebied van medicatieveiligheid in instellingen en waarbij de Veilige principes meegenomen worden Langslopen en kort toelichten Overdracht van medicatiegegevens in de thuiszorg Handreiking overdracht van medicatiegegevens in de praktijk Handreiking malen voor zorginstellingen Infuuspompen in de thuissituatie; een goede ontwikkeling maar toepassing moet veiliger Periodieke medicatiebeoordeling in verzorgingshuizen Periodieke medicatiebeoordeling in verpleeghuizen Handreiking periodieke medicatiebeoordeling voor zorginstellingen Handreiking verbetermethodiek medicatieveiligheid voor zorginstellingen Zorg voor veilig module Medicatieveiligheid achter de voordeur Slik geen medicatiefouten Zicht op medicatie Toolkit zorg zelf voor betere medicatieveiligheid Handreiking beoordeling eigen beheer medicatie (BEM) Zorg voor veilig module werkboek Overdracht van medicatiegegevens in de thuiszorg Handreiking geautomatiseerd distributiesysteem voor geneesmiddelen voor zorginstellingen Kennistoets E-learning (w.o. Basiskennis Medicijngebruik) Quickscan medicatieproces zorginstelling Thermometer medicatieproces op de afdeling van een zorginstelling (externe audit door apotheker) Dossiercheck thuiszorginstelling (externe audit door apotheker) Nascholingen (w.o. Werken aan beter medicijngebruik) Nascholing Signaleren en medicijngesprek met BEM (Beoordeling Eigen beheer Medicatie) * afkortingen in schema VP CL= cliënt/mantelzorger HA= huisarts SO= specialist ouderengeneeeskunde AP= apotheker TZO= Thuiszorgorganisatie TZM= zorgmedewerker Thuiszorg VVO= zorgorganisatie V&V VVM= Zorgmedewerker V&V

Aandachtspunten medicatieproces Heeft uw instelling een procedure medicatieveiligheid? Is deze voor alle medewerkers toegankelijk? Heeft u een commissie medicatieveiligheid en farmaceutisch coördinator? Wat gebeurt er met MIC meldingen? Worden er cyclisch audits uitgevoerd? Is er spraken van een scholingsplan? Weet u dat er op stedelijk of regionaal niveau gelukkig steeds vaker afspraken met ketenpartners gemaakt worden? Zomaar enkel aandachtspunten die we aan de orde stelen en waarbij IVM u kan adviseren.

Inzicht in het hele proces? Quickscan medicatieproces: Self- accessment scan voor instellingen in de VVen T Brengt het hele proces van voorschrijven, afleveren, toedienen in beeld. Maakt duidelijk op welke onderdelen farmaceutische risico’s zijn en of bestaande afspraken en het medicatieproces volgens de actuele wet- en regelgeving verloopt. In de rapportage wordt geadviseerd welke maatregelen te nemen om het proces te optimaliseren.

Dossiercheck Inzicht krijgen hoe er in de praktijk wordt gewerkt met het zorgdossier en onderkennen van mogelijke risico’s medicatieveiligheid. Analyse en toetsing van 6-8 zorgdossiers aan wet- en regelgeving en veilige principes op diverse aspecten zoals: Aanwezigheid AMO en toedienlijst Wijze van aftekenen, rapporteren en overdragen Omgaan met risicovolle medicatie en doseringswijzigingen Signaleren en oplossen van problemen Resultaat: adviesrapport met concrete tips voor verbetering

Vragen over medicatieproces? Hierbij sluit ik inleiding over advisering medicatieproces af. Over naar de scholingen die aansluiten bij Veilige principes

Training Medicatieveiligheid in de praktijk Wist u dat: Thuiszorgmedewerkers nog dagelijks met medicatie over straat gaan en medicatie op de voorbank van de auto heeft liggen? Dat er nog veel medicatie wordt uitgezet door thuiszorgmedewerkers? Dat er soms gedurende weken de inhoud van baxterzakjes door zorgmedewerkers gewijzigd wordt? Dat bij ontbreken van AMO of toedienlijst deze zelf door zorgmedewerkers wordt gemaakt? Dat zorgmedewerkers de medicatie toedienen uitgezet door een mantelzorger? Dat zorgorganisaties vaak enorm bezig zijn om de processen op de veilige principes aan te passen maar huisartsen of apotheek niet meewerken? Dit zijn zomaar wat voorbeelden die in de praktijkgerichte trein de trainer scholing aan de orde komen. Optimale medicatieveiligheid in je dagelijkse werk, hoe zorg je daarvoor? En hoe stuur je je team daarin aan? Welke regels zijn er vanuit de beroepsgroepen? Welke procedures heeft de organisatie zelf? En hoe breng je deze in de praktijk? Hoe ga je om met twijfelgevallen, de zogenaamde 'grijze gebieden'? Vanuit zelf ingebrachte praktijksituaties en andere voorbeelden bespreken we de regels en vooral hoe je zorgt dat je team deze kan toepassen in de - soms weerbarstige - praktijk. een train-de-trainer opzet, waardoor de deelnemers tools hebben om hun team zelf verder te scholen. Uitgangspunt zijn de 'Veilige principes in de medicatieketen' van maart 2012, opgesteld door de Task Force Medicatieveiligheid.

Inhoud en doel training medicatieveiligheid in de praktijk Kennis van 'Veilige principes' 'Veilige principes' toepassen in de praktijk Eigen medicatiebeleid toepassen in de praktijk Omgaan met zogenaamde 'grijze gebieden' Taakverdeling intern medicatieveiligheid Taakverdeling met apotheek en (huis)arts  

Beheer van eigen medicatie Voor ouderen steeds lastiger medicijnen zelf te beheren en gebruiken Motorische vaardigheden Cognitief Meer medicijnen, innametijden Meer soorten: pleisters, inhalatie, insulinepen Wanneer neem je het over? Wat neem je over? IVM-Hulpmiddel en training Signaleren en BEM om dat te bepalen Naast de huisarts spelen medewerkers in de zorg vaak een belangrijke rol bij het bepalen óf en zo ja welke hulp de cliënt nodig heeft bij het medicijngebruik. Hierbij is het behoud van de zelfstandigheid van de cliënt het uitgangspunt. Belangrijk is hiervoor een uniforme werkwijze te hanteren en de getrokken conclusies en gemaakte afspraken duidelijk vast te leggen.

Doel en inhoud van de training Signaleren en BEM Belang van onderkennen van signalen in de praktijk en deze te vertalen naar acties Toepassen stappenplan omgaan met signalen Toepassen van de BEM in de praktijk Train de trainer scholing waarmee deelnemers de collega’s kunnen informeren over signaallijsten en BEM. Kennis en afspraken passen bij Veilige Principes: stap 1 Voorschrijven, stap 3 Opslag en beheer en stap 6 Evaluatie Met name de signalerende taak is een belangrijke, je ziet ene hoort veel maar welke signalen moet je doorspelen naar wie? Neem jezelf contact op met de huisarts of speel je dat eerst door naar een eerst verantwoordelijke. Welke signalen moet je direct werk van maken? Wat zijn alarm signalen?

Stroomdiagram aanpak Niet pluis gevoel: signaal: tijdens je dagelijkse werk Signaal bijhouden: ernstige signalen: direct naar arts Signalen van gebruiksproblemen: BEM bespreken  

Basiskennis medicijnen op peil? Medewerkers moeten deskundig zijn en blijven op het gebied van medicijnkennis voor het goed uitvoeren van de medicatie taken Voldoende theoretische kennis, praktische vaardigheden en observeren, signaleren. Daarnaast uitvoeren van voorbehouden handelingen. Organisaties zijn verantwoordelijk voor deze bij- en nascholing Weten we waar we op moeten letten bij het uitdelen van de medicatie? Kennen we de belangrijkste bijwerkingen. Weten wat we kunnen doen als er slikproblemen optreden, mag je zomaar alle tabletten malen? In de praktijk blijkt dat verzorgenden maar ook verpleegkundigen onvoldoende geschoold zijn om hun taken goed te kunnen uitvoeren.

IVM biedt e-learningcursussen medicijngebruik Snelle en efficiënte en goedkope manier van nascholen Collega’s BTN waren enthousiast hierover Duur: 2 uur per cursus Toegang tot internet vereist Direct aanschaffen: www.medicijngebruik.nl Onderwerpen: Basiskennis medicijngebruik Medicijngroepen Bijwerkingen Medicatieveiligheid en Baxteren dementie Farmaceutisch rekenen zelfzorgmedicijnen

Inhoud basiskennis medicijngebruik ouderen en thuiszorg Na afronding van de cursus heeft u kennis van/over: - de meest voorkomende toedieningsvormen en -wijzen van medicatie - het begrip indicatie en de betekenis daarvan bij voorschrijven van medicatie - de begrippen werking en bijwerking - het begrip werkzame dosis - de opname en uitscheiding van medicatie - gebruiksvoorschriften - de naamgeving van medicijnen

afronding Vragen? Meer weten? www.medicijngebruik.nl of g.yocarini@medicijngebruik.nl Tel 0888 800 463