“Walk the Talk” TDI GEBRUIKERS ISOPA PRODUCT STEWARDSHIP PROGRAMMA “Walk the Talk” TDI GEBRUIKERS ISOPA PRODUCT STEWARDSHIP PROGRAMMA – “WALK THE TALK”   RICHTLIJNEN VOOR SPREKERS – TDI MODULE Leg uit dat deze korte modules bedoeld zijn om milieu-, gezondheids- en veiligheidspunten en het veilig gebruik van TDI en andere chemicaliën gebruikt in de fabriek te bespreken. Indien dit nog niet gebeurd is – stel Uzelf voor vooraleer de presentatie/dialoog aanvangt en leg uit dat U getraind bent om deze presentatie te doen. Vraag daarna aan alle aanwezigen om zichzelf voor te stellen – naam en wat hun funktie is in de fabriek. Ter herinnering – er zal meer geleerd en opgepikt worden als er een dialoog onstaat, met andere woorden, het is niet de bedoeling dat de spreker altijd aan het woord is. We leren allen bij door ervaringen te delen met elkaar. Gelieve ook naar de disclaimer te verwijzen op de laatste dia. DIA #1 Deze module is bedoeld voor werknemers die TDI gebruiken. Herziening 2017

ISOPA Member Companies DIA #2 Allereerst een paar woorden over ISOPA. Dit initiatief wordt door alle ISOPA leden ondersteund en U kan de logo’s van de andere leden zien op deze dia. 2

Walk the Talk – TDI Gebruikers Inhoud Belangrijke gegevens Verantwoorde werkwijze Wanneer er iets verkeerd gaat . . .  Dialoog DIA #3   Er zijn 3 punten die in deze presentatie zullen besproken worden. Er zal meer geleerd en opgepikt worden als er een dialoog onstaat, met andere woorden, het is niet de bedoeling dat de spreker altijd aan het woord is. We leren allen bij door ervaringen te delen met elkaar.

Etiketinformatie voor TDI CLP / GHS Signaalwoord: Gevaar Gevarenaanduidingen H315 Veroorzaakt huidirritatie H317 Kan een allergische huidreactie veroorzaken H319 Veroorzaakt ernstige oogirritatie H330 Dodelijk bij inademing H334 Kan bij inademing allergie- of astmasymptomen of ademhalingsmoeilijkheden veroorzaken H335 Kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken H351 Verdacht van het veroorzaken van kanker H412 Schadelijk voor in het water levende organismen, met langdurige gevolgen Volg de voorzorgsmaatregelen en de product-etikettering in het (e)SDS van de leverancier. . DSD Signaalwoord: Zeer giftig T+ R-zinnen R26 Zeer giftig bij inademing R36/37/38 Irriterend voor de ogen, de luchtwegen en de huid R40 Carcinogene effecten zijn niet uitgesloten R42/43 Kan overgevoeligheid veroorzaken bij inademing of contact met de huid R52/53 Schadelijk voor in het water levende organismen. Kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken Volg de veiligheidsaanbevelingen en de product-etikettering in het (e)SDS van de leverancier. DIA #4   Hier is het de bedoeling om de toxiciteit van TDI te vermelden zodat mensen hiervan goed op de hoogte te zijn, niet om mensen af te schrikken. Geef enkel een opmerking over de classificatie als mogelijk kankerverwekkend indien erom gevraagd wordt. Wanneer dieren met TDI gevoed worden, is een toename van het aantal gevallen van tumorvorming opgetreden. Gezien de bij deze onderzoeken gebruikte blootstellingsroutes zijn de resultaten niet relevant. Uit onderzoeksresultaten blijkt dat bij normale blootstelling op de werkplaats er geen kankerverwekkende aanwijzingen zijn bij mensen.

Fysische Eigenschappen van TDI Wanneer niet gecontroleerd zal TDI vlug verdampen wat tot een hoge concentratie in de lucht leidt TDI heeft een hoge dampspanning wat een hoge concentratie in de lucht boven de vloeistof geeft Dampconcentratie van TDI in de lucht TDI Bedrijfshygienische grenswaarden DIA #5   Eenvoudige wetenschap toont aan dat de concentratie van TDI in de atmosfeer altijd gevaarlijk is, onafhankelijk van de temperatuur wanneer TDI in de open lucht aanwezig is. Bedrijfshygienische grenswaarden (OELs) zijn veiligheidswaarden voor de werkplaats die nationaal vastgezet worden – deze waarden verschillen van stof tot stof. 10 20 25 30 35 Temperatuur in °C

Fysische Eigenschappen van TDI Wanneer niet gecontroleerd zal TDI vlug verdampen wat tot een hoge concentratie in de lucht leidt TDI heeft een hoge dampspanning wat een hoge concentratie in de lucht boven de vloeistof geeft Bescherm U altijd tegen het inademen van TDI Dampconcentratie van TDI in de lucht TDI Bedrijfshygienische grenswaarden DIA #6   Bij alle temperaturen en in alle omstandigheden moet het inademen van TDI vermeden worden. Wij zullen U uitleggen hoe dit moet gebeuren. 10 20 25 30 35 Temperatuur in °C

Chemische Eigenschappen van TDI TDI reageert met verschillende stoffen – vooral water, polyolen, aminen, ammonium hydroxide, alkalides Hogere temperaturen veroorzaken snellere reacties (opgepast voor temperaturen > 40 °C) Tijdens de reactie wordt er warmte en gas (CO2) geproduceerd  Risico op brandwonden/gevaarlijke drukopbouw DIA #7 TDI is een zeer reactieve chemische stof; dit is ook de reden waarom TDI zo nuttig is om veel verschillende produkten te maken. De reacties moeten altijd plaatsvinden in de juiste omstandigheden en onder controle.   Naarmate de temperatuur oploopt, neemt de reactiesnelheid toe – TDI boven kamertemperatuur vereist extra voorzichtigheid. De reacties zijn “Exothermisch”, hierbij warmte vrijgevend. Gasdruk (CO2) zal zich opbouwen. Waar vindt men deze omstandigheden ?

Polyol / diisocyanaat samen in opslagplaats Waar vindt men deze omstandigheden ? Vaten – ontsmetting Polyol / diisocyanaat samen in opslagplaats Gemorste stof in de riolering Lossen in bulk van verkeerde chemische stof in een bulktanker TDI in de ogen of ander slijmvlies TDI in natte afvalvaten Werkzaamheden bij hoge temperaturen In ruimte waar schuim samengeperst wordt Opslagplaatsen voor schuim Afkoelruimte voor schuim DIA #8   Voorbeelden van omstandigheden waarbij warmte en druk verhoogt. Waar zijn deze omstandigheden aanwezig in deze fabriek? Welke zijn gecontroleerde en welke ongecontroleerde reacties? (zie ook fabrieksronde controlelijst)

Effekt van TDI op Uw gezondheid Kortstondige / éénmalige blootstelling boven de veiligheidslimiet Irriteert de mond, keel, longen Beklemmend gevoel in de borst, hoesten Moeilijkheden bij het ademen Tranende ogen Jeuk, rode huid (onmiddellijk of na verloop van tijd) Mogelijke warme huid en branderig aanvoelen Symptomen kunnen zich tot 24 uur na blootstelling voordoen DIA #9 Deze dia toont een lijst van symptomen die zich kunnen voordoen bij blootstelling.   Deze symptomen kunnen zich voordoen tot één dag na de blootstelling en goede controle (zodat deze symptomen kunnen opgepikt worde)n moet zeker gebeuren na het incident.

Effekt van TDI op Uw gezondheid Langdurige/herhaaldelijke blootstelling door inademing of huidkontakt kan leiden tot overgevoeligheid Symptomen zoals tijdelijke ademhalingsmoeilijkheden (te vergelijken met astma), hooikoorts, niezen Bij overgevoeligheid, mogelijk ernstige astma zelfs bij minimale blootstelling aan TDI Overgevoeligheid zou kunnen betekenen dat de persoon niet meer met diisocyanaten kan werken gedurende de rest van zijn/haar leven; een vroege of onmiddellijke verwijdering van de blootstelling kan de allergische reacties stoppen. DIA #10   Er bestaat zelfs kans op overgevoeligheid door één enkele blootstelling aan een hoog gehalte van TDI damp. Bij overgevoelige personen kan zelfs verdere minimale blootstelling resulteren in ernstige astmatische symptomen. Overgevoeligheid is niet omkeerbaar en is een reactie van het immuunsysteem. Niet te verwarren met irritatie.

Typische voorbeelden van onveilig gedrag DIA #11 Herken de onveilige situaties en gedrag. De sleutel is om blootstelling te vermijden en dit zijn 5 voorbeelden van situaties die MOETEN vermeden worden :   Gemorste stof Water en TDI Openen van een vat Eten op de werkplaats, in de nabijheid van TDI Lassen in de nabijheid van een TDI opslagplaats Heeft U deze situaties als opgemerkt in deze fabriek?

Typische voorbeelden van veilig gedrag DIA #12 In tegenstelling tot de vorige dia, tonen wij hier een paar voorbeelden van een goede/veilige werkwijze :   Het leegmaken van een vat met een pomp Beroep doen op een gekwalificeerde arts Reinigen van gemorste stof Past U deze werkwijze toe?

Is de werkplaats proper en hebt U een goede persoonlijke hygiene ? Veilig gebruik van TDI Is de werkplaats proper en hebt U een goede persoonlijke hygiene ? Eet, drinkt of rookt er iemand op de werkplaats ? Is er goede ventilatie aanwezig op de werkplaats ? Worden er altijd de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen gebruikt – ook tijdens onderhoud van de fabriek ? Weet U waar U de beschermingsmiddelen voor noodgevallen kan vinden ? Wordt de TDI concentratie op de werkplaats gemeten ? Bent U op de hoogte van en oefent U de procedures voor noodgevallen ? Worden er regelmatig medische controles uitgevoerd ? DIA #13 Hier is een lijst van vragen die U kan stellen om een goede dialoog over goede/slechte werkmethoden en procedures i.v.m. werken met TDI te bevorderen.   Bijkomende vragen die U kan stellen, indien nodig ·         Wat is een schone werkplaats? ·         Zijn er persoonlijke beschermingsmiddelen beschikbaar? ·         Gebruiken de onderhoudsmensen persoonlijke beschermingsmiddelen? ·         Kan U mij tonen waar de beschermingsmiddelen voor noodgevallen zich bevinden? ·         Hoe dikwijls oefent U de procedures voor noodgevallen? ·         Kan U zich de gezondheidscontrole herinneren die U onderging vooraleer U hier begon te werken – wat is er gekontroleerd ? Het werken van de longen ? 

Goede persoonlijke hygiene U kan beschermende/vochtinbrengende crèmes gebruiken om droogheid van de huid te voorkomen – voor aanvang van het werk Was U met zeep en water na het beeindigen van het werk en vooraleer te eten, te drinken en te roken Gebruik geen oplosmiddelen bij het wassen Gebruik wegwerphanddoeken Verontreinigde kleding of handschoenen niet hergebruiken DIA #14 Uzelf schoon & proper houden is altijd belangrijk. Beschermende/vochtinbrengende crèmes zijn zeer nuttig.   Oplosmiddelen kunnen problemen veroorzaken; zeep en water is veel beter.

Hoe wegwerphandschoenen veilig verwijderen De handschoenen in een geschikte container weggooien Zorgvuldig verwijderen om de huid te beschermen tegen besmetting

Propere en veilige werkplaats Hou de werkplaats proper en netjes Ademhalingsapparatuur moet gemakkelijk beschikbaar zijn (en goed onderhouden) Weet waar de veiligheidsdouches en oogbaden/oogspoelflessen zich bevinden Eet, drink of rook niet op de werkplaats DIA #15 Een schone en nette werkplaats is veiliger op alle gebied.   Hoe dikwijls moet ademhalingsapparatuur nagekeken worden ? (is afhankelijk van informatie van de fabrikant) Zorg dat U weet waar U naartoe moet bij een noodgeval. Eet en drink in de cafetaria, nooit op de werkplaats. Indien U wil roken, rook niet op de werkvloer, nog beter zelfs : STOP MET ROKEN !

Goede ventilatie van de werkplaats* Controleer of het afzuigsysteem ingeschakeld is Plaats de kap zo dicht mogelijk boven de bron Controleer herhaaldelijk de stroomrichting Een wasemkap is het meest geschikt voor laboratoriumruimtes Schuimproductie op een lopende band vereist zeer goede afzuiging in de tunnel en in de afsnijruimte Luchtgordijnen vergroten de afzuigefficiëntie * Inclusief magazijn DIA #16   Omdat TDI een relatieve hoge dampspanning heeft, is goede ventilatie belangrijk vermits dit de kans op blootstelling aan TDI vermindert. Men moet ervoor zorgen dat de ventilatie/het afzuigsysteem aanstaat en dat de afzuiging efficient gebeurt in de kritieke gebieden (labo, tunnel, gebied waar pas gemaakt schuim gesneden wordt, ….)

Permanent gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen Draag oogbescherming DIA #17   Vereiste persoonlijke beschermingsmiddelen zijn eenvoudig : handschoenen, laarzen en lange mouwen – zelfs in de zomer en draag ALTIJD oogbescherming Draag beschermende handschoenen Draag een overall & laarzen Draag een overall en/of schort van goede kwaliteit in noodgevallen

Ademhalingsapparatuur DIA #18   Leg de nadruk op het gebruik van de juiste types van ademhalingsapparatuur. Geen stofmaskers en benadruk hoe belangrijk het is om het juiste filtertype op de halve of hele maskers te gebruiken. Om grote hoeveelheden gemorste stof op te ruimen is het dragen van een autonoom werkend ademhalingsapparaat verplicht. De spreker kan een discussie opstarten over wanneer en waar ademhalingsapparatuur moet gedragen worden in de fabriek van de klant. Draag altijd beschermende ademhalingsapparatuur wanneer U twijfelt

Wat te doen in geval van gemorste TDI VIDEO CLIP DIA #19   Gesproken script voor de video van gemorste TDI – oefen dit onderdeel om ervoor te zorgen dat wat u zegt overeenkomt met de beelden in de video. Druk op de groene link om de video te starten. De meeste ongevallen met isocyanaat vallen onder de kategorie “gemorste stof” Zorg ervoor dat isocyanaten niet in de riolering terechtkomen wanneer er een vat lekt of er stof gemorst wordt. Om de gemorste stof op te ruimen kan U speciaal absorberend materiaal gebruiken of eenvoudigweg zand. Zoals U gezien heeft in de grafiek van dampspanning, kunnen morsingen belangrijke emissies veroorzaken. Draag zeker een ademhalingsapparaat. U kan ook schuim gebruiken om de morsing te bedekken. Schuim bevat vocht. Vanwege de chemische en fysische eigenschappen, zal de dampspanning van het isocyanaat veel verminderd worden. Water of eender welk resterend vocht reageert met isocyanaat. Deze reactie kan voortduren in wegwerpvaten. Daarom is het belangrijk dat vaten maar voor ¾ gevuld worden. De wegwerpvaten niet afsluiten zodat interne druk kan vrijkomen.

Wat te doen in geval van gemorste TDI Evacueer het gebied Verwittig de buren en autoriteiten in overeenstemming met het veiligheidsplan Draag persoonlijke beschermingsmiddelen inclusief een autonoom ademhalingsapparaat Voorkom dat TDI in de riolering terechtkomt Bedek met brandblussend schuim om het vrijkomen van TDI dampen te vermijden Hou de gemorste hoeveelheid onder controle door vochtig/absorberend zand te gebruiken Gebruik een neutralisatiemiddel Doe het besmette zand in ijzeren vaten (max voor 2/3 vullen), laat de vaten open om overdruk te vermijden en controleer emissies Het vat kan enkel gesloten worden bij een lage temperatuur en wanneer de temperatuur verder daalt Behandel TDI als afval Meet de TDI concentratie in de lucht DIA #20 Wat U moet onthouden zijn de belangrijke punten voor een goede werkwijze die er moeten gevolgd worden bij kleine en grote hoeveelheden gemorste stof. Dit is een handleiding, maar U moet zelf de beoordeling maken of het gaat over een kleine of grote hoeveelheid gemorste stof.   Volg de procedure Heeft er al iemand hier te maken gehad met gemorste stof – heeft U in dat geval deze handleiding gevolgd? De belangrijke punten zijn : De gemorste stof indammen TDI damp niet inademen Verwijder het reinigingsmateriaal op een veilige en korrekte manier

Weet waar U de beschermingsmiddelen voor noodgevallen kan vinden Neutralisatiemiddel Schoppen Borstels en afvalcontainer Absorberend materiaal zoals zand DIA #21   Om vlug en veilig te kunnen handelen moet U weten waar de beschermingsmiddelen voor noodgevallen zich bevinden. Dit omvat het neutralisatiemiddel (indien gebruikt); absorberend materiaal, scheppers en containers. Gebruikt U zand als absorberend materiaal ? Heeft U een neutralisatiemiddel ter beschikking in de fabriek ?

Apparatuur voor Eerste hulp Weet waar Uw apparatuur voor eerste hulp zich bevindt Weet wat U moet doen Weet wie U moet verwittigen De douche Zeep Proper lopend water is het beste Oogbad of fles met zuiver water om ogen te spoelen Telefoonnummer van de arts Panikeer niet ! DIA #22 Wanneer er iets misloopt moet U de eerste hulp procedures onmiddellijk volgen.   Dit houdt in dat U de apparatuur voor eerst hulp kent; dat U weet hoe ermee te werken en weet wat u aan wie moet vertellen i.v.m. het ongeval. Zorg ervoor dat U exact weet waar de verschillende apparatuur voor eerste hulp zich bevindt. De telefoon is een belangrijk onderdeel van deze apparatuur – het telefoonnummer van de dokter/medische assistentie moet altijd goed zichtbaar te lezen zijn op of naast de telefoon. U zal veel efficiënter handelen als U kalm blijft.

Procedures bij noodgevallen VIDEO CLIP: Weet wat eerste hulp voor TDI inhoudt DIA #23 Gesproken script voor de video van eerste hulp – oefen dit onderdeel om ervoor te zorgen dat wat u zegt overeenkomt met de beelden in de video. Druk op de link om de video te starten : Eerste hulp is dringend bij een verwonding/ongeval   Indien de huid in kontakt geweest is met TDI, was deze zorgvuldig onder de douche. Verwijder verontreinigde kledij. Indien TDI in de ogen terechtgekomen is, was de ogen van de persoon zorgvuldig gedurende 15 minuten (video stem zegt 15 minuten). De ogen moeten open gehouden worden en U zal de hulp van kollega’s nodig hebben om ervoor te zorgen dat de ogen open gehouden worden. Raadpleeg altijd een oogspecialist indien dit gebeurt  Eet of drink nooit wanneer u werkt met TDI  Bij inslikken moet de mond zorgvuldig gespoeld worden en ervoor gezorgd worden dat de persoon heel veel water drinkt  Zorg er nooit voor dat de persoon moet braken en roep een arts  Een kleine hoeveelheid gemorste stof kan al leiden tot inademing  Werk niet met TDI buiten een geventileerd gebied  Indien er blootstelling is aan TDI kunnen ademhalingsmoeilijkheden zich voordoen – symptomen kunnen zich soms 24 uren na de blootstelling openbaren. Blootstelling kan resulteren in schade aan de longen.  Hou de patient kalm en zorg ervoor dat hij/zij in de frisse lucht gebracht wordt. → Haal in ieder geval altijd medische hulp.

Procedures bij noodgevallen Weet wat eerste hulp voor TDI inhoudt Houd de oogleden van elkaar Spoel met zeer veel water gedurende tenminste 15 minuten Bij twijfel doorgaan met spoelen Raadpleeg zo snel mogelijk een oogarts Geadviseerd wordt om geen contactlenzen te dragen; ze zouden de behandeling bij noodgevallen kunnen compliceren. Verwijder onmiddellijk verontreinigde kleding Was de huid onmiddellijk met zeep en water Uit een decontaminatiestudie van verontreiniging van de huid met MDI blijkt dat onmiddellijke reiniging van de huid na blootstelling belangrijk is en een huidreinigingsmiddel op basis van polyglycol of maïsolie effectiever zijn dan zeep en water. DIA #24 Enkele belangrijke eerste hulp tips :   Indien er ook maar enig vermoeden is dat TDI in de ogen van Uw kollega terechtgekomen is : spoel de ogen met water. Het spoelen met water zal niet aangenaam aanvoelen, maar U moet dit tenminste volhouden gedurende 15 minuten. Het alternatief is veel erger. Een oogspecialist MOET geraadpleegd worden. Indien TDI in kontakt geweest is met de huid van Uw kollega : was de huid meerdere keren met zeep en water. Frisse lucht zal herstel bevorderen. De patient/het slachtoffer moet een arts raadplegen. De arts moet op de hoogte zijn van mogelijke effekten van TDI, maar meer informatie om de arts te helpen kan bekomen worden van Uw TDI leverancier. Is Uw plaatselijke arts op de hoogte van effekten van TDI ? Ga naar buiten in de frisse lucht Raadpleeg een arts of breng de patiënt naar een ziekenhuis Verwittig de leverancier - deze kan bijkomende informatie verstrekken

Procedures bij noodgevallen – Blootstelling aan TDI Een éénmalige hoge blootstelling aan TDI is één van de mogelijke oorzaken sensibilisatie Een decontaminatiestudie van verontreiniging van de huid met diisocyanaten toont aan dat onmiddellijke reiniging van de huid na blootstelling belangrijk is, en dat huidreinigingsmiddelen op basis van polyglycol of maisolie effectiever kunnen zijn dan zeep en water Denk eraan dat symptomen zich vertraagd kunnen manifesteren Arts kan hulp bekomen bij alle ISOPA leden DIA #25 Enkele punten ter samenvatting

Procedures bij noodgevallen – Blootstelling aan TDI Snelheid is belangrijk Oefen hoe u de procedure voor eerste hulp moet uitvoeren Raadpleeg een arts Een éénmalige hoge blootstelling aan TDI is één van de mogelijke oorzaken sensibilisatie Onmiddellijke en vlugge verzorging is belangrijk Denk eraan dat symptomen zich vertraagd kunnen voordoen arts kan hulp bekomen bij alle ISOPA leden DIA #26 Snelheid; oefening en een arts

Brand waarbij TDI betrokken is Procedures bij noodgevallen Brand waarbij TDI betrokken is Volg Uw normale fabrieksprocedure voor noodgevallen Sla alarm EVACUEER, volgens Seveso richtlijn Enkel getrainde specialisten mogen de brand bestrijden Zorg voor bescherming tegen TDI emissies Herinner u dat TDI vuren niet zelf dovend zijn DIA #27 TDI, zoals vele andere chemicaliën en materialen, is ontvlambaar en kan ontbranden.   Hier opnieuw is snelheid essentieel – laat iedereen weten dat er een probleem is – brandalarm ! Nooddiensten zijn uitgerust om branden te bestrijden. Denk ereen dat hoge temperaturen het risico van blootstelling aan TDI dampen sterk verhogen. Volg Uw normale fabrieksprocedure voor noodgevallen

Hanteren van pas gemaakt schuim op TDI-basis Risico’s: Blootstelling aan TDI additieven en antikleefmiddel Warmte geproduceerd tijdens de reactie Stof door het zagen Draag persoonlijke beschermingsmiddelen Goede ventilatie is belangrijk Wees U bewust van het risico op brand door interne oververhitting en dit tot het schuim afgekoeld is DIA #28   Pas gemaakt schuim kan problemen veroorzaken; hier zijn een paar voorbeelden. Kan U nog andere risico’s opnoemen? Denk eraan dat de reactie kan voortduren nadat het schuim het produktiegebied/cabine heeft verlaten – de veiligheidsregels, inclusief het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen, zijn dus nog altijd van toepassing. Bij sommige interne reactieprocessen kan het schuim oververhit geraken. Kan dit in deze fabriek gebeuren? Het kan gebeuren bij het maken van schuimblokken die een (te) hoge exothermische reactie hebben, of als pas gemaakte blokken opgeslagen worden in een gebied met onvoldoende luchtcirculatie.   Het stof van het zagen van pas gemaakt schuim kan irritatie en overgevoeligheid veroorzaken.

Wat zou U doen in volgende gevallen ? Typische vragen Wat zou U doen in volgende gevallen ? Een diisocyanaat pomp die nagekeken is, staat nog altijd onder druk. Een technieker krijgt diisocyanaat in het gelaat. Een onderhoudswerker is bezig met een pomp te vervangen – waarom zou hij huidbescherming en ademhalingsbescherming nodig hebben ? DIA #29 Laat ons eens testen wat U onthouden heeft - - -   Wat zou U doen indien - - -

Disclaimer Disclaimer voor extern document Hoewel ISOPA en haar leden elke inspanning verrichten om nauwkeurige en betrouwbare informatie in goed vertrouwen op basis van de beste momenteel beschikbare informatie te verstrekken, dient de gebruiker er op zijn eigen risico op te vertrouwen. Er worden geen voorstellingen of garanties gegeven ten aanzien van de volledigheid, nauwkeurigheid of betrouwbaarheid ervan. Noch ISOPA, noch enig bedrijf dat aan ISOPA deelneemt, aanvaardt aansprakelijkheid voor schade van welke aard dan ook die voortkomt uit het gebruik van en het vertrouwen op de informatie. DIA #30 Disclaimer