Examentraining als project Gericht voorbereiden op het centraal examen lezen en luisteren 11 januari 2016 Masja Mesie m.mesie@aps.nl Alie Kammenga a.kammenga@aps.nl

Starter: Benjamin Zander Everybody is an A student

CE-cijfer omhoog?! Je huidige voorbereiding Tevreden over… Ontevreden over… DDU

Onderwerpen Gerichte voorbereiding: Examentraining als project in 5 stappen Onderliggende uitgangspunten Actief aan de slag met woordenschat, begrijpend lezen, circuit etc. https://sites.google.com/site/examentrainingengelsmbo/

Uitgangspunt 1: de student actief

Uitgangspunt 2: in plaats van de ‘meer-van-hetzelfde-reflex’

Training op maat!

Uitgangspunt 3: mesten en meten Gerard Westhoff, Mesten en Meten, LTM 99 (2012), 4 Een plant groeit niet harder doordat je er telkens een meetlat tegenaan zet. Expertopdracht Westhoff, 4 groepen

Uitgangspunt 4: lezen verrijken Onderleggers

Centrale examinering (CE) Vanaf 2017/2018 Centrale Examinering Engels verplicht voor alle niveau-4 studenten die in dat jaar hun opleiding afronden. COE Engels wordt gefaseerd ingevoerd. Prepilot was in februari 2015 (4600 stud) is nu voorbeeldexamen. Tot 2017-2018 generieke eisen Engels examineren instellingsexamens(lez/luis/spreken/gesprek/schrijven) Eindcijfer Engels tot 2017 = gemiddelde IE Eindcijfer Engels vanaf 2017/2018 = CE + gemiddelde IE /2

Generieke eisen Engels Vanaf studiejaar 2012/2013 generieke eisen Engels voor mbo-4 opleidingen. Generiek betekent: geldend voor alle studenten van niveau 4 Lezen + luisteren > B1 spreken/gesprekken + schrijven > A2 Moet geëxamineerd worden en met een cijfer vermeld op diploma (= gemiddelde van de 5 vaardigheden) Instelling bepaalt zelf wegingsfactor van de 5 vaardigheden 3 van de 5 regeling geldt niet meer

Voorbeeldexamen Engels Voorbeeldexamen PDF https://www.examenbladmbo.nl/onderwerp/voorbeeldexamens-bekijken/2015-2016 Voorbeeldexamen digitaal http://oefenen.facet.onl/facet/pages/oefen/mbo/?menu=2_2 Filmpje van half uur over prototype https://www.examenbladmbo.nl/onderwerp/prototype-coe-engels-mbo-4/2014-2015 Examenstof en afnameperiodes https://www.examenbladmbo.nl/examen/engels-mbo-4/2015-2016

Beroepsspecifieke eisen Naast deze generieke eisen aan Engels kan de kwalificatie, als het beroep dat vereist, ook beroepsgerichte eisen aan (één of meer) moderne vreemde talen bevatten. Beroepsspecifieke eisen mvt worden beoordeeld met onvoldoende/voldoende/goed. Beroepsspecifieke eisen mvt maken deel uit van de examinering van de kerntaken. Beroepsspecifieke eisen mvt mogen geïntegreerd met kerntaken of apart getoetst worden

What’s new KD! (1) Voor de herziening van het onderwijsstructuur in het mbo zijn er nu keuzedelen beschikbaar gemaakt. 30 januari 2015 herziende KD aangeboden aan de minister 1 augustus 2015 vrijwillig invoeren “nieuwe” KD aan het werk 1 augustus 2016 verplicht invoeren Korte uitleg herziening https://www.youtube.com/watch?v=e5_EMPIf_gc​ Dé website http://www.kwalificatiesmbo.nl/ https://www.s-bb.nl/kwalificeren-en-examineren

What’s new KD! (2) Opbouw nieuwe dossiers Het basisdeel bevat beroepsspecifieke en generieke onderdelen. De generieke onderdelen betreffen de kwalificatie-eisen van de overheid voor Nederlandse taal, rekenen, loopbaan en burgerschap en voor mbo-4 Engels. De specifieke onderdelen betreffen de gemeenschappelijke kerntaken en werkprocessen voor alle beroepen in het dossier. Het profieldeel bevat de kerntaken (K ) en werkprocessen (W) waarop de kwalificaties in het kwalificatiedossier van elkaar verschillen. Het keuzedeel vergroot de arbeidsmarktkansen van de mbo-student of vergemakkelijkt de doorstroom naar een vervolgstudie. Het vormt als het ware een ‘plus’ op het diploma. Het keuzedeel is dan ook geen onderdeel van de kwalificatie-eis, maar wordt wel op het diploma vermeld.

Trainen voor het examen in 5 stappen Motiverende start Sterkte-zwakte-analyse Deelvaardigheden oefenen Proefexamen maken Het examen

Stap 1: Introductie Motiverende start Wat houdt het examen in? Wat moet je kennen/kunnen op examen? En hoe sta je er voor? Werkvormen ervaren rond ‘hot’ items. Belang van woordkennis laten ervaren en afspraken maken rond woordenlijst aanleggen. Examenlogboek / aftekenkaart voor het traject introduceren. Nut en belang van lezen bespreken: bijv. transfer met andere vakken, teksten in het algemeen.

Introductie Werken aan bewustwording Bekijk de titels van de examenteksten van de voorbeeldtoets. Wat zijn de onderwerpen/thema’s? Wat zijn de bronnen? Wat valt je daarin op? Wat kan dat betekenen voor het examen van dit jaar? Wat kun je al doen in de voorbereiding? Kranten en tijdschriften op niveau lezen Transfer met andere vakken ……………………………….

Voorbeeld: bewustwording belang van woordkennis

Een korte oefening: gatenteksten Bekijk de gatenteksten (80%) Probeer te raden wat er in de gaten zou kunnen staan Kijk nu naar de teksten met 90% en tenslotte 100% Belang woordkennis ervaren http://martineau.tv/cloze/ (tool om gatentekst te maken)

Lees onderstaande tekst door en probeer de betekenis te weten te komen Lees onderstaande tekst door en probeer de betekenis te weten te komen. Van het totaal aantal woorden is 70% bekend Het --- liep uit de ---: het --- tot ---. Er werd steeds meer --- gebouwd. Het --- had er sterk onder te ---. Er werden --- dwars door --- ---. De --- gebruikten te veel van het --- water en de --- van het --- en de --- namen toe. De zee en het --- werden als --- gebruikt. De Spaanse --- werd --- door wat de --- thuis --- waren. Toen de --- ook nog sterk ---, gingen de --- naar andere landen en raakte het Spaanse --- - ---in ---.

Lees onderstaande tekst door en probeer de betekenis te weten te komen Lees onderstaande tekst door en probeer de betekenis te weten te komen. Van het totaal aantal woorden is 80% bekend Het --- liep uit de ---: het --- tot ---. Er werd steeds meer --- gebouwd. Het milieu had er sterk onder te ---. Er werden --- dwars door --- aangelegd. De toeristen gebruikten te veel van het --- water en de --- van het landschap en de --- namen toe. De zee en het --- werden als --- gebruikt. De Spaanse --- werd --- door wat de bezoekers thuis --- waren. Toen de prijzen ook nog sterk ---, gingen de toeristen naar andere landen en raakte het Spaanse --- - ---in ---.

Lees onderstaande tekst door en probeer de betekenis te weten te komen Lees onderstaande tekst door en probeer de betekenis te weten te komen. Van het totaal aantal woorden is 90% bekend Het massatoerisme liep uit de hand: het leidde tot ---. Er werd steeds meer --- gebouwd. Het milieu had er sterk onder te lijden. Er werden snelwegen dwars door natuurgebieden aangelegd. De toeristen gebruikten te veel van het --- water en de uitdroging van het landschap en de --- namen toe. De zee en het achterland werden als --- gebruikt. De Spaanse --- werd --- door wat de bezoekers thuis gewend waren. Toen de prijzen ook nog sterk stegen, gingen de toeristen naar andere landen en raakte het Spaanse --- - toerisme in verval.

De tekst Het massatoerisme liep uit de hand: het leidde tot wildgroei. Er werd steeds meer illegaal gebouwd. Het milieu had er sterk onder te lijden. Er werden snelwegen dwars door natuurgebieden aangelegd. De toeristen gebruikten te veel van het schaarse water en de uitdroging van het landschap en de erosie namen toe. De zee en het achterland werden als afvalstortplaats gebruikt. De Spaanse cultuur werd verdrongen door wat de bezoekers thuis gewend waren. Toen de prijzen ook nog sterk stegen, gingen de toeristen naar andere landen en raakte het Spaanse Costa - toerisme in verval.

Niet alleen maar examens oefenen Werk met een breed aanbod van teksten Betrek leerlingen bij de keuzes Houd het niet alleen bij lezen maar combineer lezen met de andere vaardigheden Voorbeeld ‘Sandwichopdracht

Leesopdracht ‘de Sandwich’ Stap 1: Voor het lezen Maak groepjes van twee à drie Bekijk de afbeelding Wat weet je van deze persoon/dit onderwerp? Welke vragen roept deze persoon/dit onderwerp bij je op?

Leesopdracht ‘de Sandwich’ Stap 2: Woorden Vertaal de woorden Bedenk wat ze met elkaar te maken hebben Reconstrueer het ‘verhaal’ achter de woorden!

Leesopdracht ‘de Sandwich’ Stap 3: Tijdens het lezen Lees samen de tekst en probeer te begrijpen wat er staat. Stap 4: Na het lezen Verzin samen een vervolgopdracht om leerlingen ‘na het lezen’ te laten doen

Mogelijke verwerkingsopdrachten Maak vragen bij de tekst voor je klasgenoten Maak een presentatie n.a.v. de tekst Maak een interview met de hoofdpersoon uit de tekst Houd een interview met de hoofdpersoon in tweetallen …………………………….

Tools voor selectie en bewerken teksten www.newsmap.jp (overzicht kranten) www.wordle.net (een wordcloud maken) http://martineau.tv/cloze/ (gatentekst maken) http://lingofox.dw.de/index.php?url=shuffle (kniptekst maken)

Kijk- en luistervaardigheid Welk type filmpjes? Oefenmateriaal maken met ‘Edpuzzle’ Voordelen Hoe werkt het?

Stap 2: Vaststellen wat moet gebeuren Instrumenten Voorbeeldexamen mbo https://www.examenbladmbo.nl/onderwerp/voorbeeldexamens-bekijken/2014-2015 Voorbeeldexamen vmbo en havo https://www.examenblad.nl/examen/engels-havo-2/2015/havo?topparent=vg41h1h4i9qd Analyse Wat zijn je sterke/zwakke punten? Persoonlijke verbeterpunten noteren in examenlogboek

Examenstof Hulpmiddel voor de voorbereiding op het examen. https://www.examenbladmbo.nl/examen/engels-mbo-4/2015-2016 Specificaties van examenstof in de syllabus Bekend veronderstelde voorkennis Voorbeeldopgaven Toelichting op de vraagstelling

Sterkte-zwakte-analyse

STAP 3: Deelvaardigheden Wat laat jij studenten in de examenklas doen aan leesvaardigheid/ examenvoorbereiding? Noteer de onderwerpen op aparte Post-its

Wat valt er voor jouw studenten te kiezen in de examenklas? Bedenk eerst individueel Uitwisselen met 1 collega

Maak de examentraining van de studenten zelf! Wat kun je doen om ervoor te zorgen dat leerlingen de kans krijgen om eigenaar te worden van het proces?

Aanpak in de les Per leesles inzoomen op een deelvaardigheid, soorten vragen, typen teksten e.d. Klassikaal het stappenplan gebruiken en bespreken bij een deel van een tekst Studenten tijd geven zelf te oefenen aan de hand van bijv. een Volledige Instructie Bij groepen langslopen resp. groepen langs laten komen bij vragen of vastlopen en/ of klassikaal nabespreken als iedereen hetzelfde heeft gedaan Gaandeweg studenten meer zelf laten kiezen waar ze mee willen oefenen op grond van hun zelfanalyses. Veel interactie tussen studenten stimuleren (duo’s)

STARTLES met Nulmeting / zelftest doen in de les Info examen Groepsopdracht instructie op maat aan groepjes Individueel ICT Individueel met methode Instructie bekijken

Kenmerken leerarrangement CE Docent bepaalt meestal thema/ lesstof Verplicht deel voor alle studenten (‘boven de streep’) Keuzedeel met verplicht minimum aantal onderdelen Eindproduct is in dit geval het CE

Opzet eigen leerarrangement Bedenk in groepjes een opzet voor het leerarrangement CE aan de hand van: - De onderdelen op de post-its - De resultaten van de examenanalyses van de leerlingen - Wat komt boven de streep? - Wat er onder? - Bepaal vervolgens op grond waarvan de leerlingen hun keuzes maken: (zelf)diagnose, reflectie, feedback e.d.

Mogelijke opzet voorfase Diagnostisch moment in de les + sterkte/ zwakte analyse. LANGERE KLASSIKALE MOMENTEN M.C. vragen: aanpak herhalen en oefenen gemeenschap-pelijke. tekst Gatenteksten: aanpak herhalen en oefenen Les soorten open vragen teksten met oefening Hardop lezen/ woorden selecteren mbt juist woorden-boekge-bruik Werkgroep zwakke lln.: aanpakken samen oefenen Werkgroep: lln. stellen vragen n.a.v. VI’s Voorfase Werkgroep: bondig en juist formuleren bij open vragen Memory: Oefenen vertaling veel voorkomen-de vragen Volledige Instructies oefenen Voorfase Eigen woorden- en chunk lijst maken Plusopdracht: film kijken met ondertitels doeltaal Scanteksten: Aanpak en stappenplan herhalen Oefenen met de klok erbij: hoe hoog is jouw leestempo? Stappenplan informatieve teksten herhalen en oefenen Voorgelezen tekst lezen en vragen maken (dyslecten)

Mogelijke opzet ‘Eindspurt’ Korte oefening snel lezen zonder woordenboek: hoe hoog is jouw leestempo? KORTE KLASSIKALE MOMENTEN Vraaggestuurd: Problemen bespreken bij door lln. gemaakte examenteksten Uitleg n.a.v. leerling- vragen Kort voorbeeld moeilijke M.C. vraag bespreken Gatenteksten: aanpak herhalen Lln. Kijken in duo’s gemaakte teksten na, elk van de ander, met Cito correctiemodel Werkgroep: strategieën herhalen (zwakke lln.) Werkgroep: vragen stellen bij Voll.Instructies Werkgroep: Nabespreken gemaakte VI”s Stappen-plan: oefening maken en met ander nakijken Volledige Instructies oefenen Eindfase Individuele opdracht maken met hulp van ander Digitaal examen maken in tempo Korte bespreking n.a.v. nakijken met correctiemodel: nadruk op kort en bondig formuleren leggen bij uitleg

Deelvaardigheden klassikaal Werkvormen die je kunt gebruiken Docent in modelrol Interactief voorlezen Duo lezen Expert lezen Klassikaal de opbouw van examenteksten, leesstrategieën, tekstsoorten, vraagstellingen e.d. leren doorzien “Sandwich” lezen

Werken met stappenplannen bij verschillende soorten teksten Meerkeuzevraag met 3 of 4 alternatieven Matrixvraag met 4 of meer uitspraken wel/niet Multiple-respons vraag met meerdere antwoorden goed.

Analyse stappenplannen in expertvorm Iedere groep krijgt één stappenplan voor de aanpak van een examentekst toegewezen Bekijk het betreffende stappenplan eerst individueel, maak evt. aantekeningen

Bespreek het stappenplan met je groepsgenoten, toets de werking a.h.v. een tekst en vul eventueel aan. Maak nieuwe groepen en bespreek met elkaar jullie bevindingen bij de verschillende stappenplannen

Hoe zou je de ‘stappenplannen’ in je les kunnen gebruiken?

Deelvaardigheden individueel In gesprek met de student: waar heb jij nog behoefte aan? Werken in circuitvorm met behulp van volledige instructies

Circuit: volledige instructie Waarom doen we dit? Wat ga je hier nu doen? Hoe ga je het doen? (werkvorm) Hulp kun je krijgen bij … (personen, leermiddelen) Tijd die je krijgt. Wat doen we straks met de uitkomst? Wat doe je als je eerder klaar bent?

Circuit (2 x15 minuten) Tafel 1: kruip in de huid van het CITO Tafel 2: standaard woorden en zinnen leren Tafel 3: Teksten samenvatten en globaal tekstbegrip Tafel 4: ontdek de alineaverbanden Tafel 5: het proefexamen Tafel 6: het examenlogboek Tafel 7: zelf een filmpje bewerken met Edpuzzle

Presentaties werkvormen Eén docent van iedere hoek presenteert in het kort wat de groep heeft gedaan en wat het heeft opgeleverd voor de eigen praktijk van morgen

Stap 4 Proefexamens maken Studenten maken een oud examen achter elkaar (organiseren dat dit mogelijk is). Bepalen waarin ze verbeterd zijn en waarin ze nog niet goed genoeg zijn. Op basis daarvan verder oefenen van deelvaardigheden (maatwerk!).

Proefexamens nabespreken

Digitale examens niet te snel door examen gaan de hoofdlijn eruit halen de digitale hulpmiddelen gebruiken

Digitale examens Het CITO en docenten zien op 3 punten dat studenten niet effectief zijn bij het maken van digitale examens: Ze gaan te snel door het examen heen als je ze hun gang laat gaan, ze gaan met een soort van ‘internet-snelheid’ door de vragen. Ze moeten leren omgaan met de tijd en tijd leren nemen De hoofdlijn uit een verhaal halen is lastiger als je niet mag high-lighten/onderstrepen/er-iets-bijzetten. De kunst is de studenten toch handvatten te geven om de grote lijn/belangrijke woorden-zinnen eruit te halen Gebruik maken van de hulpmiddelen (via icoontjes: bv). Studenten weten soms niet van het bestaan van de icoontjes af of ze gebruiken ze nauwelijks. * Voor studenten is het gebruik van de computer veel normaler dan voor volwassenen. Het scrollen e.d. is voor hen heel gewoon, daar hoef je niet veel tijd aan te besteden

Wat doen we tijdens oefenen digitale examens? - Oefenen met voorbeeld-digi-examens: hoe ziet het eruit? Een kladblaadje naast de computer leggen Geeltjes op het scherm

Tips aan studenten Twee x de vraag lezen Je eigen antwoorden geven Checken of je antwoord een antwoord op de vraag is, dus nogmaals de vraag lezen. En dit begeleid inoefenen in de examentrainingen en daarvoor.

Fase 5 Het Examen!

Meer Engels in het mbo Engels spreekonderwijs 3 december Taalassessor Engels 27 januari Inspiratie voor de les Engels 18 februari Quick and dirty met ICT 23 maart

Ter afsluiting Wat doe ik nooit meer… Wat ga ik vaker/altijd doen…