Voedingscentrum Voedselverspilling 15 november 2011 Marcel Temminghoff & Niek Damen

1 2 3 Inhoudsopgave Resultaten Conclusies & aanbevelingen Onderzoeksverantwoording

Resultaten Algemene kennis omvang voedselverspilling in NL Bekendheid met initiatieven (1) Gebruik van een boodschappenlijstje TGT- en THT-datum Temperatuur van de koelkast Voedselverspilling in eigen huis Bewustzijn en bereidheid tot verminderen voedselverspilling Behoefte aan informatieverstrekking Bekendheid met initiatieven (2)

22% van de shoppers heeft een juist beeld van de gemiddelde jaarlijkse hoeveelheid voedselverspilling in NL. Maar liefst 78% onderschat de hoeveelheid voedselverspilling. Mannen (26%), 30-39 jarigen (26%) en alleenstaanden <35 jaar (33%) gaven relatief vaker het juiste antwoord. Vraag 1 Hoeveel ton aan voedsel wordt jaarlijks gemiddeld in Nederland verspild door consumenten, industrie, winkels en horeca? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173)

21% schat de waarde van de totale voedselverspilling in NL juist in (4,4 miljard euro). 18-29 jarigen (28%) en alleenstaanden <35 jaar (36%) hebben relatief vaker een goed beeld van de totale waarde. 74% onderschat de totale voedselverspilling in NL. Met name vrouwen, 65+, alleenstaanden >34 jaar en lage welstand (w4&w5) onderschatten de totale waarde. Vraag 2 Wat is ongeveer de waarde van de totale voedselverspilling in Nederland? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173)

27% schat het gemiddeld verspild bedrag aan voedsel in NL juist in 27% schat het gemiddeld verspild bedrag aan voedsel in NL juist in. Ruim 1 op de 2 (53%) overschat dit bedrag. Dit zijn relatief vaker 18-29 jarigen en alleenstaanden <35 jaar. 65+ en lage welstand (w4&w5) onderschatten relatief vaker het bedrag. Vraag 3 Voor hoeveel geld wordt er gemiddeld per persoon per jaar in Nederland voedsel weggegooid/verspild? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173)

43% is bekend met minimaal één initiatief om te komen tot minder voedselverspilling. 57% van de shoppers kent echter geen van deze initiatieven. 12% van de shoppers is bekend met het initiatief “Eten is om op te eten”. Vraag 4a Bent u bekend met één of meerdere van onderstaande initiatieven om te komen tot minder voedselverspilling? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173)

65+ en alleenstaanden >34 jaar zijn relatief vaker bekend met een initiatief. 30-49 jarigen zijn relatief vaker onbekend met een initiatief om te komen tot minder voedselverspilling. Vraag 4a Bent u bekend met één of meerdere van onderstaande initiatieven om te komen tot minder voedselverspilling? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173) Het initiatief ‘Eten is om op te eten is relatief vaker bekend bij 65+ (19%) en lage welstand w4&w5 (18%).

44% van de shoppers is in aanraking gekomen met een initiatief via tv, 28% via een krant, 22% via magazine of tijdschrift, 20% via radio en 17% via personen uit hun omgeving. Vraag 4b Op welke manier(en) bent u in aanraking gekomen met deze initiatieven? BASIS: Alle respondenten die met tenminste één initiatief bekend zijn (in %, n=943) Mannen zijn relatief vaker in aanraking gekomen met een initiatief via internet (website of zoekmachine) dan vrouwen. Vrouwen (26%) juist relatief vaker via een tijdschrift of magazine dan mannen (17%).

Met elk medium is relatief vaker één bepaalde leeftijdsgroep in aanraking gekomen met een initiatief. Zo zijn 18-29 jarigen relatief vaker in aanraking gekomen met een initiatief via internet (8% en 9%), 30-39 jarigen via radio (29%), 40-49 jarigen via tv (53%), 50+ via de krant (34% en 37%) en 65+ via familie, vrienden of bekenden (22%). Vraag 4b Op welke manier(en) bent u in aanraking gekomen met deze initiatieven? BASIS: Alle respondenten die met tenminste één initiatief bekend zijn (in %, n=943) 2-persoons huishoudens zijn relatief vaker in aanraking gekomen met een initiatief via een krant (32%).

45% geeft aan iets gedaan te hebben met de verkregen informatie om voedselverspilling tegen te gaan. Dit is relatief vaker 65+ (54%). 55% van de shoppers heeft er niets mee gedaan. Dit zijn relatief vaker 30-39 (65%) en 40-49 jarigen (64%). Vraag 4c Heeft u iets gedaan met de verkregen informatie om voedselverspilling tegen te gaan? BASIS: Alle respondenten die met tenminste één initiatief bekend zijn (in %, n=943)

60% van de shoppers geeft aan regelmatig tot altijd boodschappen met een lijstje te doen. Dit zijn relatief vaker vrouwen (63%), 2-persoons huishoudens (65%), 50-64 jarigen (66%) en 65+ (64%). 26% geeft aan zelden tot nooit een lijstje te gebruiken. Dit zijn relatief vaker mannen (31%), 30-39 jarigen (33%), alleenstaanden <35 jaar (42%). Vraag 5 Hoe vaak doet u boodschappen met een boodschappenlijstje? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173) B2* T2** 26% 60% 23% 63% 31% 55% 27% 52% 33% 55% 29% 59% 22% 66% 22% 64% Nooit Altijd B2* = bottom 2 score (nooit en zelden) T2* = top 2 score (altijd en regelmatig)

45% van de shoppers geeft aan het verschil te weten tussen de THT- en TGT-datum. 18-29 jarigen (53%) geven relatief vaker aan het verschil te weten. 55% kent het verschil niet, dit zijn voornamelijk 65+ (66%), alleenstaanden >34 jaar (62%). Vraag 6a Weet u het verschil tussen de THT- en TGT-datum? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173)

29% van de shoppers is bekend met het type datum op bederfelijke producten; de TGT-datum. 18-29 jarigen (38%) en alleenstaanden <35 jaar (39%) geven relatief vaker het juiste antwoord. 30-49 jarigen (62%) en huishoudens met kinderen (60%, 62% en 68%) noemen relatief vaker de THT-datum. 65+ (44%) en lage welstand (33%) weten het antwoord relatief vaker niet. Vraag 6b Welke datum staat volgens u op bederfelijke producten? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173)

55% ruikt aan het product waarvan de datum verstreken is en kijkt ernaar alvorens besloten wordt wat ermee te doen. 23% gebruikt een product nog tot op een bepaald aantal dagen na het verstrijken van de datum (relatief vaker 50-64 (30%), 65+ (29%) en alleenstaanden <35 jaar (28%)) en 20% gooit het product meteen weg (relatief vaker 18-39 jarigen (28%)). Vraag 6c Wat doet u doorgaans met een product waarvan de houdbaarheidsdatum (THT) verstreken is? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173)

63% geeft aan te weten op welke temperatuur de koelkast staat 63% geeft aan te weten op welke temperatuur de koelkast staat. Mannen (66%), 50+ (67% en 74%), alleenstaanden >34 jaar (66%) en 2-persoons huishoudens (65%) geven relatief vaker aan dit te weten. Jonge volwassenen van 18-29 (33%), 30-39 jarigen (22%) en alleenstaanden <35 jaar (36%) weten relatief minder vaak de temperatuur van hun koelkast. Vraag 7a Stelling; ik weet op welke temperatuur mijn koelkast staat BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173) B2* T2** 18% 63% 19% 61% 16% 66% 33% 49% 22% 55% 17% 63% 14% 67% 7% 74% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

79% van de shoppers geeft aan dat de koelkast op een temperatuur staat van 4 tot 7 graden Celsius. Vraag 7b Hoeveel graden is de temperatuur van uw koelkast? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173) Gem. 5,99 6,09 5,82 5,59 5,95 6,06 6,02 6,19

In de onderzoeksperiode heeft 38% in twee dagen tijd eten en/of drinken weggegooid. Vrouwen (42%) en 18-49 jarigen (55%, 53%, 47%) deden dit relatief vaker. 61% geeft aan niets te hebben weggegooid. Dit waren relatief vaker mannen (67%) en 50+ (71% en 83%). Vraag 8a Heeft u in de afgelopen twee dagen eten of drinken weggegooid? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173)

Ook alleenstaanden <35 jaar (49%), gezinnen met kinderen (62%, 59% en 45%) en hoge welstand (47%) gooiden in de onderzoekperiode binnen twee opeenvolgende dagen relatief vaker eten en/of drinken weg. Alleenstaanden >34 jaar (76%), 2-persoons huishoudens (68%) en lage welstand (74%) deden dit relatief minder vaak. Vraag 8a Heeft u in de afgelopen twee dagen eten of drinken weggegooid? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173)

62% van de shoppers die aangaven eten en/of drinken weggegooid te hebben, denkt dat dit voorkomen had kunnen worden. 38% geeft aan van niet. Vraag 8b Denkt u dat u dit had kunnen voorkomen? BASIS: Alle respondenten (in %, n=830)

Rondom het diner wordt het meeste aan eten en drinken weggegooid (61%) Rondom het diner wordt het meeste aan eten en drinken weggegooid (61%). Voornamelijk huishoudens met kinderen tot 12 jaar gooien dan vaker wat weg (71% en (68%). 65+ (41%) en lage welstand (51%) gooit rondom dit moment relatief minder vaak weg. Alleenstaanden >34 jaar gooit relatief vaker eten en/of drinken weg rondom een ander moment (27%). Vraag 9a Rondom welk(e) moment(en) heeft u de afgelopen twee dagen eten of drinken weggegooid? BASIS: Alle respondenten die in de afgelopen twee dagen eten of drinken hebben weggegooid (in %, n=830)

Het type product dat voornamelijk wordt weggegooid is groente (23%) Het type product dat voornamelijk wordt weggegooid is groente (23%). Ook brood (17%), aardappelen (16%) en fruit (12%) vindt vaker de prullenbak dan andere type producten. Dit heeft uiteraard ook te maken met de frequentie van gebruik. Vraag 9b Wat heeft u precies weggegooid? BASIS: Alle respondenten die in de afgelopen twee dagen eten of drinken hebben weggegooid (in %, n=830) 40-49 jarigen gooien relatief vaker vleeswaren weg (13%), 18-29 jarigen vaker rijst (8%) en 50-64 jarigen vaker vis (5%). Alleenstaanden <35 jaar gooien vaker zuivel (drank) weg (16%). 2- persoons huishoudens gooien relatief minder vaak brood weg (13%).

Groente en aardappelen worden vaak rondom het diner weggegooid Groente en aardappelen worden vaak rondom het diner weggegooid. Brood, vleeswaren en zuivel veelal rondom het ontbijt en de lunch. Fruit wordt voornamelijk tussendoor weggegooid. Vraag 9ab Moment van weggooien x weggegooid product (1) BASIS: Alle respondenten die in de afgelopen twee dagen eten of drinken hebben weggegooid (in %, n=830)

Vis wordt hoofdzakelijk rondom de lunch weggegooid Vis wordt hoofdzakelijk rondom de lunch weggegooid. Overig eten dat wordt weggegooid wordt voornamelijk tussendoor weggegooid. Vraag 9ab Moment van weggooien x weggegooid product (2) BASIS: Alle respondenten die in de afgelopen twee dagen eten of drinken hebben weggegooid (in %, n=830)

Producten worden voornamelijk weggegooid omdat deze te lang bewaard zijn (33%) of omdat er teveel van gekookt/ bereid was (31%). Vraag 10a Wat was de reden of wat waren redenen dat u in de afgelopen twee dagen dit product of deze producten heeft weggegooid? BASIS: Alle respondenten die in de afgelopen twee dagen eten of drinken hebben weggegooid (in %, n=830) 8% geeft aan het product op verkeerde wijze bewaard te hebben. 7% geeft aan teveel stuks ingekocht te hebben.

De reden van product te lang bewaard/ houdbaarheidstermijn verstreken wordt relatief vaker door 65+ genoemd (45%). 65+ geeft ook relatief vaker aan teveel stuks ingekocht te hebben (16%). 18-29 jarigen geven vaker aan teveel van het product in een verpakking te hebben (15%) en het product weggegooid te hebben omdat het niet lekker was (13%). Vraag 10b Wat was de reden of wat waren redenen dat u in de afgelopen twee dagen dit product of deze producten heeft weggegooid? BASIS: Alle respondenten die in de afgelopen twee dagen eten of drinken hebben weggegooid omdat het te lang bewaard was (in %, n=276) Alleenstaanden >34 jaar hebben relatief vaker het product te lang bewaard (44%). Alleenstaanden <35 jaar vonden relatief vaker het product niet lekker (16%).

De meest genoemde reden waarom producten te lang bewaard zijn is omdat men vergat het in huis te hebben (45%). 50-64 jarigen (50%) en 2-persoons huishoudens (59%) noemen relatief vaker deze reden. 40-49 jarigen (41%) en gezinnen met oudere kinderen 6-12 (35%) en 13-17 jaar (42%) kopen relatief vaker teveel van het product in. Vraag 10b Wat is de reden geweest dat u het product of de producten te lang bewaard heeft? BASIS: Alle respondenten die in de afgelopen twee dagen eten of drinken hebben weggegooid omdat het te lang bewaard was (in %, n=276) Hoge welstand koopt relatief vaker teveel van het product in (35%). Daarnaast vergeet deze groep ook relatief vaker het product in huis te hebben (54%).

71% geeft aan zich volledig bewust te zijn van de eigen voedselverspilling. De 40-49 (76%) en 50-64 jarigen (77%) geven dit relatief vaker aan. 65+ geeft relatief vaker aan zich niet volledig bewust te zijn van de eigen voedselverspilling (18%). Vraag 11 Stelling; ik ben mij volledig bewust van mijn eigen voedselverspilling BASIS: Alle respondenten(in %, n=2.173) B2* T2** 9% 71% 9% 72% 10% 71% 10% 65% 8% 65% 5% 76% 7% 77% 18% 69% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

Shoppers met een lage welstand (14%) evenals alleenstaanden >34 jaar (13%) geven relatief vaker aan zich niet volledig bewust te zijn van de eigen voedselverspilling. 2-persoons huishoudens zijn zich relatief vaker volledig bewust van de eigen voedselverspilling (74%). Vraag 11 Stelling; ik ben mij volledig bewust van mijn eigen voedselverspilling BASIS: Alle respondenten(in %, n=2.173) B2* T2** 9% 71% 8% 73% 7% 73% 9% 70% 14% 68% 9% 63% 13% 70% 9% 74% 10% 65% 4% 71% 10% 77% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

73% van de shoppers geeft aan regelmatig tot altijd op maat te koken 73% van de shoppers geeft aan regelmatig tot altijd op maat te koken. Dit zijn relatief vaker 50-64 jarigen (78%), 65+ (81%) en 2-persoons huishoudens (80%). 10% geeft aan zelden tot nooit op maat te koken. Dit zijn relatief vaker mannen (13%), alleenstaanden (16% & 15%) een lage welstand (15%). Vraag 15 Hoe vaak kookt u op maat? BASIS: Alle respondenten (in %, n=2.173) B2* T2** 10% 73% 9% 75% 13% 69% 10% 66% 13% 64% 11% 70% 7% 78% 11% 81% Nooit Altijd B2* = bottom 2 score (nooit en zelden) T2* = top 2 score (altijd en regelmatig)

77% geeft aan bereid te zijn om de voedselverspilling binnen het huishouden te verminderen door op maat te koken. Vrouwen (80%) en 50+ (82%) zijn relatief vaker hiertoe bereid. Vraag 12 Stelling; ik ben bereid om de voedselverspilling binnen mijn huishouden te verminderen door op maat te koken BASIS: Alle respondenten(in %, n=2.173) B2* T2** 6% 77% 4% 80% 7% 71% 6% 75% 6% 69% 6% 74% 5% 82% 4% 82% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

2-persoons huishoudens (82%) zijn relatief vaker bereid op maat te koken om de hoeveelheid voedselverspilling te verminderen. Vraag 12 Stelling; ik ben bereid om de voedselverspilling binnen mijn huishouden te verminderen door op maat te koken BASIS: Alle respondenten(in %, n=2.173) B2* T2** 6% 77% 4% 79% 6% 76% 6% 74% 5% 77% 8% 70% 6% 77% 4% 82% 5% 67% 6% 77% 10% 65% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

77% geeft aan bereid te zijn om de voedselverspilling binnen het huishouden te verminderen door op maat te kopen. Opnieuw zijn vrouwen (80%) en 50+ (82% en 84%) hier relatief vaker toe bereid. Vraag 12 Stelling; ik ben bereid om de voedselverspilling binnen mijn huishouden te verminderen door op maat te kopen BASIS: Alle respondenten(in %, n=2.173) B2* T2** 5% 77% 4% 80% 5% 72% 6% 71% 7% 70% 5% 74% 3% 82% 4% 84% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

2-persoons huishoudens (81%) zijn relatief vaker bereid op maat te kopen om de hoeveelheid voedselverspilling te verminderen. Vraag 12 Stelling; ik ben bereid om de voedselverspilling binnen mijn huishouden te verminderen door op maat te kopen BASIS: Alle respondenten(in %, n=2.173) B2* T2** 5% 77% 4% 78% 6% 76% 5% 76% 5% 78% 6% 72% 4% 79% 4% 81% 6% 73% 7% 75% 6% 63% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

73% geeft aan bereid te zijn om de voedselverspilling binnen het huishouden te verminderen door producten beter te bewaren. Ouderen van 50-64 jaar (79%) en 65+ (81%) geven relatief vaker aan dit te willen doen. Vraag 12 Stelling; ik ben bereid om de voedselverspilling binnen mijn huishouden te verminderen door producten beter te bewaren BASIS: Alle respondenten(in %, n=2.173) B2* T2** 7% 73% 6% 74% 7% 72% 5% 70% 7% 64% 6% 69% 7% 79% 8% 81% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

Alleenstaanden > 34 jaar (78%) en 2-persoons huishoudens (77%) zijn relatief vaker bereid om de voedselverspilling binnen het huishouden te verminderen door producten beter te bewaren. Huishoudens met kinderen scoren hier iets lager. Vraag 12 Stelling; ik ben bereid om de voedselverspilling binnen mijn huishouden te verminderen door producten beter te bewaren BASIS: Alle respondenten(in %, n=2.173) B2* T2** 7% 73% 7% 73% 6% 71% 8% 73% 6% 77% 6% 62% 8% 78% 6% 77% 7% 65% 6% 69% 6% 68% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

22% van de shoppers heeft waarschijnlijk tot zeker behoefte aan informatie en/of tips met betrekking tot het verminderen van voedselverspilling. 65+ heeft relatief vaker geen behoefte aan informatie en/of tips (32%). Vraag 13 In welke mate heeft u behoefte aan informatie en/of tips met betrekking tot het verminderen van voedselverspilling? BASIS: Alle respondenten(in %, n=2.173)

Van de shoppers die behoefte hebben aan informatie geeft 41% aan dit via de website te willen verkrijgen. 38% ontvangt graag een brochure of folder en 34% een email of sms. Mannen geven relatief vaker aan informatie via een website (46%) of applicatie voor smartphone (10%) te willen ontvangen. Vraag 14 Op welke manier zou u deze informatie willen verkrijgen? BASIS: Alle respondenten die misschien tot zeker wel behoefte hebben aan informatie en/of tips (in %, n=1.106)

30-39 (51%) en 40-49 jarigen (48%) ontvangen relatief vaker informatie via een website. Daarnaast ontvangen de 30-39 jarigen (12%) als ook de 18-29 jarigen (12%) relatief vaker graag informatie via een applicatie voor de smartphone. Vraag 14 Op welke manier zou u deze informatie willen verkrijgen? BASIS: Alle respondenten die misschien tot zeker wel behoefte hebben aan informatie en/of tips (in %, n=1.106)

Hoge welstand ontvangt relatief vaker bij voorkeur de informatie via de website (49%). Lage welstand echter relatief minder vaak via deze manier (34%). Lage welstand heeft een voorkeur voor een brochure/folder (41%). Alleenstaanden <35 jaar ontvangen relatief vaker graag een compacte informatiewijzer (38%). Vraag 14 Op welke manier zou u deze informatie willen verkrijgen? BASIS: Alle respondenten die misschien tot zeker wel behoefte hebben aan informatie en/of tips (in %, n=1.106)

Shoppers bekend met initiatieven om te komen tot minder voedselverspilling doen relatief vaker regelmatig tot altijd boodschappen met een lijstje (65%) dan shoppers die onbekend zijn met deze initiatieven (56%). Vraag 5 Hoe vaak doet u boodschappen met een boodschappenlijstje? BASIS: Alle respondenten(in %, bekend met initiatieven n=943, onbekend met initiatieven n=1230) B2* T2** 26% 60% 22% 65% 29% 56% Nooit Altijd B2* = bottom 2 score (nooit en zelden) T2* = top 2 score (altijd en regelmatig)

Het juiste antwoord wordt relatief vaker gegeven door shoppers bekend met initiatieven (33%) dan shoppers die onbekend zijn met initiatieven (25%). De eerste groep is dus beter op de hoogte van de THT- en TGT-datum. Vraag 6b Welke datum staat volgens u op bederfelijke producten? BASIS: Alle respondenten(in %, bekend met initiatieven n=943, onbekend met initiatieven n=1230)

Shoppers bekend met initiatieven geven relatief vaker te kennen dat zij bekend zijn met de hoogte van de temperatuur in hun koelkast (67%) dan shoppers die onbekend zijn met de initiatieven (59%). Vraag 7a Stelling; ik weet op welke temperatuur mijn koelkast staat BASIS: Alle respondenten(in %, bekend met initiatieven n=943, onbekend met initiatieven n=1230) B2* T2** 18% 63% 14% 67% 20% 59% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

De gemiddelde temperatuur van de koelkast van shoppers bekend en onbekend met initiatieven om te komen tot minder voedselverspilling ligt bij beiden rond de 6°C. Vraag 7b Hoeveel graden is de temperatuur van uw koelkast? BASIS: Alle respondenten(in %, bekend met initiatieven n=943, onbekend met initiatieven n=1230) Gem. 5,99 5,95 6,02

Shoppers onbekend met initiatieven, hebben relatief vaker (41%) eten of drinken weggegooid in de voorgaande twee dagen dan shoppers die wel bekend zijn met de initiatieven (35%). Vraag 8a Heeft u in de afgelopen twee dagen eten of drinken weggegooid? BASIS: Alle respondenten(in %, bekend met initiatieven n=943, onbekend met initiatieven n=1230)

Shoppers bekend met initiatieven geven relatief vaker aan zich volledig bewust te zijn van de eigen voedselverspilling (75%) dan shoppers die onbekend zijn met de initiatieven (69%). Vraag 11 Stelling; ik ben mij volledig bewust van mijn eigen voedselverspilling BASIS: Alle respondenten(in %, bekend met initiatieven n=943, onbekend met initiatieven n=1230) B2* T2** 9% 71% 9% 75% 10% 69% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

Shoppers bekend met initiatieven om te komen tot minder voedselverspilling koken relatief vaker altijd op maat (36%) dan shoppers die onbekend zijn met deze initiatieven (30%). Vraag 15 Hoe vaak kookt u op maat? BASIS: Alle respondenten(in %, bekend met initiatieven n=943, onbekend met initiatieven n=1230) B2* T2** 10% 73% 9% 75% 11% 71% Nooit Altijd B2* = bottom 2 score (nooit en zelden) T2* = top 2 score (altijd en regelmatig)

De bereidheid om voedselverspilling te verminderen is bij alle drie de benoemde manieren hoger onder shoppers bekend met de initiatieven dan zij die hier niet bekend mee zijn (81%, 81% en 78% vs 74%, 74% en 70%). Vraag 12 Stellingen; bereidheid om voedselverspilling te verminderen BASIS: Alle respondenten(in %, bekend met initiatieven n=943, onbekend met initiatieven n=1230) B2* T2** Bereid om voedselverspilling te verminderen door op maat te koken 6% 77% 4% 81% 6% 74% Bereid om voedselverspilling te verminderen door op maat te kopen 5% 77% 4% 81% 5% 74% Bereid om voedselverspilling te verminderen door producten beter te bewaren 7% 73% 6% 78% 7% 70% Helemaal mee oneens Helemaal mee eens B2* = bottom 2 score (helemaal mee oneens en mee oneens) T2* = top 2 score (helemaal mee eens en mee eens)

De shoppers bekend met de initiatieven hebben relatief vaker (26%) waarschijnlijk tot zeker wel behoefte aan informatie en/of tips met betrekking tot het verminderen van voedselverspilling dan shoppers onbekend met de initiatieven (20%). Vraag 13 In welke mate heeft u behoefte aan informatie en/of tips met betrekking tot het verminderen van voedselverspilling? BASIS: Alle respondenten(in %, bekend met initiatieven n=943, onbekend met initiatieven n=1230)

2. Conclusies & aanbevelingen

Conclusies en aanbevelingen: Algemene kennis met betrekking tot voedselverspilling in Nederland Shoppers zijn zich maar beperkt bewust van de feitelijke hoeveelheid voedselverspilling in Nederland. 1 op de 5 shoppers heeft een goed beeld van de totale voedselverspilling. De hoeveelheid voedselverspilling in Nederland wordt sterk onderschat. Dit gebeurt voornamelijk onder vrouwen, 65+, alleenstaanden >34 jaar en shoppers met een lage welstand (w4&w5). 1 op de 4 shoppers kon een correcte inschatting maken van het gemiddeld bedrag dat per persoon aan voedsel verspild wordt. Opvallend is dat shoppers met een lage welstand dit bedrag opnieuw relatief vaker onderschatten. Aanbeveling: Benadruk in de communicatie de hoeveelheid die in Nederland verspild wordt om een groter bewustzijn te creëren. Richt je hier met name ook op vrouwen, ouderen (65+), alleenstaanden >34 jaar en shoppers met een lage welstand (w4&w5).

Conclusies en aanbevelingen: Bekendheid met initiatieven om te komen tot minder voedselverspilling Er valt nog veel winst te behalen in de bekendheid met initiatieven. 2 op de 5 shoppers is bekend met een initiatief waarvan ‘Wereldvoedseldag’ het meest bekend is. De 65+ is relatief vaker met een initiatief bekend. 30-49 jarigen zijn juist vaker onbekend met deze initiatieven. 1 op de 10 shoppers (met name shoppers met een lage welstand) kent het initiatief ‘Eten is om op te eten’ . De initiatieven bereiken de doelgroep het beste via tv maar ook media als krant, tijdschrift/magazine en radio zijn effectief. De initiatieven genereren ook Word of Mouth. De initiatieven bereiken op deze manier relatief vaker de 65+. De initiatieven werken effectief, 1 op 2 shoppers zegt iets te doen met de informatie. Het meeste effect wordt behaald onder 65+, minder effectief zijn de initiatieven onder 30-49 jarigen. Aanbeveling: Besteed meer aandacht in de media via met name tv, krant, tijdschrift/magazine en radio aan de initiatieven om te komen tot minder voedselverspilling. Meer bekendheid creëert een groter bewustzijn en zet aan tot actie. Probeer met praktische informatie ook de conversie van bekendheid naar actie te verhogen.

Conclusies en aanbevelingen: Gebruik van een boodschappenlijstje 60% van de shoppers maakt regelmatig tot altijd gebruik van een boodschappenlijstje. Dit zijn relatief vaker vrouwen, 2-persoons huishoudens en ouderen 50+. 26% geeft aan zelden tot nooit een lijstje te gebruiken. Dit zijn relatief vaker mannen en alleenstaanden <35 jaar die geen boodschappenlijstje gebruiken. Veel winst valt nog te behalen in het aantal shoppers dat zelden tot nooit een lijstje gebruikt bij het doen van de boodschappen. Doelstelling 2015: Een toename met 20% van het aantal shoppers uit de doelgroep dat zegt gebruik te maken van een boodschappenlijstje. Dit houdt een toename in van 60% naar 72% in 2015. Aanbeveling: Besteed meer aandacht aan de voordelen voor het gebruik van een boodschappenlijstje. Richt je hierbij met name ook op de doelgroepen die aangeven relatief minder vaak gebruik te maken van een boodschappenlijstje.

Conclusies en aanbevelingen: TGT- en THT datum Veel shoppers zijn onbekend met het verschil in de TGT- en THT-datum. 1 op de 3 shoppers is ‘ slechts ‘ bekend met de datum op bederfelijke producten. Doelgroepen die relatief minder bekend zijn met de TGT-datum zijn 30-49 jarigen, 65+, huishoudens met kinderen en shoppers met een lage welstand. Het definitieverschil is voor velen dus nog onduidelijk. 1 op de 2 shoppers ruikt aan producten waarvan de THT-datum is verstreken en bekijkt deze alvorens besloten wordt wat ermee te doen. 1 op de 5 gooit echter een product waarvan de THT-datum verstreken is direct weg. Dit zijn voornamelijk 18-39 jarigen. Aanbeveling: Maak de doelgroep attent op het verschil in de TGT- en THT-datum en benadruk dat producten waarvan de THT-datum verstreken is niet per definitie niet meer consumeerbaar zijn.

Conclusies en aanbevelingen: Temperatuur van de koelkast Veel shoppers geven aan bekend te zijn met de temperatuur van hun koelkast. 2 op de 3 shoppers weet de temperatuur van de koelkast. 79% van de shoppers heeft de koelkast op de juiste temperatuur staan tussen 4 tot 7 °c. Doelstelling 2015: Een toename van 20% van het aantal consumenten uit de doelgroep dat zegt de temperatuur van de koelkast te hebben ingesteld tussen 4 en 7°c . Een toename derhalve van 79% naar 95%. Aanbeveling: Hoewel veel shoppers aangeven de temperatuur al juist te hebben staan, heeft 1 op de 7 shoppers de koelkast temperatuur nog te hoog ingesteld. Aandacht blijft gewenst met name voor de ouderen (50+).

Conclusies en aanbevelingen: Voedselverspilling in huis In twee dagen tijd geven 2 op de 5 shoppers aan eten of drinken te hebben weggegooid. Dit komt relatief vaker voor onder vrouwen, 18-49 jarigen, gezinnen met kinderen en hoge welstand. 3 op de 5 shoppers gooide eten of drinken weg rondom het diner (gezinnen). Het betreft dan voornamelijk groente en aardappelen. Rondom een ander eetmoment wordt vaak brood of fruit weggegooid. 2 op de 3 shoppers denkt dat de aangegeven verspilling voorkomen had kunnen worden. 1 op de 3 heeft eten weggegooid omdat men teveel had gekookt/bereid. Daarnaast geeft 1 op de 3 shoppers aan het product te lang bewaard te hebben (65+). De meest genoemde oorzaak hiervan is dat men vergeten was het product in huis te hebben (hoge welstand). 1 op de 10 kocht teveel stuks van het product in (gezinnen met kinderen en 65+) of had het product op verkeerde wijze bewaard. Aanbeveling: Eten wordt hoofdzakelijk weggegooid omdat er teveel van is gekookt/bereid of omdat men niet meer wist het product in huis te hebben en het daardoor te lang heeft bewaard. Benadruk deze gemaakte ‘fouten’ in de communicatie ten einde voedselverspilling te verminderen.

Conclusies en aanbevelingen: Op maat koken 73% van de shoppers geeft aan regelmatig tot altijd op maat te koken. Dit zijn relatief vaker 50-64 jarigen (78%), 65+ (81%) en 2-persoons huishoudens (80%). 10% geeft aan zelden tot nooit op maat te koken. Dit zijn relatief vaker mannen, alleenstaanden en shoppers met een lage welstand. Veel winst valt nog te behalen in het aantal shoppers dat zelden tot nooit op maat kookt. Doelstelling 2015: Een toename met 20% van het aantal shoppers uit de doelgroep dat zegt op maat te koken. Dit houdt een toename in van 73% naar 88% in 2015. Aanbeveling: Besteed meer aandacht aan de voordelen voor het op maat koken. Richt je hierbij met name ook op de doelgroepen (mannen, alleenstaanden en shoppers met lage welstand) die aangeven relatief minder vaak op maat te koken.

Conclusies en aanbevelingen: Bewustzijn eigen voedselverspilling en bereidheid tot vermindering verspilling Shoppers zijn zich goed bewust van hun eigen voedselverspilling. 3 op de 4 shoppers geeft aan zich volledig bewust te zijn van de eigen voedselverspilling (vaker 40-64 jarigen). 65+, alleenstaanden >34 jaar en shoppers met een lage welstand zijn zich in minder mate bewust van de eigen voedselverspilling. Dit is mogelijk deels te verklaren doordat deze groepen in mindere mate eten of drinken weggooien. De bereidheid onder shoppers om de voedselverspilling binnen het eigen huishouden te verminderen is groot. 3 op de 4 shoppers geeft aan bereid te zijn op maat te koken, op maat te kopen en producten beter te bewaren. Met name vrouwen, 50+ en 2-persoons huishoudens zijn zeer bereid om de voedselverspilling in eigen huishouden te verminderen. Groepen die hiertoe wat minder bereid zijn, zijn juist de groepen die relatief vaker voedsel verspillen (18-49 jarigen, huishoudens met kinderen en hoge welstand). Aanbeveling: Men is grotendeels bereid de voedselverspilling binnen het eigen huishouden te verminderen. Verstrek daarom duidelijke richtlijnen / praktische tips aan de hand waarvan dit gerealiseerd kan worden; op juiste maat koken, kopen en hoe producten beter te bewaren.

Conclusies en aanbevelingen: Behoefte aan informatieverstrekking en wijze waarop Er is niet veel behoefte aan informatie onder de shoppers. 1 op de 5 shoppers heeft behoefte aan informatievertrekking/ tips met betrekking tot het verminderen van voedselverspilling. Met name shoppers met lage welstand hebben hier behoefte aan. Gezinnen laten in het midden of zij hier behoefte aan hebben. Deze informatie wordt door 2 op de 5 shoppers bij voorkeur verstrekt op een website of in brochure /folder en bij 1 op de 3 shoppers per email/sms. Met name mannen en 30-49 jarigen laten zich graag informeren via een website, lage welstand heeft een voorkeur voor brochure /folder. 18-39 jarigen zouden een applicatie op de smartphone ook geschikt vinden. Aanbeveling: Vergroot het bewustzijn rondom voedselverspilling onder consumenten ten einde ook meer behoefte aan informatie/ tips te creëren. Maak gebruik van de verschillende manieren om de diverse doelgroepen effectief te benaderen.

Conclusies en aanbevelingen: Bekendheid met initiatieven om te komen tot minder voedselverspilling Shoppers die bekend zijn met initiatieven om te komen tot minder voedselverspilling laten een positiever beeld zien inzake voedselverspilling: Zij doen vaker boodschappen met een lijstje; Zij hebben meer kennis over de houdbaarheidsdata THT en TGT; Zij zijn vaker bekend met de temperatuur van hun koelkast; Zij gooien minder voedsel weg; Zij koken vaker op maat. Kortom shoppers bekend met initiatieven zijn zich meer bewust van voedselverspilling en zijn meer bereid hier iets aan te doen.

3. Onderzoeksverantwoording

Achtergrond en onderzoeksdoelstelling De overheid heeft als doelstelling geformuleerd dat de voedselverspilling in 2015 met 20% moet zijn afgenomen. Daarbij richt het Rijk zich op bewustwording en gedragsverandering in de hele voedselketen, van producent tot consument. Het Voedingscentrum zal een belangrijke rol spelen bij het informeren en de bewustwording van consumenten als het gaat om het verminderen van de voedselverspilling. Zo worden mensen via de campagne Eten is om op te Eten aangemoedigd zuiniger om te gaan met voedsel. Doelstelling Op basis van de door de overheid geformuleerde doelstelling tot vermindering van de voedselverspilling met 20% heeft het Voedingscentrum een drietal doelstellingen voor 2015 opgesteld. Deze doelstellingen hebben betrekking op het kopen, koken en bewaren van producten. Een toename met 20% van het aantal consumenten uit de doelgroep dat zegt gebruik te maken van een boodschappenlijstje. Een groei van 20% van het aantal consumenten uit de doelgroep dat aangeeft op maat te koken. Een toename van 20% van het aantal consumenten uit de doelgroep dat zegt de temperatuur van de koelkast te hebben ingesteld tussen 4 en 7°c . Teneinde na te kunnen gaan of de doelstellingen gerealiseerd worden zullen de effecten van de campagnes worden gemonitord door het uitvoeren van een 0-meting en periodiek vervolgonderzoek (effectmetingen).

Onderzoeksdesign Onderzoeksdesign Het onderzoek van de 0-meting is uitgevoerd bij de doelgroep mannen en vrouwen in de leeftijd van 18- 75 jaar, die in een huishouden primair verantwoordelijk zijn voor het doen van de dagelijkse boodschappen (shopper) en het bereiden van de maaltijden. Steekproef De steekproef is representatief getrokken uit het GfK online panel voor de Nederlandse populatie van 18- 75 jaar die primair verantwoordelijk zijn voor het doen van de dagelijkse boodschappen en het bereiden van de maaltijden. Hierin zijn gezinssamenstelling en welstand (SES) ook opgenomen om representatieve uitspraken te kunnen doen over specifieke doelgroepen zoals huishoudens met kinderen en lage welstandsklasse.   Onderzoeksmethode Online onderzoek. Het onderzoek heeft plaats gevonden via Internet met gebruikmaking van het GfK online panel.

Onderzoeksopzet Veldwerkperiode Van 6 t/m 12 oktober 2011. Bruto steekproef In totaal zijn bruto 2.850 shoppers geselecteerd voor deelname aan het onderzoek. Netto steekproef en respons In totaal hebben netto 2.187 shoppers deelgenomen aan het onderzoek. Het responspercentage is 76,7%. Vragenlijstlengte De invultijd van de vragenlijsten bedroeg t=5 minuten.

Vragen? Meer inzichten? Marcel Temminghoff Senior Consultant Tel: +31-(0)162-384 279 E-mail: marcel.temminghoff@gfk.nl Niek Damen Project Manager Tel: +31-(0)162-384 129 E-mail: niek.damen@gfk.nl Marcel Temminghoff Niek Damen 65