Conferentie van Gouverneurs Bespreking van elektriciteitschaarste Arbeitsstand Conferentie van Gouverneurs Bespreking van elektriciteitschaarste 3/9/2014 Frank Vandenberghe Tomas Gunst Christian Kerremans

Overzicht De rol van de Transmissienetbeheerder Afschakelplan The footer can be changed by using the menu : Insert -> Header and Footer

1. De rol van de Transmissienetbeheerder

Arbeitsstand Elia, een kernspeler met een centrale rol binnen het elektriciteitssysteem International Import Elia 50Hertz Transmission International Export Centralized Electricity Generation Large and medium industrials Distribution Small industrials Households Decentralized production De netbeheerder is de onmisbare schakel tussen de productie en de industriële of particuliere verbruikers.

Arbeitsstand De TransmissieNetBeheerder speelt een centrale rol in de energie-omwenteling 3 opdrachten 3 uitdagingen Infrastructure Management System operation +Strategische reserve Market facilitation

Wie zijn de betrokkenen? De overheid (federaal): Toezien op de balans tussen beschikbare productieparken, invoermogelijkheid en evolutie van het verbruik Actie ondernemen (als onbalans wordt vastgesteld) : aanbestedingen, strategische reserve, sensibiliseringsmaatregelen, verbodsbeperkingen, …, vastleggen van het wettelijk kader, … Goedkeuren van het Ontwikkelingsplan van het transmissienet De Producenten/Leveranciers: Productie of aankoop (vooral via invoer) van de elektriciteit die strikt noodzakelijk is om de klanten te bevoorraden waarmee zij leveringscontracten hebben afgesloten Als het nodig is, oplossingen ontwikkelen voor het beheer van de vraag/ de flexibiliteit bij hun klanten of bij spelers die dit type van dienst aanbieden (aggregatoren) om het evenwicht van hun portefeuille te waarborgen. De Transmissienetbeheerder (Elia) : Betrouwbare elektriciteitsinfrastructuur ter beschikking stellen waarmee de marktspelers de nodige elektriciteit kunnen invoeren Advies geven over de dimensionering van de strategische reserve en deze reserve indien nodig activeren. Het onmiddellijke evenwicht beheren tussen de geproduceerde/ingevoerde hoeveelheid energie en de afgenomen/uitgevoerde hoeveelheid. De Distributienetbeheerders (DNB): Verdelen van elektriciteit aan ondernemingen en particuliere verbruikers die zijn aangesloten op hun net. Toevoegen bij leveranciers: “de leveranciers met de betrokken producenten verbinden zich ertoe om hun klanten in overeenstemming met hun behoeften te bevoorraden en hiervoor over voldoende productiemiddelen te beschikken.”

2. Afschakelplan

Wat zijn de mogelijke maatregelen om het risico te verminderen en alzo de toepassing van het afschakelplan te vermijden? Acties die ondernomen kunnen worden met het doel de vraag/de verbruiksbehoeften te doen dalen: Vraagbeperkende maatregelen genomen en geactiveerd door de overheid Acties ondernomen door de marktspelers ten aanzien van hun klanten

Wat als al deze acties onvoldoende zijn? Als de productie & invoer (MW) te laag zijn én als de acties om het verbruik te doen dalen ontoereikend zijn => laatste oplossing = afschakelplan Absoluut noodzakelijk om de volledige ineenstorting -met zware gevolgen voor het hele Europese net- te vermijden!

Afschakelplan: wettelijke context Technisch Reglement van het Transmissienet K.B. 19-12-2002 - Art 312 Ministerieel Besluit Afschakelplan van het Transmissienet M.B. 03-06-2005 Technisch Reglement van het Transmissienet K.B. 19-12-2002 - Art 314 Afdeling II –Heropbouwcode Art.314.§1. De netbeheerder stelt de heropbouwcode op, na raadpleging van de commissie, die, in voorkomend geval, in de contracten bedoeld in artikel 312, § 1 opgenomen wordt. De heropbouwcode en zijn wijzigingen worden aan de commissie meegedeeld Section II – Code de reconstruction Art.314.§1. Le gestionnaire du réseau établit le code de reconstruction après consultation de la commission lequel est repris, le cas échéant, dans les contrats visés à l’article 312, § 1er. Le code de reconstruction, ainsi que ses modifications, sont notifiés à la commission. ENTSO-e Policy 5 (toekomst: Network Code Emergency and restoration)

Afschakelplan: wettelijke context Ministerieel besluit (M.B. 03-06-2005) Afschakelplan (§2.3.1 en §2.4.1): Rekening houdende met de technische middelen waarover de netbeheerders beschikken, wordt de lijst van prioritaire afnemers als volgt vastgesteld, in stijgende volgorde van belang: Afschakelen van contractueel afschakelbaar vermogen Stopzetting van exporten vanuit de regelzone (= curtailing) Afschakelen van de injecties in rurale netten Afschakelen van de bevoorrading van industriële productieprocessen rechtsreeks aangesloten op het transmissienet Afschakelen van de injecties in stedelijke netten Bevoorrading van industrie met als doel de industriële installaties te beschermen. (gevoelige industrie) Hospitalen, hulpdiensten, openbaar vervoer, vitale communicatiecentra Hulpdiensten van productie-centrales, hoogspanningsposten

Schijven voor afschakeling: manuele activering Arbeitsstand Schijven voor afschakeling: manuele activering Schijven Freq. relais Elektrische zones NW NE CE SW SE 1 49,00 ~100 MW 2 48,90 3 48,80 4 48,70 5 48,60 6 48,50 ~600 MW ~3000 MW NW SW CE NE SE

Afschakelplan: concrete uitvoering Samenwerking Elia en distributienetbeheerders Technische uitvoering gebeurt door Elia in samenwerking met de betrokken distributienetbeheerders: (Elia) Uitschakelen van de voedende transformatoren (DNB) Openen van alle schakelaars (Elia) Opnieuw onder spanning zetten van de hoogspanningspost (DNB) Hervoeding van prioritaire verbruikers tot een richtwaarde van 10%

Meer informatie omtrent situatie van deze winter (online vanaf 1 november 2014) www.winterklaar.be www.pretpourlhiver.be www.readyforwinter.be

Acties in geval van schaarste om het evenwicht van het net te garanderen - Gradaties Vooruitzicht markt in evenwicht Voldoende Productie en Import om de bevoorrading te garanderen zonder beroep te doen op de Strategische reserves Vooruitzicht structureel onevenwicht op de markt Volume Strategische reserve is voldoende om het onevenwicht te compenseren Publieke informatie over structureel onevenwicht op markt via “geel” licht op Elia-website Volume Strategische reserves is onvoldoende Activatie van het noodplan: Minister beslist over sensibilisatie en verbodsmaatregelen Effectief en significant structureel onevenwicht Activatie van het afschakelplan

www.pretpourlhiver.be www.winterklaar.be www.readyforwinter.be Arbeitsstand Meer informatie over het afschakelplan: vragen en antwoorden te vinden op Elia website www.pretpourlhiver.be www.winterklaar.be www.readyforwinter.be