STERILISATIE MENTAAL GEHANDICAPTEN Thierry VANSWEEVELT Hoogleraar Universiteit Antwerpen Advocaat Dewallens&Partners Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

MENTALE ACHTERSTAND : DEFINITIE intell.functioneren beduidend lager dan gemiddelde. Tekorten in aanpassingsgedrag Gediagnostiseerd vóór 18 jaar Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

MENTALE ACHTERSTAND : SOORTEN Randdebiliteit : IQ tussen 70 en 85 Lichte ment.achterst.: IQ tussen 50 en 70 Matige ment.achterst.: IQ tussen 35 en 50 Ernstige ment.achterst. :IQ tussen 20 en 35 Diepe ment.achterst. : IQ onder 20. Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

BELANGEN EN WAARDEN Recht op seksualiteit en voortplanting Belang van het kind in goede gezondheid geboren te worden Belang van het kind in goede familiale en educatieve omstandigheden op te groeien. Alg.belang : eerbiediging autonomie mens en voorkomen erf.overdracht handicap/gunstige geboorte Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

1° VOORWAARDE : INDICATIE? Medische indicatie ? Supr. Court Canada : Re Eve : neen House of Lords : Re B: ja : gezondheid/welzijn persoon. Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

2° VOORWAARDE: TOESTEMMING Toestemming patiënt/vertegenwoordiger? 1° stroming in rechtsleer : sterilisatie kan nooit : noch vertegenwoordiger, noch arts, noch samenleving : te persoonlijke en onomkeerbaare beslissing. Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

2° VOORWAARDE: TOESTEMMING 2° stroming in rechtsleer : beschermingsstatuut : ja, sterilisatie kan geen beschermingsstatuut : neen, bevoegdheid van vertegenwoordiger reikt niet zo ver : te persoonlijke en onomkeerbaare beslissing. Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

ART.13 WET PATIENTENRECHTEN ‘Bij een meerderjarige patiënt die valt onder het statuut van verlengde minderjarigheid of onbekwaamverklaring worden de rechten uitgeoefend door zijn ouders of voogd De patiënt wordt zoveel als mogelijk en in verhouding tot zijn begripsvermogen betrokken bij de uitoefening van zijn rechten Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

ART.14 WET PATIENTENRECHTEN ‘Bij een meerderjarige wilsonbekwame patiënt : rechten worden uitgeoefend door ofwel : zelf benoemde vertegenwoordiger ofwel : cascaderegeling: partner, meerderjarig kind,ouders, broer of zus Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

ART.14 EN 15 WET PATIENTENRECHTEN De patiënt wordt zoveel als mogelijk en in verhouding tot zijn begripsvermogen betrokken bij de uitoefening van zijn rechten Arts wijkt af van beslissing vertegenwoordiger bij aantasting van leven of gezondheid van patiënt Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

VOORWAARDEN : TOESTEMMING Wet Patiëntenrechten maakt geen onderscheid naargelang aard van medische handeling Wanneer patiënt zelf niet wilsbekwaam is, kan vertegenwoordiger ook in sterilisatie toestemmen. Derde onafhankelijke instantie? Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

ORDE VAN GENEESHEREN Systematische sterilisatie:onaanvaardbaar Telkens individueel onderzoek Noodzaak moet bewezen zijn Reversibele middelen : geen vold.oplossing Wettelijke vertegenwoordiger: inf.consent 3 artsen: gyn.of chirurg, neuropsychiater en HA of specialist Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

RECHTSPRAAK Feiten : vrouw : IQ = 67 + epilepsie Echtgenoot : IQ = 60 +familiale diabetes Vier kinderen mentaal gehandicapt Keizersnede + sterilisatie zonder toestemming Orde Geneesheren : vrijspraak Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

RECHTSPRAAK Rb. Turnhout 7/2/2001,T.Gez: miskenning zelfbeschikkingsrecht Schadevergoeding : vrouw : 1 miljoen BF; man: 500.000 BF Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

RECHTSPRAAK Hof Antwerpen,28/6/2004,T.Gez. : fout : geen toestemming, ofschoon dit mogelijk was; Eerder voorkoming dan veroorzaking van schade Schadevergoeding : Vrouw : 1.000 euro Man : niets Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners

BESLUIT Delicate materie : algemene uitspraken uit den boze, geval per geval Betrekken patiënt bij uitoefening van zijn rechten Wet Patiëntenrechten maakt geen onderscheid naargelang aard medische handeling : vertegenwoordiger bevoegd? Universiteit Antwerpen/Dewallens&Partners