AFSTUDEERPRESENTATIE VAN VANDANA RAMLAL- CHANDER INSTITUTE FOR GRADUATE STUDIES & RESEARCH (IGSR) AFSTUDEERPRESENTATIE VAN VANDANA RAMLAL- CHANDER

Competentiegericht begeleiden op de werkplek   Een aanzet tot het professionaliseren van klassenleerkrachten in het competentiegericht begeleiden van studenten  

Programma Inleiding Vooronderzoek Theoretisch kader Interventieonderzoek Conclusies, aanbevelingen en discussie Implementatieplan Vragenronde

De Nieuwe leerkracht Competentiegericht onderwijs Werkplekleren Nieuwe taken Samen opleiden (student-klassenleerkracht-stagebegeleider)

Aanleiding onderzoek Oppervlakkig reflecteren. Eigen invulling van taken, tijdnood, werkdruk, vergoeding, onwil. Beperkte informatie, onvoldoende voorbereiding verantwoordelijke taak. Verwarring didactische instructies Oppervlakkig reflecteren. beperkt ingevulde formulieren.

Vooronderzoek Onderzoeksvraag In hoeverre beschikken de klassenleerkrachten over de kennis en vaardigheden die nodig zijn om de studenten van Basisjaar 2 en Specialisatiejaar 1 competentiegericht te begeleiden? Onderzoeksopzet Kwantitatief beschrijvend onderzoek Respondenten: 40 klassenleerkrachten Instrumenten: gestructureerde vragenlijsten

Deelvraag 1: In welke mate bezitten de klassenleerkrachten de kennis die nodig is om de studenten van Basisjaar II en Specialisatiejaar I competentiegericht te begeleiden? Aspecten van kennis Niet van toepassing (%) Ik weet wat er van mij verwacht wordt als klassenleerkracht, als het gaat om begeleiding en ondersteuning van studenten 62.5 Ik ben tevreden met de informatie die ik nu heb over de werkwijze van werkplekleren 65.0 Ik weet precies hoe ik feedback moet geven aan de studenten 80.0 Ik weet precies hoe ik de feedbackformulieren moet invullen 70.0 Ik kan op een goede manier antwoord geven op de vragen die de studenten mij stellen 72.5 Aspecten van kennis Wel van toepassing % Ik zou graag meer willen leren over de vaardigheden die nodig zijn om de studenten te begeleiden 82.5 Ik zou graag een training willen volgen over hoe je studenten moet begeleiden 77.5

Aspecten vaardigheden Niet van toepassing (%) Ik geef aanwijzingen aan de studenten over hoe de lesactiviteit voor te bereiden en uit te voeren 75.0 Ik geef na iedere les de student feedback over zijn functioneren. 77.5 Ik weet hoe ik een relatie met studenten moet opbouwen 92.5 Ik voel mij sterk genoeg om studenten te begeleiden 80.0 Ik ervaar geen problemen met het begeleiden van de studenten 97.5 IK werk nauw samen met de stagebegeleider van het Pedagogisch Instituut als het gaat om het begeleiden van studenten Deelvraag 2: In welke mate beschikken de klassenleerkrachten volgens henzelf over de vaardigheden die nodig zijn om de studenten van Basisjaar II en Specialisatie jaar I competentiegericht te begeleiden? Aspecten vaardigheden Wel van toepassing Ik vind dat ik ondersteund moet worden in het begeleiden van studenten door de stagebegeleider 92.5

Conclusie vooronderzoek Gebrek aan kennis en vaardigheden Onvoldoende ondersteuning en Samenwerking

Theoretisch kader Kenmerken van de klassenleerkracht -kennis competentiegerichte begeleiding -visie samen opleiden -beroepsidentiteit -begeleidingsvaardigheden Theoretisch kader Kenmerken van de stagebegeleider -kennis competentiegerichte begeleiding -visie samen opleiden -beroepsidentiteit -begeleidingsvaardigheden

Interventie Vergroten van kennis en verbeteren van begeleidingsvaardigheden. Op gang brengen van partnerschap. Ontwikkelen van een uitgebreide beroepsopvatting.

Interventie-onderzoek De hoofdvraag: Leidt de uitvoering van een professionaliseringstraject voor klassenleerkrachten tot kennisverbreding en gerichte begeleidingsvaardigheden die nodig zijn voor het uitoefenen van de 'nieuwe' rol van begeleider op de werkplek?   Deelvragen: 1 Is de kennis van leerkrachten over het competentiegericht begeleiden toegenomen? 2 Is de beheersing van begeleidingsvaardigheden toegenomen? 3 Ontwikkelen leerkrachten een brede beroepsidentiteit? 4 Hoe geven klassenleerkrachten vorm aan het samen opleiden?

Onderzoeksopzet (2) Onderzoeksinstrumenten gestructureerde vragenlijst Typering: actieonderzoek Respondenten: 20 klassenleerkrachten,15 studenten, 2 stagebegeleiders. Onderzoeksinstrumenten gestructureerde vragenlijst leerrapport half gestructureerde interviews half open groepsgesprekken observatielijst analyse instrument voor reflectieformulieren logboek van de onderzoeker

Resultaten en conclusies (1) Deelvraag 1: is de kennis van leerkrachten over het competentiegericht begeleiden toegenomen? Wel Behoeft aandacht Toename: vakinhoudelijk –pedagogisch handelen Feedback geven Structuur en werkwijze ‘De Nieuwe Leerkracht’ Vragen stellen Nieuwe rol reflecteren Positieve ondersteuning

Resultaten en conclusies (2) Deelvraag 2: Is de beheersing van begeleidingsvaardigheden toegenomen? Wel Behoeft aandacht Observeren, feedback geven Reflectieve vaardigheden Relatie opbouwen, positieve Ondersteuning Model van Korthagen Aanwijzingen geven Onvoldoende zelfsturing Begeleidingsgesprekken

Resultaten en conclusies (4) Deelvraag 3: ontwikkelen leerkrachten een brede beroepsidentiteit? Wel Behoeft nog aandacht Verantwoordelijk Verbreding en verdieping moet nog gestalte krijgen in de praktijk. Positieve houding Leergierig

Resultaten en conclusies (3) Deelvraag 4: hoe geven klassenleerkrachten vorm aan het samen opleiden? Wel Behoeft aandacht Geen nauwe samenwerking werkplek-lerarenopleiding. Visie samenopleiden onvoldoende geïnternaliseerd bij stagebegeleiders.

Algemene conclusie Beantwoording hoofdvraag De interventie heeft positieve vruchten afgeworpen. Er is een toename in het kennisniveau van de leerkrachten en ze maken gebruik van gerichte vaardigheden op de werkplek.

Discussie Kritische kanttekeningen Zelfrapportage metingen (Rassin, 2004). Datatriangulatie. Dubbele rol onderzoeker (Migchelbrink, 2000). Topiclijst.

Aanbevelingen Voorwaardenscheppend (trainingen, systematische implementatie, status) Praktische invulling rol leerkracht Randvoorwaardelijke- en organisatorische aspecten Gelijkwaardige partners (samen opleiden, dialoog, tijd) Soortgelijk onderzoek Kritische factoren ( begeleidend handelen) Kwaliteit individuele leerkracht Professionalisering Leermogelijkheden op de werkplek

Implementatieplan Gericht reflecteren Eigen rol als innovator Professionele leergemeenschap opzetten (professionele ruimte) Gericht reflecteren Partnerschap zusterscholen en werkplek

Thank you!