Integriteit bij aanbesteden Seminar – Integriteit bij gemeenten prof. mr. Pieter Kuypers

Integriteit bij aanbesteden Agenda Achtergrond Integriteit voor de procedure Integriteit opdrachtgever Tien aandachtspunten Integriteit inschrijver Verplichte uitsluitingsgronden Facultatieve uitsluitingsgronden Belangenconflicten

Achtergrond Voorbeelden: ICT aanbesteding door Ministerie van Defensie Aanbesteding voertuigen Nationale Politie ICT aanbesteding gemeente Rotterdam Impact: Financieel belang Imagoschade Gevolgen voor bestuurders De gewijzigde Aanbestedingswet voorziet in een aantal nieuwe bepalingen : Nieuwe bepaling over belangenconflicten Uitbreiding uitsluitingsgronden

Integriteit voor de procedure (1) Marktconsultatie Let op voor vervalsing van de mededinging Mag geen aanleiding geven tot schending non-discriminatie en transparantie (artikel 40 Richtlijn 2014/24/EU) Voorbereiding van de aanbestedingsprocedure Neem passende maatregelen om de mededinging niet te vervalsen bij voorafgaande betrokkenheid van gegadigden of inschrijvers (artikel 40 Richtlijn 2014/24/EU en artikel 2.51 Aw 2016)

Integriteit voor de procedure (2) Passende maatregelen omvatten: de mededeling aan andere gegadigden en inschrijvers van relevante informatie die is uitgewisseld in het kader van of ten gevolge van de betrokkenheid van de gegadigde of inschrijver bij de voorbereiding van de aanbestedingsprocedure. b. de vaststelling van passende termijnen voor de ontvangst van de inschrijvingen.

Integriteit opdrachtgever (1) Integriteit begint bij jezelf: Handel volgens de vastgestelde gedragscodes Vermijd (de schijn van) belangenverstrengeling Voorbeelden: Aannemen van geschenken of ingaan op uitnodigingen Privécontacten bij inschrijver Draaideurconstructies Vermijd conflicterende nevenwerkzaamheden

Integriteit opdrachtgever (2) Tien aandachtspunten opgesteld door OESO: Transparantie Zorg voor transparantie! Neem voldoende voorzorgmaatregelen in het kader van integriteit, in het bijzonder bij uitzonderingen op de gewone aanbestedingsprocedures. Maak zorgvuldig gebruik van uitzonderingen op de procedures Goed management Garandeer gebruik publieke gelden alleen voor beoogde doelen. Bijvoorbeeld door specifieke audits Garandeer kennis, competenties en integriteit van inkoopfunctionarissen.

Integriteit opdrachtgever (3) Voorkoming van ambtsovertreding, naleving en monitoring Stel mechanismen in werking om risico’s voor de integriteit te voorkomen. Wat zijn kwetsbare functies binnen de aanbestedende dienst? Werk samen met de private sector ter bevordering van integriteit, met name bij contractmanagement. Zorg dat wordt geleverd, wat werd gevraagd. Zorg voor goede mechanismen met betrekking tot monitoring van inkoop en sancties voor ambtsovertredingen.

Integriteit opdrachtgever (4) Verantwoording en controle Richt een heldere verantwoordingsketen in. Handel klachten van aanbieders eerlijk en onpartijdig af. Stel NGO’s, burgers en media in staat de inkoop aan onderzoek te onderwerpen.

Integriteit inschrijver (1) Dwingende uitsluitingsgronden Facultatieve uitsluitingsgronden Deelneming aan criminele organisatie Schending artikel 2.81, lid 2 Aw (verplichtingen milieu, sociaal en arbeidsrecht) Faillissement, staking werkzaamheden, liquidatie of surseance Omkoping Overtreding beroepsgedragsregel Fraude Ernstige fout in beroepsuitoefening Sociale zekerheidspremies of belasting niet betaald (semi-dwingend) Witwassen Verkeerde/onvolledige inlichtingen verstrekt Terroristische activiteiten, mensenhandel of kinderarbeid Belangenconflict Strafbaar feit van bestuur, leiding, toezichthouder, verantwoordelijke Betrokken bij voorbereiding aanbesteding Schending mededingingsrecht Slechte past performance

Integriteit inschrijver (2) Dwingende uitsluitingsgronden (art. 2.86 Aw 2016) Uitbreiding met terroristische activiteiten, kinderarbeid en mensenhandel Uitbreiding met strafbaar feit van bestuur, leiding, toezichthouder, verantwoordelijke etc. Referentieperiode: 5 jaar Semi-dwingende uitsluitingsgronden (art. 2.86 Aw 2016) Uitbreiding met niet voldoen aan belastingen en sociale premies Hardheidsclausule: te laat met betalen van belastingen en sociale premies én voor geringe omvang van de belastingschuld (proportionaliteitstoets) (art. 2.86a Aw 2016) Facultatieve uitsluitingsgronden (art. 2.87 Aw 2016) Uitsluiting met schending mededingingsrecht, past performance en belangenconflicten Referentieperiode: 3 jaar

Integriteit inschrijver (3) Ondernemer krijgt tweede kans (art. 2.87 lid 1 sub g Aw 2016) Ondernemer dient kans te krijgen om bewijs te leveren dat hij zijn leven heeft gebeterd Beoordeling door aanbestedende dienst HR 27 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:757 (Connexxion Taxi Services/Staat c.s.)

Integriteit inschrijver (4) Nieuw artikel 1.10b ingevoerd in Aw 2016: Aanbestedende dienst neemt maatregelen om belangenconflicten tijdens een aanbestedingsprocedure doeltreffend te voorkomen, te onderkennen en op te lossen Codificatie HvJEU: C-583/13, eVigilo Actieve rol van de overheid bij het oplossen van belangenconflicten Nemen van passende maatregelen: Bijvoorbeeld integriteitsbeleid dat door het Rijk, de provincies, de gemeenten en de waterschappen op grond van artikel 125quater van de Ambtenarenwet wordt gevolgd. Nieuwe uitsluitingsgronden geven mogelijkheden tot uitsluiten van inschrijvers bij belangenconflicten

Vragen?