Geïntegreerd breed onthaal Gent Beleidsteam 19 december 2016

Agenda 1. Kadering 2. Link decreet lokaal sociaal beleid 3.       Voorstelling project geïntegreerd breed onthaal Gent 4.       Vragen en bemerkingen 5.       Interactief: SWOT mbt functies GBO

Projectoproep Vandeurzen Een aantal kernwoorden: Een brede en herkenbare toegang tot hulp en dienstverlening, met specialisaties binnen bereik  Subsidiariteit (minst ingrijpende hulp) Gedeelde verantwoordelijkheid: CAW, OCMW, Diensten Maatschappelijk Werk vd mutualiteiten (DMW), Stad Aanpak onderbescherming Belang gezamenlijk begrippenkader, gegevensdeling en beroepsgeheim Participatief en in dialoog informele netwerken en ontmoeting stimuleren Inzetten op outreachend en proactief handelen Maatschappelijk verantwoorde zorg Link Welzijn en gezondheid

Projectoproep Vandeurzen Timing: ‘uiterlijk 1/09/2016 tot 1 mei 2018’ 19 projectaanvragen, waarvan 7 uit O-Vl  3 weerhouden (St Niklaas, Wetteren-Wichelen-Laarne en Gent) Budgetneutraal Wetenschappelijke onderzoek (OASES) Kwantitatief surveyonderzoek Kwalitatief diepte onderzoek (4 projecten) Op welke manier(en) worden de uitgangspunten en basisopdrachten van het geïntegreerd breed onthaal geïnterpreteerd en geïmplementeerd door de lokale praktijken? Procesbegeleiding Lerend netwerk –bovenlokaal Lokale bijeenkomst

Link nieuw (ontwerp)decreet lokaal sociaal beleid Het Lokaal bestuur (LB) garandeert de toegankelijkheid vd lokale sociale hulp- en dienstverlening, in het bijzonder de meest kwetsbaren. Het LB realiseert een samenwerkingsverband geïntegreerd breed onthaal (OCMW, het erkend CAW en erkende diensten MW van de ZF-en) Het LB kan dit samenwerkingsverband realiseren ism andere lokale besturen. Functies Verstrekken van neutrale informatie over aanbod van de lokale sociale hulp- en dienstverlening Verkennen en realiseren van de rechten Verhelderen van de hulpvragen Doorverwijzen naar de gepaste lokale sociale hulp- en dienstverlening Principes Bekend, herkenbaar en zichtbaar zijn voor de burgers Generalistisch werken met specialisaties binnen handbereik Outreachend handelen Voorzien van continuïteit in de hulp- en dienstverlening Participatief en krachtgericht werken in de hulp- en dienstverlening

Onthaal?

Hét Geïntegreed Breed Onthaal? “Een strategie om aan de hand van een aantal governance en hulpverleningsprincipes een meer toegankelijke hulp- en dienstverlening te creëren, opdat elke burger zijn grondrechten maximaal kan realiseren” Intersectorale Samenwerking & afstemming Toegankelijkheid Generalistisch Outreachend Krachtgericht Proactief Het wetenschappelijk bestuderen van het geïntegreerd breed onthaal en het in kaart brengen van de meerwaarde, maar ook de knelpunten van een dergelijk project vereist dat we vertrekken vanuit een duidelijke afbakening van de gewenste resultaten en de weg daarnaartoe. Op basis van de informatie die in dit stadium van het project reeds voorhanden is, kunnen we het geïntegreerd breed onthaal definiëren als een strategie om aan de hand van een aantal governance en hulpverleningsprincipes een meer toegankelijke hulp- en dienstverlening te creëren, opdat elke burger zijn grondrechten maximaal kan realiseren. Uit deze definitie zijn een aantal interessante elementen te ontleden. Het verhogen van toegankelijkheid moet allereerst begrepen worden als een operationele doelstelling die in functie staat van de strategische doelstelling om situaties van onderbescherming tegen te gaan. Door grondrechten hierbij als uitgangspunt te nemen, sluit het geïntegreerd breed onthaal aan op wat men een “maximale definitie” van onderbescherming noemt. Het gaat met andere woorden niet enkel om een non-take-up van het recht op financiële bijstand of een leefloon, maar eerder om een situatie waarbij burgers hun recht op arbeid, sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid, onderwijs, sociale, geneeskundige en juridische bijstand, behoorlijke huisvesting, bescherming van een gezond leefmilieu, en culturele en maatschappelijke ontplooiing niet gegarandeerd zien. Hoewel er geen recente cijfers voorhanden zijn, toonde eerder onderzoek destijds aan dat 4,2% van de Belgische bevolking tijdelijk of permanent onderbeschermd leefde. Dat betekent dat het recht op een menswaardig leven bij meer dan 450.000 personen onder druk staat of stond. Een mogelijke verklaring hiervoor zijn de drempels die bestaan tussen burgers en de maatschappelijke hulp- en dienstverlening. Uit verschillende studies blijkt dat deze drempels zich op meerdere niveaus kunnen situeren, namelijk op het niveau van de cliënt, de hulp- of dienstverleningsorganisatie of de relatie tussen hulpvrager en hulpgever. Het spreekt voor zich dat zulke drempels een hypotheek leggen op de belofte van de universele verwezenlijking van de eerder genoemde sociale grondrechten en de toegankelijkheid van de hulp- en dienstverlening ondermijnen. Er liggen verschillende oorzaken aan de grond van deze drempels. Enerzijds kan geargumenteerd worden dat de fragmentering en beperkte afstemming tussen organisaties verklaart waarom maatschappelijk kwetsbare groepen vaak hun weg niet vinden binnen het hulpverleningsaanbod. Anderzijds heeft ook het feit dat de meest kwetsbare individuen veelal geconfronteerd worden met problematieken die zich simultaan uitstrekken overheen meerdere levensdomeinen een impact op toegankelijkheid. Dit omdat het verhelpen van zulke multi-problem situaties vaak de draagkracht en capaciteiten van één enkele hulpverleningsorganisatie overstijgt. Deze observaties liggen aan de basis van het pleidooi voor een meer integrale aanpak en verklaren meteen waarom netwerken en intersectorale samenwerking in zowel beleidskringen als academische kringen naar voren worden geschoven als belangrijk instrument om deze drempels te overwinnen. Het geïntegreerd breed onthaal bouwt voort op deze inzichten en formuleert in de beschikbare beleidsdocumenten een aantal interessante werkingsprincipes om deze drempels te verlagen en de toegankelijkheid van de hulp- en dienstverlening te verhogen. Op het niveau van de zorgorganisatie en governance gaat het hoofdzakelijk om het creëren van intersectorale samenwerking en afstemming tussen verschillende actoren. Hiermee wil men tegemoet komen aan de historisch gegroeide hiaten in de hulpverlening. Een samenwerking tussen meerdere welzijns- en zorgactoren zou dus moeten leiden tot een minder gefragmenteerde hulp- en dienstverlening. Op het niveau van de eigenlijke hulpverlening kunnen een aantal oriënterende perspectieven worden geïdentificeerd die de precieze aard en inhoud van de interventies zullen bepalen. Het geïntegreerd breed onthaal wordt verwacht om in al zijn facetten generalistisch, outreachend, proactief, participatief en krachtgericht te zijn en volgens de principes van subsidiariteit te worden vormgegeven. Op basis van deze richtlijnen streeft het geïntegreerd breed onthaal naar een meer toegankelijke hulp- en dienstverlening die uiteindelijk uitmondt in een maximale realisatie van sociale grondrechten. Subsidiariteit Participatief Onderbescherming Grondrechten Benadering

Gent  inzet op 2 sporen Stadsbreed: verhogen toegankelijkheid Doelstelling: We garanderen dat elke burger (en zeker de meest kwetsbare) die met een sociale vraag zit en hiervoor hulp zoekt vlot zijn weg vindt in het bestaande aanbod en de nodige, minst ingrijpende hulp krijgt. creëren van een breed kwaliteitsvol onthaalaanbod met gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de (potentiële) cliënt Oa: via vraagverheldering i.f.v. een gelijkwaardig onthaal, afsprakensysteem, opvolging doorverwijzing/afspraak, informatie-uitwisseling, gegevensdeling (cliëntinformatie) … Faciliteren doorverwijzing vanuit onthaal naar elkaars achterliggend aanbod oa: uitwisseling en kennismaking van methodieken (inclusief proactief en outreachend), aanbod, doelgroep,…, zowel op beleidsniveau als op praktijkniveau

Gent  inzet op 2 sporen Wijkgericht: hoger bereik kwetsbare doelgroepen Proefprojecten op wijkniveau: onderzoek + implementatie hoe we minder bereikte/gekende doelgroepen kunnen bereiken via bestaande/nieuwe formele/informele netwerken (bvb dienst outreachend werken, brugfiguren, uitwisseling van gegevens, EDA’s, …. Wijken: Gent Zuid (nov ’16 – juni ‘17) nadien Nieuw Gent (advies Vlaamse stuurgroep) of Gentbrugge/Ledeberg (voorstel Annie) Onder meer te bekijken: aanbod en actoren in de wijk ifv toeleiding naar onthaal, uitwisseling van gegevens tussen de kernpartners (OCMW, CAW, Diensten MW en Stad), uitwisseling en kennismaking in de wijk, exacte doelstelling en focus + indicatoren, …

Breed onthaal Stand van zaken Momenteel heeft de projectgroep volgende stappen gezet: Kennismaking met dienstverlening OCMW en CAW Vergelijking van wet- en regelgeving uitwisseling gegevens door CAW, SD Mutualiteiten en OCMW. Volgende stappen: Kennismaking aanbod sociale diensten mutualiteiten Ontwikkeling gemeenschappelijk uitwisselingsplatform (technisch en methodisch) Hoe concreet organiseren breed onthaal? Verbreding project naar de achterban (hoe medewerkers van de diensten mee betrekken in de eventuele uitrol)

Gent-Zuid Aanleiding / context Signalen werkveld rond detectie en uitputting rechten: complexe materie, wijzigt snel, administratief omslachtig, tijdsinvestering, stijgende energieprijzen …   Doelstellingen Verhogen toekenning van sociale voordelen op vlak van oa. energie, huisvesting, vrije tijd, telecom en gezondheid  in 2 fases. Onderzoeken welke (proactieve) methodes werken & procesanalyse meest efficiënt, grootste voordeel/kosten-baten, inventaris met drempels oa om te signaleren  ondersteuning maatschappelijk werkers Middelen 1 voltijds ‘rechten Maatschappelijk werker’

Gent-Zuid Fase 1 Welzijnsbureau Gent Zuid (+/- november - februari) Voorbereiding: analyse belangrijkste sociale voordelen (22 basisvoordelen + opmaak infofiches per sociale voordeel steekproefbepaling (obv samenstelling actieve dossiers GZ) uitwerken methodieken Uitvoering miv 7/11: Screening van 132 cliënten op 22 belangrijke sociale voordelen Organiseren diverse (toeleidings-)methodieken om sociale voordelen maximaal uitputten. bijvoorbeeld: infosessies, vorming, een werkbank (ruimte en ondersteuning ter beschikking stellen voor bvb on-line aanvragen); inzet van een ervaringsdeskundige of sociale; huis- en bureelbezoeken; ...  Analyse Nul – en eindmeting Vastgestelde drempels? (op niveau vh sociaal voordeel, doelgroep, methodiek,proces…) welke aanpak / methodiek werkt (best)?

Gent-Zuid Fase 2: welzijnswijk Gent Zuid (+/- feb/maart – mei/juni 2017) Voorbereiding miv november Samenwerken rond maximale rechtenuitputting met externe partners Analyse van potentieel te bereiken doelgroepen/ belangrijkste sociale rechten & toeleidingsmethoden Samenwerking op maat met als uitgangspunt complementair en ondersteunend werken   Lessons learned uit fase 1  signalen, methodieken, overzicht en up-to-date info m.b.t. sociale voordelen

Stuurgroep Kernactoren DMW: Ann Van Hauteghem (LM) en Samia Van Vooren (CM) gemandateerd door het IMC. CAW: Agnes Onghena en Jochen De Craene (DB) WRG: Koen Berwouts (DB) OCMW: Joris Beaumon (DB) Stad Gent: vraag gesteld aan Dienst Welzijn en Gelijke Kansen Wetenschappelijke ondersteuning (Didier Boost, OASES). Thematisch aanvullen met trekkers van de 3 projectgroepen (Bart, Sarah/Joeri). 2 Harde specialisten enkel als klantvriendelijker (bv thuislozen moeten anders te vaak van wijk-mw wisselen) of specialistisch (bv arbeidstrajectbegeleiding, vreemdelingen)

Stuurgroep Rol van de stuurgroep Zorgt dat het project uitgevoerd vertrekkend vanuit de projectaanvraag Betrekt stakeholders in de verschillende fasen van het proces ifv uitvoering en mogelijke bijsturing Eindverantwoordelijkheid tav de (niet subsidiërende) overheid Samenwerken/opvolgen wetenschappelijk onderzoek Samenwerken met de aangestelde procesbegeleiders van de Vlaamse overheid Opvolging Vlaams overleg Overzicht en afstemming verschillende deelprojecten

Expertengroep Kernactoren ROL Dienst Ondersteuningsplan (DOP) Thuisverpleging Thuiszorg Wijkgezondheidscentra Gezondheidsraad Sociale dienst UZ Gent KRAS Samenlevingsopbouw Gent … ROL Inbreng van de expertise: Kennis, Methodieken, Contact met de doelgroep, Klankbord,… Expliciete uitnodiging om actief mee te werken: participatie binnen projecten in de wijken Samenwerking op het terrein Mee zorgen voor draagvlak

Interactief: Functies GBO 4 groepjes Vertrekken vanuit de doelstelling / doelgroep SWOT mbt de functies Verstrekken van neutrale informatie over aanbod van de lokale sociale hulp- en dienstverlening Verkennen en realiseren van de rechten Verhelderen van de hulpvragen Doorverwijzen naar de gepaste lokale sociale hulp- en dienstverlening linken aan de principes (voorstellen, ideeën, …) Bekend, herkenbaar en zichtbaar zijn voor de burgers Generalistisch werken met specialisaties binnen handbereik Outreachend handelen Voorzien van continuïteit in de hulp- en dienstverlening Participatief en krachtgericht werken in de hulp- en dienstverlening