Raad voor Rechtsbijstand Lia Combrink en Susanne Peters Wetenschappelijk onderzoekers Positionering van sociaal raadslieden in de juridische keten

Commissie Wolfsen Bezuinigingen in het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand deels opgeschort: instelling commissie-Wolfsen (en commissie- Barkhuysen) Najaar 2015: Oplevering rapporten Sociaal raadslieden en maatschappelijke organistaties (MEE) hebben een belangrijke inbreng gehad in de totstandkoming van deze rapporten (bijvoorbeeld deelname aan brainstorm in mei 2015) Eind mei 2016: Kabinetsreactie op deze rapporten De Raad voor Rechtsbijstand heeft de regie gekregen over de in te voeren maatregelen. Stand van zaken nu: oriëntatie op en invulling van de in te voeren maatregelen

Commissie-Wolfsen en Barkhuysen Een van de belangrijkste maatregelen is de verbreding/versterking eerste lijn van de juridische keten en wel door middel van: Het leveren van maatwerk De eerstelijn meer ruimte te geven om het (juridisch?) probleem op te lossen De kwaliteit van de eerstelijn in de juridische keten te verbeteren, o.a. door andere partijen in de juridische en sociale eerstelijn te betrekken (op basis van convenanten wordt dan ook verwijzing naar tweedelijn mogelijk ) Het opzetten van een klantvolgsysteem binnen de juridische keten

Commissie-Wolfsen en Barkhuysen Juridische invalshoek  er is nog een hele wereld naast de juridische Sociale Juridischedienstverlening  Ketenaanpak Uitgelezen kans voor sociaal raadslieden om zich te positioneren in de eerste (en wellicht ook de tweede???) lijn, maar dit is geen eenvoudige opgave Hier hoort kwaliteitsbeleid/inschrijving in een register bij.

Lijnen van rechtshulp in het stelsel: Nuldelijn in de juridische keten: zijn de mogelijkheden voor gebruik binnen het sociaalraadsliedenwerk voldoende bekend? Rechtwijzer Uit elkaar, Huur en Schulden Website HJL Niet alleen handige tools voor digitaal vaardige mensen, maar het biedt ook mogelijkheden als informatiebron voor sociaal raadslieden

Lijnen van rechtshulp in het stelsel: Eerstelijn in de juridische keten: het Juridisch Loket Tweedelijn in de juridische keten: toevoegingen afgegeven aan rechtsbijstandverleners (advocaten en mediators)

Doel en opzet van deze workshop Inzicht krijgen in de werkwijze van sociaal raadslieden zowel in de juridische als in de sociale keten Inzicht bieden in de meerwaarde van eenduidige landelijke dataverzameling

Sociaal raadslieden Wat doet het SRW meer minder anders dan de andere organisaties in de sociale en juridische keten? Ofwel……………….

Sociaal raadslieden Welke zijn de specifieke terreinen van: SRW de sociale advocatuur rechts- en wetswinkels schuldhulpverlening belastingtelefoon, rechtsbijstandsverzekeringen?

Sociaal raadslieden Wat zou er de meerwaarde van kunnen zijn ten opzichte van de huidige situatie om andere partijen (meer dan nu het geval is) bij het werk van het Juridisch Loket te betrekken?

Sociaal raadslieden Hoe kunnen de verschillende voorzieningen in de eerste lijn elkaar versterken? In hoeverre zijn deze complementair? In hoeverre sluiten ze elkaar juist uit? In hoeverre is er juist overlap?

Vraag In hoeverre zouden de sociaal raadslieden een plaats moeten/kunnen/willen krijgen binnen de brede eerstelijn van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand?

Kansen en bedreigingen Een gegeven is: Sociaal raadslieden hebben nu ook al werk genoeg! Men bedient een speciale doelgroep De gemeente betaalt! Het belang van de individuele raadsman is niet altijd gelijk aan dat van de LOSR.

Wat hebben sociaal raadslieden nodig om in beeld te blijven? Zullen er gemeenten af gaan haken als de brede eerste lijn vorm krijgt? -Zichtbaarheid is belangrijk (in de praktijk, maar ook als organisatie op een hoger niveau) -Kwaliteit (ingeschreven in register, is een selecte groep -Legitimatie van het bestaansrecht  dataverzameling

Data van Het Juridisch Loket klantactiviteiten, via voornamelijk balie en telefoon (-22%) klantactiviteiten minder dan in 2014 o.a. door tijdelijke sluiting balies: oorzaak en gevolg in beeld te brengen

Data van Het Juridisch Loket Klantactiviteiten HJL:

Data van Het Juridisch Loket keer naar een advocaat verwezen, waarvan keer na ‘terugverwezen’ te zijn naar HJL (voor diagnosedocument). Ongeveer keer verwezen naar mediation; ongeveer 30% minder dan in keer verwezen naar derden waaronder sociaal raadslieden

Data van Het Juridisch Loket: ken je klant! In vergelijking met de doorsnee Nederlandse bevolking zijn HJL-klanten vaker: jaar oud, minder vaak >65; 1 e generatie niet-Westerse allochtonen; woonachtig in grotere gemeenten; gescheiden, minder vaak weduwe/weduwaar; eenpersoonshuishouden of eenouderhuishouden; werknemer, minder vaak gepensioneerd.

Belang, kracht en bruikbaarheid van dataverzameling Wat is er nu bij de sociaal raadslieden al aan data beschikbaar? Wat is wenselijk? Wat is belangrijk? Beleidsmatig danwel praktisch? Wat zijn de mogelijkheden voor de (nabije) toekomst? Welke drempels kunnen er zijn bij dataverzameling?

Mogelijkheden voor de nabije toekomst Optie: Kleinschalig beginnen met het verzamelen van landelijke data in de vorm van een jaarlijks enquête zoals bij rechts- en wetswinkels Monitor is geschikt platform voor het presenteren van landelijke data. Nu al speciale box ingeruimd voor het sociaalraadsliedenwerk, dus wellicht een gezamenlijk belang! Hoe zou de tekst van deze box in de monitor kunnen worden verbeterd in de toekomst?