Interdisciplinaire samenwerking: de T-shaped professional in relatie tot de participatie van burgers met ernstige en langdurige beperkingen Welzijn nieuwe stijl vraagt om onderwijs nieuwe stijl Lies Korevaar Utrecht, 4 oktober 2013

Ontwikkelingen Participatiewet (WWNV) Decentralisatie jeugdzorg Passend onderwijs Transitie en Transformatie AWBZ naar Wmo

Cliënten van de AWBZ naar de Wmo Totaal ongeveer mensen Naar grondslag: somatische aandoening psychogeriatrische problematiek psychiatrische stoornis verstandelijke handicap lichamelijke handicap zintuiglijke handicap

Mensen met beperkingen participeren in de wijk (en daar buiten) Participeren doe je zelf, anderen kunnen dit ondersteunen Participeren doe je in rollen

Participatiedoelen Ik wil in het najaar van 2013 verkoper worden in ‘t Brughoes in Tynaarlo Ik wil de komende tijd met plezier blijven wonen in mijn 2-kamer flat in Paddepoel te Groningen Ik wil de komende tijd 1x per maand op zondag met een lid van de keyring naar de kerk 5

Werkwijze Rehabilitatie Rol + omgeving (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid Lectoraat Rehabilitatie

Voorbeelden van praktijken Activerend huisbezoek door vrijwilligers aan wijkbewoners in Groningen met een psychische of verstandelijke beperking ‘t Brughoes in Tynaarlo Samenredzaam door keyring Opsterland Onderwijsmodule voor vrijwilligers in de omgang met brugers met een psychische of verstandelijke beperking 7

Samenwerken in de Wijk Competenties van de professional

Oefening 1: Wat vinden jullie zelf belangrijk bij het samenwerken met andere disciplines (afkomstig uit andere organisaties)? Lectoraat Rehabilitatie

Situatie in de wijk Jongen 17 jaar Antilliaanse afkomst Licht verstandelijke beperking Schizofrenie Geen startkwalificatie Werkeloos Schulden Dreigende uithuisplaatsing 7 verschillende hulpverleners betrokken IndividuGezinWijk Ouders, oma, twee kinderen, kleinkind Vader werkeloos Moeder diabetes en slecht ter been Oma dementerend Zoon LVG + schizofrenie Dochter tienermoeder Burenruzie Huurachterstand 12 verschillende disciplines over de vloer Samenstelling wijk Multicultureel Weinig sociale samenhang Vergrijzing Ontgroening Hoge werkeloosheid Relatief veel ‘kwetsbare’ burgers/gezinnen Overlast: 4-5 ‘probleemgezinnen’ 28 organisaties actief

Sociaal Domein: Lokale wijkteams Awbz Wmo Participatiewet Jeugdzorg

Generalist of Specialist? Duizendpoot of Genie?

T-shaped professional MonodisciplinairI MultidisciplinairI I I InterdisciplinairTTT

T-shaped competenties 1 I=Eigen vakinhoudelijke competenties --=Interdisciplinaire samenwerking: betekent dat je niet alleen vanuit je eigen referentiekader naar de situatie kijkt, maar je ook verplaatst in het referentiekader van de ander en wat jij kan bijdragen aan het oplossen van een probleem dat de ander ervaart

I - competenties Inzetten eigen specialisme voor burger/cliënt: Uitgaan en ondersteuning van eigen kracht, eigen regie van burgers (met beperkingen) Ondersteuning sociaal netwerk / mantelzorgers Ondersteuning vrijwilligers Inzetten professionele ondersteuning

Samenwerken veronderstelt een positieve attitude, kennis en een aantal vaardigheden Lectoraat Rehabilitatie

-- competenties Inzetten eigen specialisme voor collega’s, o.a.: Communicatieve vaardigheden Dialoog - multiloog Samenwerking: integratief denken & overbruggen van leemtes Creatief denken (out of the box-denken) Basiskennis van andere referentiekaders Integreren van eigen vakkennis in andermans werkgebied Interdisciplinaire consultatie Richten op creëren van meerwaarde voor iedere discipline

Oefening 2: Basiskennis van andere referentiekaders: wat zouden jullie willen weten van je collega’s met wie je samenwerkt? Lectoraat Rehabilitatie

Oefening 3: Wat zou jij kunnen bijdragen aan het oplossen van een probleem die je collega (andere discipline) in het wijkteam ervaart? Lectoraat Rehabilitatie

Wijkteam Sociaal netwerk Vrijwilligers Teamleider

Coördinatie & regie AMW / SJD Wijkagent Opbouw werk Woning- bouw Jeugdzorg / CJG Sociale Dienst Huisarts / Wijkverpl. GGz / VGz Wijkteam Sociaal netwerk Vrijwilligers Teamleider Gemeente

Visie Eén hulpverlener in één gezin met één plan. Eigen kracht en samenkracht Midden in de wijk Ontkokering Versterking maatschappelijke basisvoorzieningen Generalist in het gezin, specialist in het team Nieuw coöperatief organisatorisch verband

Kenmerken goed functionerende teams Het hebben van duidelijke doelen en het onderling eens zijn over deze doelen Het hebben van goede kennis van (en het respect voor) de bijdrage en de rol van andere disciplines, zonder vooroordelen Het beschikken over vaardigheden in communicatie, samenwerking, overleg en conflicthantering Een complementaire samenstelling van het team naar disciplines en rollen Effectief leiderschap en vergadermanagement, waarbij openheid en zelfreflectie wordt gestimuleerd Het werken met gezamenlijke bronnen en dossiers, die het delen van kennis bevorderen (McPherson, Headrick & Moss, 2001)

Dilemma’s Lectoraat Rehabilitatie

Dilemma’s bij het samenwerken in een wijkteam Ethisch Geheimhoudingsplicht Meldingsplicht Professioneel Hoe houd je je eigen specialisme op peil? Verhouding generalisme-specialisme Organisatorisch Onder wie valt het wijkteam; wie is de leidinggevende? Financieel Detachering; wie betaalt de overhead? 25

Interdisciplinair werken in de wijk vraagt interdisciplinair onderwijs!? 26

Ontwikkelde modules Interdisciplinaire samenwerking in de Wmo Zelfredzaam & Samenredzaam Omgaan met burgers met psychische beperkingen (voor vrijwilligers) Governance: sturing door gemeentes 27

Relevante websites: (heel veel over de Wmo) (kennisinstituut voor welzijn en zorg) (website Wmo Werkplaatsen) kanteling/index.php (platform en nieuwsbrief voor professionals in zorg en welzijn) Google  nieuwsbrief Wmo  je krijgt een wereld aan nieuwsbrieven van allerlei gemeenten en instellingen over de Wmo.

Publicaties Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2011), Welzijn Nieuwe Stijl; Link naar brochure in pdf-formaat: Dam C. van & Vlaar P. (2010). Handreiking professioneel ondersteunen. Utrecht, Movisie. Downloaden van Lectoraat Rehabilitatie

Vragen & discussie 30

Hartelijk dank voor uw aandacht en participatie Lies Korevaar