Beregening uit grondwater stand van zaken beleidsontwikkeling ZLTO-afdeling Boekel-Venhorst 28 januari 2013 Johan Elshof senior specialist water

Huidig beleid beregening uit grondwater Onttrekkingplafond van 40 mln. m³ per jaar in NBR (gem. over 6 jaar) Geen nieuwe vergunningen voor grondwaterberegening Geen uitbreiding bestaande vergunningen Geen verplaatsing, uitbreiding onttrekkingen in attentiezones NNP en N2000 Voor grasland: onttrekkingsverbod tot 1 juni (met 5% regeling bij extreme droogte) (met vrijstelling <48 uur na emissiearme aanwending) onttrekkingsverbod in juni en juli tussen 11 en 17 uur. Kortom: ouderwets / star / armoe troef. Geluk bij ongeluk: (bijna) geen recente controle!

Grondwaterberegening NBR aantal vergunningen > 10 m³/uur: 8270

Jaarlijkse onttrekking (x mln.m³) gem. 2003/2008: 40 mln. m³

Historie: ZLTO naar GS v.a. ’07 Meer flexibiliteit, we beregenen al zuinig + invloed projecten 2009 Waterwet => waterschappen 2008/9 overleg met waterschappen: huidig beleid maakt passief en is voor niemand goed voorbereiding pilots Boekel-Venhorst, Eersel, Alphen-Chaam 2011 uitvoering pilots heeft geleid tot nieuwe inzichten (= onze inzichten) inzake: relatieve omvang agr.onttrekking / invloed is niet structureel / dalende tendens grondwaterstand stabiliseert voorbereiding in werking treding beleid Historie:

Beleid op hoofdlijnen: Grondwater wordt door goed grondwaterbeheer beschermd Rondom NNP en N2000 blijft huidig beleid van kracht In overige gebieden beregening vrij geven mits: o waterconserverende maatregelen zijn genomen o efficiënt omgegaan wordt met watervoorziening Onttrekkingsverbod wordt afgekondigd als grondwaterpeil te ver zakt GGOR (Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime) wordt versneld uitgevoerd. Kernbegrip: goed voorraadbeheer!

Zones rondom N2000 en NNP Rondom NNP: attentiezones (circa 500 meter) Rondom N2000: voortoets uitgevoerd naar gevolgen van (tijdelijk) meer onttrekkingen, verplaatsing putten, nieuwe putten ‘worst case’ benadering (positieve effecten van extra waterconservering door agrariërs niet meegenomen) ‘worst case’ – kaart, waar flexibeler beleid tot negatieve gevolgen kan leiden In deze gebieden: geen nieuw beleid Beregening toegestaan volgens huidig beleid GS (bevoegd gezag N2000) vraagt om ‘second opinion’: is de begrenzing ruim genoeg?

Voorbereiding loopt gestaag door Zuinig omgaan met water. beleidskeuze: alleen flexibiliteit ‘als je het verdient’ vastleggen in document: bedrijfswaterplan BWP Als geaccordeerd bedrijfswaterplan: dan vrijheid tot beregening. Zonder vergunning, alleen melding! In BWP: ondernemer geeft aan welke maatregelen hij uitvoert om efficiënt om te gaan met water (2+) Onze insteek is: als iedereen zijn best doet, blijft growastand op peil, dus geen beregeningsverbod Daarmee: 1) deregulering 2) duurzaamheid loont Stelregel wordt: melding i.p.v. vergunning Grotere onttrekkingen: niet via algemene regels, maar via vergunning Stok achter de deur: verbod als growa te ver uitzakt

Beregeningsstop: wanneer? Optie 1: Stoppen indien de grondwaterstand extreem laag Aannemelijk: gebeurt aan eind zomer Moet iedereen dan stoppen / of teeltverschil? Maar wie help je dan? Wanneer wordt beregeningsverbod opgeheven? Wordt het een gejojo? Of is grondwatertekort niet te vergelijken met oppervlaktewatertekort? Of mag je verwachten dat lage grondwaterstand wordt opgeheven door (natte) winter?

Optie 2: Code rood: na droge winter en/of als grondwater niet voldoende aangevuld Alleen bij extreem lage grondwaterstand voorjaar + verwachting dat in normaal voorjaar niet op peil Als dat gebeurt, dan alleen op grasland En dan: alleen periode 1 april -1 juni Onze inzet: door meer water vasthouden, efficiënt beregenen + hogere slootpeilen in winter: minder vaak verbod Hoe? Bedrijfswaterplan.

Bedrijfswaterplan (BWP) Water conserveren, slootbodem verhogen, duikers Zuiniger beregenen: beregeningssignaal, druppelbevloeiing etc. Hergebruik dakwater, erfwater, veldwater Restwater van derden Bassins plaatsen: seizoensgebonden wateropslag Peilgestuurde drainage Anders omgaan met bodem (nkg, droogteresistente gewassen, os-gehalte) Teelt uit de grond halen Hogere drainagebasis (hogere winterpeilen) Dus: in BWP: bedrijfsspecifiek afspraken vastleggen. En daarna vergunningvrij beregenen.

Nog te nemen besluiten: Welke teelten blijven vergunningplichtig ‘containerteelt, glastuinbouw en boomteelt omdat ze anderszins al vergunningplichtig zijn’? Wat is een grote onttrekking (dus vergunningplichtig) op weiland: pompcapaciteit >70 m³/u, akker-tuinbouw > 100 m³/u ? Bij meer dan 1 put / 5 ha, ook vergunningplichtig Overgangstermijn Finale besluitvorming: Verwachting Algemeen Bestuur waterschappen april.

Onze eigen ZLTO-opdracht: Deregulering lijkt goede kant op te gaan. Boeren/tuinders die de verantwoordelijkheid nemen, krijgen hem via BWP. (  freeriders) Als medio april waterschappen akkoord gaan, moeten onze leden zo snel mogelijk kunnen profiteren Ons aanbod: BWP mee helpen invullen, waardoor ondernemers weer jaren vooruit kunnen!