+ Belgische civiele maatschappij en doeltreffendheid, praktijken en uitdagingen ACODEV - CNCD – ngo-federatie Hédia Hadjaj-Castro Patrick Vanderhulst Mathilde Dufranc Giuliana Zegarra COTA ASBL 23/05/2013 COTA asbl 1

+ Aanloop voor het debat Doelstellingen: Debat lanceren op collectief niveau rond de principes van Istanbul Stand van zaken over praktijken van de leden Uitdagingen en vragen verduidelijken bij de kernvragen rond doeltreffendheid van ontwikkeling Methodologie: COPIL (begeleidingscomité) Desk study Bevraging bij Europese actoren Bevraging bij leden (44/210) Kwalitatieve interviews bij de leden (28/33) Discussierapport (eind februari) Echo du COTA COTA asbl 2

+ Feedback van Europese ervaringen… COTA asbl

+ 3 internationale benaderingen van de PI Door zich het begrip ‘doeltreffendheid van ontwikkeling’ eigen te maken volgens een eigen visie (case van de vakbonden) Door initiatieven te ontwikkelen rond specifieke principes (case uit Luxembourg) Door een aanpak te ontwikkelen die meerdere principes tegelijk integreert (diverse) COTA asbl 4

+ Ervaring CSI 1. Consultatie parallel aan I : Verandering van perspectieven Verandering van prioriteit en belangrijke nuances 2. Politiek document « De Principes en syndicale richtlijnen met betrekking tot doeltreffendheid van ontwikkeling » 3. Monitoringtool TUDEP 4. Vrijwillige vorming / sensibilisering Specificiteit van syndicale actie: Sterke politieke identiteit Gevestigd interventiekader Geïnstitutionali- seerde manieren om tussen vele actoren af te stemmen binnen sector of binnen de familie Een erkende rol COTA asbl 5

+ 6

+ Lessen Systemen van zelfregulatie (Ierland, Cambodja, Uganda, Spanje, Tsjechische Republiek,…) voor een beperkte groep van actoren. Georiënteerd op de kwaliteit van het functioneren van organisaties (kwaliteit van het functioneren (bestuur, verantwoording, expliciete missie en visie, etc.) soms tot certificering van de zelfregulatie (vb. QuAM- normen Uganda) of door externe regulatie (ISO 9001:2008-normen bij PARTOS), maar moeilijk om de veranderingscapaciteit op te nemen (« de goede dingen doen » versus « de dingen goed doen »). COTA asbl 7

+ Uitdagingen : Een reflectie én praktijken ontwikkelen om de veranderingscapaciteit van de civiele maatschappij aan te duiden. De leden mobiliseren voor deze debatten (Frankrijk, Luxembourg, Ierland,…) Komen tot nuttige processen voor hun acties. Rekening houden met de complexiteit van de aanpak en de visies. Waken over een aanpak met open vragen (diversiteit) vs té restrictieve indicatoren. Zelfevaluatie en externe interpellatie (consultanten, benchmarking, …). COTA asbl 8

+ Resultaten van de bevraging en de interviews… COTA asbl

+ Een coherent kader voor doeltreffendheid van ontwikkeling? COTA asbl

+ De manier waarop het debat rond doeltreffendheid zich aandient is problematisch in termen van pertinentie: Benadering via ‘doeltreffendheid’ Definitie van ontwikkeling Uniek kader voor diverse aanpakken en verschillende CSO’s Gebrek aan politieke standpuntbepaling  Europese ervaringen tonen aan dat het debat zich meer focust op organisationele capaciteiten – « De dingen goed doen » dan op de veranderingscapaciteit – « De goede dingen doen » COTA asbl 11

+ In België: gedeeltelijke of institutionele regultatiekaders of collectieve initiatieven (federaties, koepels, netwerken) 3 belangrijke ideeën: ① Onderscheid maken tussen externe regulatie of zelfevaluatie:  de toegang tot financiering rechtvaardigen en garanderen (EFQM),  eigen waarden en identiteit van CSO (politiek charter). ② Vandaag bestaat er geen globaal coherent kader. ③ PI en ‘Doeltreffendheid van Ontwikkeling’ zijn niet prioritair, oppervlakkige kennis maar wel een basis voor discussie en debat. COTA asbl 12

+ Verenigbaar of moeilijk? Er zijn problemen van verenigbaarheid voor het geheel van de PI 1 tot 7 voor een minderheid van de leden; meest duidelijk wat de acties betreft Moeilijkheden voor het geheel van de PI maar vooral: COTA asbl 13 WerkingActie Milieu Gender Leren Milieu Gender Partenariaat Duurzame verandering

+ Verschillende interpretaties van de PI en doeltreffendheid Incompatibiliteiten leggen tegenstellingen bloot: met institutionele principes en met het nodige activisme, tussen principes bij de acties en de specifieke contexten van de interventie, met de modaliteiten van specifieke acties, met behoeftes voor nuance of voor aanvulling. COTA asbl 14

+ Nuances... COTA asbl 15 Graffiti de rue « Amigo »- Chaussée d’Alsemberg, Forest Photo : B. Castro,14/05/2013

+ …die niet altijd gedeeld worden de partnerrelatie staat centraal in wat we doen, praten over ‘horizontaliteit’ en evolueren naar netwerken van gelijken, mensenrechten (economische en socialie ~ en niet de Rechten van de Mens – non- gender visie + wettelijke terminologie), rechten van individuen, articulatie van collectieve rechten, armen versus gemarginaliseerde bevolkingsgroepen of uitgestotenen / actoren die verandering in gang zetten, articulatie van collectieve eisen voor politieke verandering CSO die de capaciteit heeft om verandering te aanvaarden en aan te moedigen COTA asbl 16

+ En complementaire principes/waarden COTA asbl 17

+ De moeilijkheden zijn divers: ontwikkeling is een complex proces en de interacties tussen factoren zijn talrijk => PI stellen een geïdealiseerde visie voor die bijna onbereikbaar is, de moeilijkheid om de PI met elkaar te combineren, moeilijkheden mbt ‘kennen’, conceptuele moeilijkheden, thematische moeilijkheden, menselijke en culturele verschillen, administratieve moeilijkheden, moeilijkheden die gekoppeld zijn aan de specificiteit van de interventiecontext (fragiele staten, conflictzones,…). COTA asbl 18

+ Vooruitgang onafhankelijk van Istanbul en heel relatieve innovaties Istanbul heeft voor geen enkele vooruitgang gezorgd CSO’s houden geïsoleerde reflecties in functie van opportuniteiten die zich aandienen Meer over de acties dan over interne werking Heel relatieve innovaties COTA asbl

+ Uitdagingen voor de leden Te realiseren vooruitgang ten opzichte van de principes van het Charter Pleiten voor een rechtenbenadering (PI1) (uitdaging waar het meeste aantal leden niks gedaan hebben!) Belangrijk contrast mbt milieu COTA asbl WerkingActies Rechtenbenadering Gender Democratische participatie Gender Milieu Rechtenbenadering Transparantie

+ Pistes ter reflectie COTA asbl

+ Wat is de meerwaarde van koepels en federaties (K&F) rond dit thema? Welke Belgische specificiteit moet er verdedigd worden? Meer en meer ngo’s en CSO’s maken deel uit van internationale netwerken of kunnen gemeenschappelijke visies ontwikkelen.  velen hebben geen enkele verwachting van K&F Deze kunnen een opportuniteit zijn om tot een akkoord te komen.  Belangrijk om een coherente visie te creëren die niet noodzakelijk gemeenschappelijk is, maar die de verschillende rollen op verschillende niveaus aanvaardt.  Wat is de meerwaarde van de koepels en federaties om dit te doen? COTA asbl 22

+ Voor de koepels Een (lange) reflectie begeleiden naar collectieve coherente standpunten, leden doen bijbenen die nog het minst geïnformeerd zijn, de uitdagingen : pleiten voor mensenrechten in functie van sociale en politieke verandering (PI 1 opgenomen in het charter van CNCD ), een ontwikkeling die rekening houdt met een duurzaam milieu (PI4), per uitdaging een proces in de tijd voorzien. COTA asbl 23

+ Voor de federaties Nieuwe programma’s bieden een perspectief Informatie ter beschikking stellen, vorming rond verschillende thema’s die door de ngo’s als prioriteit naar voor zijn geschoven (externe expertise en delen onder peers) : referenties, database expertise, peer reviews, thematisch delen en kapitalisering. Verschillende uitdagingen die al opgenomen zijn: COTA asbl 24 Interne werkingVoor de acties Gender(PI2) Duurzaam milieu (PI4) Leren (PI7) Gender (PI2), Duurzaam milieu (PI4), Duurzame verandering (PI8), Partnerschap (PI4)

+ Bedankt voor uw aandacht! COTA asbl 25