Expertisecentrum Europees Recht (ECER) Aan de slag met het Verdrag van Lissabon! Den Haag 12 november 2009

Verdrag van Lissabon: Rechtsinstrumenten en comitologie Marianne de Jong Juridisch adviseur PV EU t.b.v. ECER-congres 12 november 2009

Verklaring van Laken 2001: O.a. vereenvoudiging en transparantie Verdragsstructuur: pijlers Institutioneel kader: instellingen Bevoegdhedencatalogus Maar ook op terrein van besluiten en besluitvorming

Besluiten en besluitvorming Onderscheid tussen wetgeving en bestuur à la nationale stelsels? EU sui generis, ook hier…

Introductie normenhiërarchie Tot nog toe – pluriformiteit Vanaf inwerkingtreding Verdrag van Lissabon – normenhiërarchie

Rechtshandeling Wetgevingshandeling Gewone wetgeving of Bijzondere wetgeving Niet- wetgevingshandeling (Niet gedefinieerde handelingen) Gedelegeerde handeling Uitvoeringshandeling

Besluiten Tot nog toe: minstens 15 verschillende instrumenten. Lissabon: Bindend: Verordeningen, Richtlijnen, Besluiten Geen beschikkingen meer! Niet bindend: Aanbevelingen en Adviezen Bij GBVB andere rechtsinstrumenten. Aparte status.

Besluitvormingsprocedures Tot nog toe: Medebeslissing, samenwerking, raadpleging, instemming etc. Lissabon: Wetgeving Gewone wetgevingsprocedure Bijzondere wetgevingsprocedure Niet-wetgeving Verschillende procedures

Gewone wetgevingsprocedure = Bestaande medebeslissingsprocedure. Standaard besluitvormingsprocedure, dus vaker van toepassing. In totaal rond 80 gevallen. Niet bij GBVB, wetgeving uitgesloten. Niet door ER, kan geen wetgeving vaststellen.

Bijzondere wetgevingsprocedure = Vaak oude instemmings- of adviesprocedure. Wetgevingshandeling van EP en Raad tezamen. Rolverdeling daarbinnen verschilt. In totaal rond 30 gevallen. Passerelle-bepalingen die overgang van bijzondere naar gewone wetgevingsprocedure mogelijk maken.

Wetgeving vs niet-wetgeving Hiërarchie: Essentiële elementen in wetgeving, niet-essentiële elementen in lagere regelgeving Wat maakt het uit? Informatie aan en subsidiariteitscontrole door nationale parlementen Transparantie van werkzaamheden in Raad

Niet-wetgeving 1.(Niet gedefinieerde procedures -Direct op de Verdragen gebaseerde uitvoeringsbepalingen -Besluitvorming door ER -Besluitvorming op terrein GBVB -Overig) 2. Gedelegeerde handelingen 3. Uitvoeringshandelingen

Gedelegeerde handeling I Vanaf 2006: regelgevende procedure met toetsing (beter bekend als PRAC of RPS) voor ‘quasi-wetgeving’. Ingevoerd via 4 zgn. Omnibussen. Achtergrond invoering PRAC: Grondwettelijk Verdrag Maar, PRAC en gedelegeerde handeling niet precies hetzelfde Opnieuw ‘alignment’? ‘Omnibus VI’?

Gedelegeerde handeling II Lissabon: Art. 290 VWEU In een wetgevingshandeling (Vo, Rl) bevoegdheid delegeren aan CIE om vast te stellen: Niet-wetgevingshandeling van algemene strekking waarbij niet-essentiële elementen van de wetgevingshandeling worden gewijzigd of aangevuld. Afbakening (inhoud, duur) en voorwaarden (call-back, voorhangprocedure) bevoegdheidsdelegatie O.b.v. deze delegatie totstandgekomen handelingen: ‘gedelegeerde handelingen’.

Gedelegeerde handeling III Geen algemeen kader voorzien in art. 290 VWEU. Wrsch. uitwerking d.m.v. standaardformuleringen, en evt. IIA? Afwijken blijft mogelijk voor wetgever. NB Geen rol voor comitologie bij art. 290 VWEU, maar CIE wil LS wel betrekken i.v.m. technische expertise en draagvlak. Rol EP en Raad moet daarbij gelijk zijn. Nog veel onduidelijk over procedure. CIE zal komen met mededeling.

Uitvoeringshandeling I Tot nog toe: advies-, beheers-, regelgevend comité Lissabon: art. 291 VWEU Hoofdregel bij uitvoering EU-recht is uitvoering door LS. Echter, als eenvormige uitvoering nodig is, dan worden uitvoeringsbevoegdheden aan CIE toegekend. In uitzonderlijke gevallen en op terrein GBVB aan Raad. Op basis van deze uitvoeringsbevoegdheid totstandgekomen handelingen heten ‘uitvoeringshandelingen’.

Uitvoeringshandeling II Art. 291 VWEU voorziet wèl in horizontale regeling voor controle van LS op uitoefening bevoegdheden door CIE. Comitologie zal blijven bij uitvoeringshandelingen. Comitologiebesluit zal vervangen worden door nwe Comitologieverordening (via medebeslissing). Wrsch. aanpassing bestaande comitologieprocedures (incl. schrappen PRAC). Streven: nwe Comitologieverordening over 1 jaar van kracht. In tussentijd oude comitéprocedures, o.b.v. gezamenlijke verklaring van EP, CIE en Raad.

Herhaling Huidige comitologie: 4 procedures. PRAC verplicht voor ‘quasi-wetgevende’ uitvoeringshandelingen. Onder Lissabon: verdeeld over gedelegeerde handeling en uitvoeringshandeling. Wetgever bepaalt, cf artt. 290 en 291 VWEU.

Overgangsfase komende jaren Breed scala aan verschillende ‘comitologie’procedures: Bestaande instrumenten blijven ‘oude’ procedures toepassen, ook PRAC, totdat instrument gewijzigd wordt. In nieuwe instrumenten geen PRAC meer mogelijk, moet gedelegeerde handeling (met standaardformulering) worden. -Voorbeeld Omnibus V, 5 lopende dossiers Per geval kan wetgever afwijken van de standaardformuleringen. Nog meer variëteiten.

Overgangsfase II In nieuwe instrumenten kunnen wèl de overige oude comitéprocedures worden toegepast, totdat op termijn nwe Comitologieverordening van toepassing wordt met daarin wrsch andere procedures. Mogelijk aanpassing gehele bestaande acquis aan artt. 290 en 291 VWEU… of automatische ‘alignment’?

Eenvoudig en transparant? Vragen?

Expertisecentrum Europees Recht (ECER) Aan de slag met het Verdrag van Lissabon! Den Haag 12 november 2009