DE SPECIFICITEIT VAN HET CHRISTENDOM

A. H ET CHRISTENDOM UITGEDAAGD DOOR DE WERELDRELIGIES B. H ET CHRISTENDOM UITGEDAAGD DOOR J EZUS C HRISTUS C. H ET CHRISTENDOM EN ZIJN GELOOF IN DE VERRIJZENIS D. H ET CHRISTENDOM UITGEDAAGD DOOR NEW AGE F. H ET CHRISTENDOM EN DE RADICALITEIT VAN DE NAASTENLIEFDE

Uitklaring van enkele begrippen  Religie  Godsdienst  Geloof  Levensbeschouwing  Zingeving

Deel A HET CHRISTENDOM UITGEDAAGD DOOR DE WERELDRELIGIES

I. Drie attitudes t.a.v. de veelheid van religies  De theologie van de godsdiensten  Drie posities:  Exclusivisme  Inclusivisme  Pluralisme  Pluraliteit, pluralisme en identiteit…

II. De positie van John Hick  Korte situering van leven en werk  Uitgangspunt: mensen zijn ervarende wezens  Ervaren = ervaren áls  De Gestalt-switch  Ervaren en interpreteren  “The Real”  Wereldreligies als interpretatiekaders

Afbeeldingen uit de Gestalt-psychologie

III. De vraag naar een christelijke identiteit  Identiteit en diversiteit: een andere invalshoek  Het werk van Paul Ricoeur  De mens als verhalend en symbolisch wezen  Idem >< ipse  De ipse-identiteit: Het karakter De belofte  Religieuze identiteit als narratieve identiteit

IV. Het belang van de interreligieuze dialoog  Religieuze identiteit als narratieve identiteit  Belang van dialoog voor de vorming van identiteit  De noodzaak van dialoog op alle vlakken  Spanning tussen identiteit en diversiteit

Een interview met Gavin D’Costa  Inleiding  1. Overeenkomst en verschil (terras)  2. Uitdieping van enkele themas’s (multiculturele bazaar)  3. De Nederlandse context (park)

Deel B HET CHRISTENDOM UITGEDAAGD DOOR JEZUS CHRISTUS

I. Jezus en/of Christus?  Jezus Christus voor christenen ≠ Mohammed voor moslims  De Koran voor moslims ≠ de Bijbel voor christenen  Het onderscheid en de scheiding tussen Jezus en Christus  Het geloof van Jezus versus het geloof in Christus

Gotthold Ephraim Lessing De Religion ChristiDie christliche Religion

II. Jezus als filosoof? Karl Jaspers  Een ‘existentiefilosoof’, geen ‘existentialist  Existenz & Transzendenz  Het Umgreifende  Het spel van de ‘Chiffren’ en hun niet- vastpinbaarheid

Jaspers over Jezus  Het vastpinnen van één ‘Chiffre’  De exclusiviteitsclaim van het christendom  Achting voor Jezus als ‘maatgevende mens’  Een waarlijk Bijbelse religie

III. Wat weten we over de historische Jezus?  Niet-christelijke bronnen:  Flavius Josephus  Tacitus  Suetonius  Plinius de Jongere  Christelijke bronnen:  Het Nieuwe Testament  Overeenkomsten

IV. Christendom en christologie  De belijdenis dat Jezus de Christus is  De betekenis van ‘Christus’ en ‘Messias’  De zalving van koningen en de rol van profeten  De paaservaring van de eerste christenen

De gekruisigde ………………….is………………………de verrezene

Hnd 2,32.36 God heeft deze Jezus laten opstaan; daarvan zijn wij allen de getuigen. […] Dus moet heel het huis Israël zeker weten dat God Hem tot Heer en Messias heeft aangesteld, deze Jezus, die u hebt gekruisigd

1 Kor 15,1-7 Broeders en zusters, ik wijs u nog eens op het evangelie dat ik u heb verkondigd, dat u aanvaard hebt, waarop u gegrondvest bent en waardoor u ook gered wordt, tenminste als u zich houdt aan de bewoordingen waarin ik het u verkondigd heb; anders zou u het geloof zonder nadenken hebben aanvaard. In de eerste plaats heb ik u doorgegeven wat ik zelf als overlevering heb ontvangen, namelijk dat Christus gestorven is voor onze zonden,

volgens de Schriften, en dat hij begraven is, en opgestaan op de derde dag, volgens de Schriften; en dat Hij is verschenen aan Kefas en daarna aan de twaalf. Vervolgens is Hij verschenen aan meer dan vijfhonderd broeders tegelijk, van wie de meesten nog in leven zijn; sommigen echter zijn gestorven. Vervolgens is Hij verschenen aan Jakobus, daarna aan alle apostelen.

DEEL C. HET CHRISTENDOM EN ZIJN GELOOF IN DE VERRIJZENIS

I. Eindigheid en oneindigheid  Immanentisme  Nietzsche gaat tekeer tegen “Hinterwelterei”  Heidegger legt “de onto-theologische structuur van de westerse metafysiek” bloot

II. Heideggers eindigheidsfilosofie “Daseinsanalytik”  Het “Da”-”Sein”  Existentialien:  Geworfenheit  Miteinandersein  Sein-zum-Tode  De mogelijkheid van de onmogelijkheid van alle verdere mogelijkheden

Tijdelijkheid  Sein und Zeit  Natuur…  Cultuur…  Vergankelijkheid en authenticiteit

III. De dood en/in het christendom  Een overeenkomst met Heidegger  De dood en het kruis  De verrijzenis  Belangrijk verschil met Heidegger

Deel D. HET CHRISTENDOM UITGEDAAGD DOOR NEW AGE

I. Het religieuze shoppen  Twee interpretatie- sleutels:  bricolage  sentimentaliteit  Het beeld van de religieuze supermarkt  een letterlijk niveau  een figuurlijk niveau

II. New age  Een moelijk begrip…  betekenis in enge zin  betekenis in brede zin  Typische kenmerken:  subjectivisme  anti-intellectualisme  combineerbaarheid  fascinatie voor het speciale  harmoniestreven

III. Een kritiek op new age  Slavoj Žižek  De ‘logica’ van het christendom versus de ‘logica’ van het heidendom  New age als het nieuwe heidendom  New age en de laat- kapitalistische samenleving  De mogelijkheid van kritiek op de samenleving

IV. Contrast met christendom  Twee fundamentele kenmerken van de christelijke spiritua- liteit :  geen versmelting  confrontatie en contrast  Transcendentie als échte andersheid  Harmonie en verbondenheid als een permanente opdracht

Deel E Christendom en populaire cultuur

I. Popmuziek als ‘case study’ Popfestivals en religieuze feestdagen: Overeenkomsten Verschillen

II. Een cultuurfilosofische analyse van popmuziek  Theodor Wiesengrund Adorno ( )  Dialektik der Aufklärung - “dialectiek” - “verlichting”

 Odysseus  De cultuurindustrie - “cultuur” - “industrie”  De paradox van de popmuziek

III. De positie van Joseph Ratzinger  Houding t.a.v. de moderne wereld  Een onderscheid tussen pop en rock  Rock: op zoek naar authenticiteit  Pop: meehuilen met de wolven in het bos  Het lawaai van de mens overstemt God

Deel F Het christendom en de radicaliteit van de naastenliefde

I. Emmanuel Levinas

II. Het Zelf(de) en de Ander  Het ‘er’ (“l’ il y a”)  De hypostase  Wonen  Werken  Denken  Het gelaat (“le visage”)

 Totalité et infini  Bikkelharde consequenties  Bijbelse beelden

3. Ethiek als onvoorwaardelijke verantwoordelijkheid  Ethiek is geen vrije keuze  Het dubbelgebod van de liefde