Symposium 10 jaar DNS Onderwijsateliers: organiseer het leren van leraren. Dr. Martijn van Schaik: lerarenopleider Fontys, lector NCOI, docent bewegingsonderwijs ROC West Brabant. Dr. ir. Martin Vos: mentor en expert Science DNS, vakdidacticus PLG ‘onderzoekend leren’, AOS-MB

Leren begint met iets willen weten! Uitgaan van eigen, betekenisvolle vragen Leren door te onderzoeken Leren met, van en aan elkaar

Leergemeenschap Leren met, van en aan elkaar rondom een gedeeld object Leren in een leergemeenschap

Hoe organiseer je een leergemeenschap? NIET! Een leergemeenschap moet in principe spontaan ontstaan. Een groep mensen bij elkaar plaatsen maakt nog geen leergemeenschap. Een leergemeenschap ontstaat, groeit en verdwijnt naar gelang behoefte. Indien organiseren leergemeenschap onmogelijk is. Wat dan? Zorg voor de juiste faciliteiten en randvoorwaarden zodat een leergemeenschap ‘spontaan’ kan ontstaan.

Cultuurhistorische activiteitstheorie (1) Vygotskij – Van Parreren – Van Oers – (Volman, Ten Dam, Bakker, Akkerman) Ontwikkelingsgericht onderwijs (OGO) op 300 P.O.-scholen Van Oers over doel van onderwijs: "Het helpen van kinderen met het ontwikkelen van een morele relatie met de wereld en deelname in culturele activiteiten als een 'agent' die zich verantwoordelijk voelt voor zijn acties in culturele activiteiten." Engeström over handelingsbekwaamheid (agency): “af kunnen stappen van een gegeven handelingskader en het nemen van initiatief om dat [kader] te veranderen”

Cultuurhistorische activiteitstheorie (2) –Johnny Appleseed "Typ hier een citaat." Vygotskij: action/activityEngeström:activity system 6

Tool(s) SubjectObjectUitkomst Expansief leren (Engeström) “[Expansief leren] houdt in dat deelnemers in een activiteits-systeem een gezamenlijk leer- en ontwikkelingsproces doormaken bij het uitvoeren van activiteiten. Dat proces levert iets op dat eerder nog niet bekend was waardoor het (object van) een activiteit kan worden uitgebreid of veranderd.”

Theorie in de praktijk; onderwijsateliers op DNS (1) Onderwijsateliers: Georganiseerde momenten om met elkaar het gesprek aan te gaan over vernieuwend onderwijs op DNS. Doel/hypothetische uitkomst: De leergemeenschap versterken om samen mogelijke grenzen te slechten door elkaars handelingsbekwaamheid te vergroten. Het Systeem: De (continu veranderende) onderwijspraktijk van een vernieuwingsschool Niet één persoon weet hoe het moet, maar ieder heeft bepaalde puzzelstukjes en samen vind je er meer. Collega’s zijn samen zoekend naar hoe het eigen ideaal en eigen visie in stand te houden. Samen vormen zij de school.

Theorie in praktijk: Onderwijsateliers (2) Subject: deelnemende collega’s in atelier vrijwillig inschrijven, maar wel verplicht deelnemen aan een van de ateliers Object: Thematiek aangedragen door ‘initiatiefnemers’, waarvan vermoeden bestaat dat er behoeft aan is. object= dynamisch. Afhankelijk van wisselwerking tussen subject en systeem die beiden continu veranderen en nieuwe behoeften opleveren. Tools: Hoe ontsnap je aan de noodzaak te vaak te handelen in het moment? 2 x 3 middagen per schooljaar. Diversiteit aan collega’s dwingt tot denken op meta-niveau. Tool(s) SubjectObjectUitkomst

Concreter: onderwijsatelier ‘anatomie van DNS’ (1) Het menselijke lichaam is zo ingewikkeld dat slechts een klein aantal professionele menselijke anatomen, na jaren van geduldige observatie, volledige meesters van al zijn details zijn; de meesten van hen specialiseren zich op bepaalde delen, zoals de hersenen of ingewanden. De topografische anatomie moet door herhaalde ontleding en inspectie worden geleerd.

Subject: deelnemers die good practices inbrengen. Object: Door bestaand ‘succesvol’ onderwijs samen te ontleden en de functie van losse componenten proberen te begrijpen, vul je gezamenlijk een gereedschapskist met gereedschap die je kunt gebruiken bij nieuwe ontwerpen. Tools: -‘dwingend’ format voor analyseren good practices. -Format gebaseerd op ontwerpprincipes DNS -Gespreksprotocollen voor bespreken analyses -Herontwerpen van minder succesvolle ‘practice’, bespreken in het format. Concreter: onderwijsatelier ‘anatomie van DNS’ (2)

Wat zijn de uitkomsten? Deelnemers zijn zeer divers (experts, mentoren, OB, BB), maar gebruikt format draagt bij aan betekenisvol gesprek voor iedereen. Vb. Hoe invulling te geven aan ‘eigenaarschap’? Is het ‘eigen verantwoordelijkheid’ en/of ‘eigenheid’? Is eigenaarschap hetzelfde in leerjaar 1 als in leerjaar 2, 3, …? Is eigenaarschap te beoordelen? Ontwerp je voor effecten op korte termijn of lange termijn? Uitkomst: geen concreet product, maar… Concrete ideeën voor (her)ontwerpen individuele producten. Wat zet je wanneer in? En vooral veel nieuwe vragen die aanzetten tot nadenken, gesprekken en … (AOS)onderzoek

Activiteit: In groepen van 4 personen. Hoe zet je een ‘groepje collega’s’ samen om je eigen school opnieuw uit te vinden? Doel ‘De Nieuwste School’ blijven. Wat is het object waaraan, als start, gewerkt wordt? Wat zijn mogelijke (onbekende) uitkomst(en)? Schets het systeem. Waar liggen de (gedeelde) grenzen? Terugkoppeling

Conclusie: flip the system.

Algemeen model voor ontwerpprincipe Strategie Hoe bereiken we dit? Argumentatie Op basis van -Theoretische kennis -Praktijkervaring Beoogd Effect Wat willen we zien?

Format onderwijsatelier ‘anatomie van DNS’

Van visie naar uitvoering (en weer terug) AlgemeenDe Nieuwste School Visie / Theorie I nterpretatie docent Onderwijs- praktijk School- concept DNS Eigenaarschap: Docent = ontwerper eigen praktijk Onderwijs- praktijk