Research in action eerste introductie Leni Beukema 26 maart 2015

Wat gaan we doen? Introductie ‘ research in action ’ en handelingsonderzoek (praktijk en theorie) Varianten van research in action Eventuele overgebleven punten vanuit jullie

Regulatieve cyclus probleem definitie diagnose ontwerp interventie evaluatie

Praktijkgerichtheid van onderzoeksbenaderingen (Ponte 2012) Onderzoeks- strategieën KenmerkenAard van kennisPraktijkgericht- heid Positivistische wetenschapsstrategie Empirisch analytisch Menselijk handelen vergelijken met materiele wereld Reductionistisch Verklaren en voorspellen WaardenvrijOverdracht en toepassing van kennis Interpretatieve wetenschapsstrategie Fenomenologisch Menselijk handelen in sociale context Holistisch Begrijpen Waarden-verhelderendInspireren en informeren door levensechte beschrijving Interpretatieve Wetenschapsstrategie Kritisch en veranderingsgericht Menselijk handelen in context Holistisch Begrijpen en veranderen Waarden- gebonden Gezamenlijke doelstellingen empowerment

Uitgangspunten ‘Research in action ’ 1.Wetenschappelijke kennis inzetten als hulpbron voor innovatie en empowerment onderzochten 2. Zeggen, doen en veranderen 3.Wederkerige relatie onderzoeker – onderzochten 4.Geen complexiteitsreductie 5.Reflexiviteit

Ad 1.Wetenschappelijke kennis voor innovatie en empowerment Wetenschappelijke kennis inzetten als hulpbron voor innovatie en empowerment onderzochten Local/ emergent Wetenschappelijk onderzoek als waarden geladen activiteit (dus deels elite/ a-priori) Expliciteringsplicht

Ad 2. Zeggen, doen en veranderen Inzicht in handelen van mensen en de bijbehorende betekenissen, waarden én hulpbronnen Dualiteit van structuur Zoeken naar mogelijkheden eigen handelen veranderingsgericht te maken: praktische en discursieve kennis

Ad 3. Wederkerige relatie onderzoeker - onderzochten Relatie tussen onderzoeker en mede-onderzoeker(s) in onderzoeksleerproces communicatieve symmetrie wederkerig adequaat Nieuw soort kennis gebruik van mode 1, 2 en 3 kennis alledaagse en wetenschappelijke kennis gelijkwaardig die voortdurend wordt ge(re)produceerd dubbele hermeneutiek

Ad 4. Geen complexiteitsreductie Individueel handelen, collectief handelen en sociale ontwikkelingen/ voorwaarden (dus ook: micro, meso, macro) Inter- of transdisciplinariteit Discourse analyse als een belangrijke methode van data- analyse

Ad 5. Reflexiviteit Kennis als uitkomst van permanente en alledaagse discussie en ontwikkeling Reflexief onderzoek Bewust van eigen vooronderstellingen Onderzoeker als persoon Onderzoeker in positie betreffende context Resultaten en proces zijn beiden uitkomsten van onderzoek: meta-niveau altijd betrokken

Sentimenteel/ Judith Herzberg Ze zitten in de auto in een file, de radio staat aan, uitlaatgassen en muziek, een lied waarvan hij zegt dat hij het mooi vindt, over brandende violen en een dans die doorgaat tot het einde van de liefde. Niet het lied maar wat hij zegt maakt dat zij hem niet aan kan kijken. Nu komt er in de auto nog iets bij: muziek en uitlaatgassen en verlegenheid. Verlegenheid omdat de dans tot aan het eind van liefde veel te veel is, te ver naar vroeger reikt, te ver vooruit, zijn ziel puilt opeens onbeschermd, zo onbeschermd, zij zegt alleen: ‘ Sentimenteel ’. Ja zegt hij, sentimenteel. Nooit zal zij weten of hij weet hoe zij dat woord heeft aangegrepen. Nooit zal hij weten wat zij begrepen heeft, hoe ver en ver, nooit zal zij weten dat hij begreep dat zij begreep wat hem opeens beving, tenzij iemand, geschiedschrijver misschien, later precies recontrstrueert hoe dat met mensen toen en toen met radio ’ s in files ging.

Onderzoek naar versterking wederkerig leiderschap (1) Probleemdefinitie Werkvermogensmonitor en strategische vragen management (duaal leiderschap, indeling organisatie, EPD-invoering etc.). Waarden: reciprociteit in organisatie

Onderzoek naar versterking wederkerig leiderschap (2) Diagnose Voorbereidingsgroep en interviews zeven leidinggevenden. Drie centrale thema’s: verbinding, aansturing en werkdruk. Aanvulling middels onderzoek studenten, beter zicht op verschillende perspectieven nodig (volgen eigen cyclus)

Onderzoek naar versterking wederkerig leiderschap (3) Plan van aanpak Terugkoppeling diagnose, kennisdeling en intervisiebijeenkomsten via appreciative inquiry

Onderzoek naar versterking wederkerig leiderschap (4) Implementatie Inmiddels eerste thema gedaan, tweede in voorbereiding

Onderzoek naar versterking wederkerig leiderschap (5) Evaluatie al van eerste thema, leidt tot nieuwe probleemdefinitie, aanscherping diagnose

Handelen in organisaties Dualiteit van structuur en verschillende niveaus van betekenisgeving (Weick) Het individuele niveau Het intersubjectieve niveau Generieke subjectiviteit Extrasubjectiviteit

Routines als basis van verandering Afkondigen van verandering is niet realisatie daarvan Onderbewuste, praktisch bewustzijn en discursief bewustzijn Basis van individueel veranderen is praktisch bewustzijn discursief maken (reflexie) Interactie over deze reflexie vraagt uitdaging én veiligheid Tempo van verandering afstemmen op tempo van gesprek (en omgekeerd)

Varianten van Research in Action De lijn van organisatiestudies (1) Lewin (vanaf jaren 50 in US) Natuurlijke experimenten Verandering als proces naar nieuwe stabiliteit (unfreezing, changing, freezing) Groepsdynamica Tavistock institute of Human Relations (vanaf WOII)/ Norwegian Industrial Democravy Project (jaren 60/70) Sociotechniek Psychologische eisen aan banen Semi-autonome groepen

Varianten van Research in Action De lijn van organisatiestudies (2) Lerende organisaties (Argyris jaren 90) beleden theorie/ gehanteerde theorie single en double loop leren van model 1 naar model 2 organisaties Pragmatisch actieonderzoek (Greenwood&Levin, 1998) kennisontwikkeling door handelen de rol van participatieve democratie

Theorie U, Scharmer (MIT, 2011) Verandering als co-creatie Leren van de toekomst Open geest (reflexie op vooronderstellingen) Open hart (voelen) Open wil (niet bang voor de toekomst)

Varianten van Research in Action De lijn van democratiseringsbewegingen (1) Kritisch actieonderzoek(Frankfurter Schule/ Habermas, kritische psychologie/ Holzkamp, adult learning/ Freire) Wetenschap voor emancipatie Feministische invloeden

Varianten van Research in Action De lijn van democratiseringsbewegingen (2) Participatory Action Research (Borda) Ontwikkelingsvraagstukken Community based democratie Persoonlijke groei, zelfactualisatie (Reason, Heron) Wederkerige relaties centraal Communities of practice

Verder lezen Boog, B., M.Slagter, I. Jacobs_Moonen, F. Meijering (ed.) (2005), Focus op Action research. De professional als handelingsonderzoeker. Van Gorcum, Assen, p. 154 – 186 Coenen, H. (2012), Exemplarisch handelingsonderzoek, Van Arkel, Utrecht Greenwood, D.J. & M.Levin (1998), Introduction to Action research. Social Research for Social Change, Sage, Thousand Oaks/ London/New Delhi Heron, J. (1996), Co-operative inquiry. Research into the Human Condition, Sage, Thousand Oaks/ London/New Delhi Ponte, P (2012), Onderwijs en onderzoek van eigen makelijk, Boom/Lemma, Den Haag. Reason, P. & H. Bradbury (2001), Handbook of Action Research, Sage, Thousand Oaks/ London/New Delhi Tromp, C. (2004) Breedbeeld wetenschap. Een kritisch-reflexief onderzoeksmodel gebaseerd op een breed rationaliteitsbegrip, Utrecht: Jan van Arkel