1 Afslanken maakt gezond Strategische financiële keuzes voor Gouda met perspectief voor betrokkenen Alternatief plan van Gouda Positief om de financiële positie van de gemeente Gouda te versterken middels bezuinigingen, en toch de publieke voorzieningen op niveau te houden Gouda, 30 juni 2010 Fractie Gouda Positief

2 Inhoud Probleemstelling Visie Combineren van 2 werelden 7 moties

3 Probleemstelling vanuit gemeenteperspectief: Ernstig gebrek aan geld Gemeentelijke organisatie moet significant inkrimpen: perspectief voor ambtenaren? Subsidies flink inkrimpen: perspectief voor de ontvangende organisaties? Investeringsruimte in projecten is zeer beperkt: perspectief voor nieuwe ontwikkelingen? Rijksbijdrage flink naar beneden: perspectief voor onze vermogenspositie? Weerstandsvermogen is ontoereikend: perspectief qua risico’s voor onze stad?

4 Visie op de crisisaanpak van Gouda Positief: mobiliseren van de private sector De publieke sector beschikt structureel over onvoldoende middelen voor het volledig overeind houden van: –De ambtelijke organisatie (werkgelegenheid) –Projecten (stadsontwikkeling) –Subsidies aan instellingen (voorzieningen) Om perspectief naar de toekomst te bieden voor alle belanghebbenden zal de private sector aangemoedigd moeten worden om hiervan een deel voor haar rekening te nemen: –Instroom medewerkers –Oppakken projecten –Gedeeltelijk overnemen voorzieningen

5 Probleemstelling vanuit privaat perspectief Financieel precaire situatie: continuïteit van veel lokale bedrijven is in het geding (en daarmee ook de werkgelegenheid) Grote fiscale belasting van de organisatie en veel wettelijke kaders maken een gezonde ontwikkeling lastig Veel wantrouwen naar de overheid (alle lagen) Onmogelijk te concurreren op een gesubsidieerde markt (waar publieke voorzieningen zich bevinden) Alleen nieuwe samenwerkingsvormen met het publieke domein kunnen (en moeten) leiden tot perspectief in de toekomst

6 Motiveren van de private sector Begrip tonen voor de precaire positie van bedrijven Herstel bewerkstelligen van vertrouwen in de overheid Minder “betutteling” naar bedrijven Realistische en verantwoorde belastingheffing Besef van noodzaak tot rol bij publieke voorzieningen bijbrengen Ontwikkelen van trajecten met perspectief

7 Oplossingen voor publieke voorzieningen in crisistijd: combineren van 2 werelden “Rode wereld”: Publieke domein Focus op waardeverdeling Denken in beperkingen / problemen Controle en verplichtingen Ontplooiing van anderen “Blauwe wereld”: Private domein Focus op waardecreatie Denken in kansen / oplossingen Motivatie en vrijheid Zelf ontplooiing “Combinatie wereld”: Publieke functies in private omgeving Gezamenlijke ontplooiing

8 Huidige interactie tussen 2 werelden +-+-

9 Gewenste interactie tussen 2 werelden +X+X

10 Voorbeeld van oplossingen in de combinatiewereld (recht op zorg als publieke functie) Van: verpleeg / verzorgingshuizen Integratie wonen en zorg Hoge kosten met ontoereikende budgetten Geen differentiatie Achteruithollende kwaliteit (van wonen en van zorg) Naar: woonzorgcentra Opsplitsen wonen en zorg Lagere kosten (alleen zorg) met ruimere budgetten Differentiatie in woonvormen Betere kwaliteit (zowel van wonen als van zorg)

11 Publieke functies in een commerciële setting: De Goudse Schouwburg als voorbeeld De Schouwburg is als instelling aangemerkt als “van publiek nut” (dat rechtvaardigt subsidie) We willen dat deze voor iedereen bereikbaar is (rechtvaardigt tarievensponsoring) De commerciële aansturing van de Schouwburg heeft ertoe geleid dat er verhoudingsgewijs erg weinig subsidie nodig is voor een hoog prestatieniveau

12 Visie Gouda Positief op het crisismanagement geeft ons aanleiding om 7 moties voor te stellen Waarom: Voorstellen van het college zijn nauwelijks strategisch, onvoldoende concreet, behept met veel onzekerheid en geven diverse betrokkenen nauwelijks perspectief Ons doel is het faciliteren van combinatie – ontwikkelingen en het verankeren daarvan in beleid en maatregelen Op welke terreinen: Gemeentelijke organisatie Gemeentelijke risicovolle projecten Gesubsidieerde voorzieningen Gemeentelijke afdelingen Ambtenaren Bedrijven Inwoners

13 Vervolgstappen Toetsen draagvlak concept-moties : juni Moties worden verder uitgewerkt : juli Task-force onderzoekt mogelijkheden : aug Nieuwe voorstellen College : sept Start implementatie : okt 2010 Eerste resultaten zichtbaar: najaar 2010 Doel voorjaarsnota 2011: gemeentelijke uitgaven structureel met 20% verminderd Corresponderende private uitgaven met 30% toegenomen.

14 I. Concept Motie “Kostenbevriezing”: afslanken van de gemeentelijke organisatie De gemeente Gouda neemt, gelet op de precaire financiële situatie van de gemeentelijke financiën alsmede de te verwachten rijksbezuinigingen, met onmiddellijke ingang het besluit tot “kostenbevriezing” (beperken van de gemeentelijke uitgaven). Dit besluit omvat onder meer dat per direct en tot nader order de volgende besluiten zullen ingaan: Een vacaturestop: door de gemeentelijke organisatie mogen geen nieuwe vacatures worden gesteld noch mogen werknemers, die de gemeentelijke organisatie verlaten, vervangen worden. In uitzonderingsgevallen mogen speciale aanvragen worden ingediend die door de gemeenteraad afzonderlijk beoordeeld zullen worden. Een bevorderingsverbod: door de gemeentelijke organisatie mogen ambtenaren/medewerkers niet meer worden bevorderd, noch in rang, noch in functie, noch in beloning. Een investeringsstop: door de gemeentelijke organisatie mogen geen nieuwe investeringen worden gedaan anders dan waarvoor reeds budget is vrijgegeven of toegezegd. In uitzonderingsgevallen mogen speciale aanvragen worden ingediend die door de gemeenteraad afzonderlijk beoordeeld zullen worden. Een inhuurstop: door de gemeentelijke organisatie mogen geen nieuwe externe inhuurkrachten worden ingehuurd anders dan waarvoor reeds budget is vrijgegeven of toegezegd. Van bestaande inhuurkrachten wordt opgelegd dat de totale maandelijkse inhuursom niet hoger mag zijn dan ,= euro en dat de inhuur zo snel mogelijk afgebouwd dient te worden. In uitzonderingsgevallen mogen speciale aanvragen worden ingediend die door de gemeenteraad afzonderlijk beoordeeld zullen worden.

15 II. Concept Motie “Stop risicoprojecten”: meer zekerheid in onzekere tijden De gemeente Gouda neemt, gelet op de precaire financiële situatie van de gemeentelijke financiën alsmede de te verwachten rijksbezuinigingen, met onmiddellijke ingang het besluit tot het staken van investeringen in projecten met een risicovol (speculatief) karakter. Te denken valt daarbij aan investeringen in grondontwikkelingen (grondexploitaties) en in vastgoedinitiatieven (aankoop van panden).Dit besluit omvat onder meer dat per direct en tot nader order de volgende besluiten zullen ingaan: Een stop op investeringen in Westergouwe: door de gemeentelijke organisatie mogen geen uitgaven meer worden gepleegd in het project Westergouwe. Dat betreft het investeren in adviseurs, in grondophoging of grondaanpassing, het aanleggen van infrastructuur alsmede projectkosten. Op korte termijn zal de werkelijke waarde van de grond (huidige verkoopwaarde) in de boeken worden aangepast. Daarna zal een aanbesteding worden gestart om de grond aan marktpartijen te verkopen. Doel van deze investeringsstop is om te voorkomen dat de grote risico’s die aan dit project kleven (tegenvallende opbrengsten, kostenoverschrijdingen, voorfinancieringrisico, etc.) in de toekomst op de bewoners en bedrijven van Gouda afgewenteld zullen worden. De woningbouw kan door de marktpartijen worden gerealiseerd, zoals in veel gemeenten reeds gebruikelijk is, zonder dat de gemeente ontwikkelingsrisico loopt. Een stop op nieuwe risicoprojecten: er zullen geen nieuwe grondexploitaties worden gestart noch zullen vastgoed objecten worden aangeschaft. Uitzonderingssituaties zullen per geval door de gemeenteraad geaccordeerd moeten worden.

16 III. Concept Motie “Aanmoediging Voorzieningenoverdracht”: perspectief voor instellingen De gemeente Gouda neemt, gelet op de precaire financiële situatie van de gemeentelijke financiën alsmede de te verwachten rijksbezuinigingen, met onmiddellijke ingang het besluit tot “Aanmoediging voorzieningenoverdracht”. Dit betreft een deel van voorzieningen die veelal zijn verzelfstandigd en zelf verantwoordelijkheid dragen over hun kosten en opbrengsten. De gemeente verstrekt echter op jaarlijkse basis subsidie en die wordt met onmiddellijke ingang afhankelijk gemaakt van onderstaande uitgangspunten (of stopgezet indien deze niet worden gehanteerd). Dit besluit omvat onder meer dat per direct en tot nader order de volgende besluiten zullen ingaan: Aanbestedingsprocedure vercommercialisering voorzieningen: het bestuur van voorzieningen die door de gemeente worden gesubsidieerd (zoals de musea, sportfaciliteiten, bibliotheek, kinderboerderij, etc.) dienen in de toekomst vanuit een meer commerciële invalshoek bestuurd te worden. Daartoe zullen private partijen worden uitgenodigd om de betreffende voorziening over te nemen. De betreffende organisatie zal daarbij een businessplan moeten overleggen dat onafhankelijk zal worden beoordeeld door een commissie die bestaat uit een vertegenwoordiger van de gemeente, de instelling zelf en een bank. Onderdeel van de afweging wie de aanbesteding wint zal zijn de mate waarin in de toekomst op gemeentelijke subsidie een beroep zal worden gedaan, de mate waarin de bestaande doelstelling van de faciliteit overeind kan blijven en de mate waarin de kwaliteit van de voorziening eventueel kan worden uitgebreid. Indien het diensten betreft die reeds vercommercialiseerd zijn zoals Cyclus, zal maximale (juridische) inspanning (desnoods met behulp van de andere aandeelhouders) worden gepleegd om het contract open te breken en opnieuw aan te besteden. Vergunningsmaximalisatie: ten behoeve van het voorzien in een optimale commerciële slaagkans van de betreffende voorzieningen is de gemeente bereid, binnen de wettelijke kaders, maximale inzet te betrachten bij het verstrekken van benodigde vergunningen aan de overnemende partij van de betreffende voorziening. Te denken valt daarbij aan bouwvergunningen, evenementenvergunningen, horecavergunningen, etc. Subsidiestop in geval van blokkade: indien de betreffende instelling die verantwoordelijk is voor een bepaalde voorziening afziet van de aanbesteding van de overdracht naar een commerciële partij zal de subsidie worden gestaakt.

17 IV. Concept Motie “Aanmoedigen afdelingsoverdracht”: perspectief voor gemeentelijke Afdelingen. De gemeente Gouda neemt, gelet op de precaire financiële situatie van de gemeentelijke financiën alsmede de te verwachten rijksbezuinigingen, met onmiddellijke ingang het besluit tot “Aanmoedigen afdelingsoverdracht”. Dit betreft afdelingen (die kunnen worden verzelfstandigd) die overgedragen kunnen worden aan private, commerciële organisaties. Dit besluit omvat onder meer dat per direct en tot nader order de volgende besluiten zullen ingaan: Aanbestedingsprocedure vercommercialisering afdelingen: diverse gemeentelijke afdelingen (zoals de reïntegratie-afdeling bodedienst, ICT, communicatie, etc.) dienen in de toekomst vanuit een zelfstandige en meer commerciële invalshoek bestuurd te worden. Daartoe zullen private partijen worden uitgenodigd om de betreffende afdeling over te nemen. De betreffende organisatie zal daarbij een businessplan moeten overleggen dat onafhankelijk zal worden beoordeeld door een commissie die bestaat uit een vertegenwoordiger van de gemeente, de afdeling zelf en een bank. Onderdeel van de afweging wie de aanbesteding wint zal zijn de mate waarin in de toekomst op gemeentelijke bijdrage een beroep zal worden gedaan, de mate waarin de bestaande doelstelling van de afdeling overeind kan blijven en de mate waarin de kwaliteit van de dienstverlening eventueel kan worden uitgebreid. Vergunningsmaximalisatie: ten behoeve van het voorzien in een optimale commerciële slaagkans van de betreffende over te nemen afdeling is de gemeente bereid, binnen de wettelijke kaders, maximale inzet te betrachten bij het verstrekken van benodigde vergunningen aan de overnemende partij van de betreffende afdeling. Te denken valt daarbij aan bouwvergunningen, evenementenvergunningen, horecavergunningen, etc. Budgetbevriezing in geval van blokkade: indien de betreffende afdeling afziet van de aanbesteding van de overdracht naar een commerciële partij zal het budget worden bevroren.

18 V. Concept Motie “Detachering ambtenaren”: perspectief voor gemeentelijke medewerkers (ook voor de gemeentelijke organisatie en lokale bedrijven) De gemeente Gouda neemt, gelet op de precaire financiële situatie van de gemeentelijke financiën alsmede de te verwachten rijksbezuinigingen, met onmiddellijke ingang het besluit tot “Detachering ambtenaren”. Voor ambtenaren die tewerk kunnen worden gesteld bij externe organisaties wordt de gemeente opgelegd om deze daadwerkelijk te detacheren. Dit tot de nadere order wanneer aangetoond kan worden dat de gemeentelijke dienstverlening daadwerkelijk te lijden krijgt. Dit besluit omvat onder meer dat per direct en tot nader order de volgende besluiten zullen ingaan: Detacheringsformule: wanneer externe organisaties (bedrijven, zorginstellingen, etc.) een ambtenaar, die binnen de gemeente een arbeidscontract heeft, tewerk zouden willen stellen wordt de gemeente verplicht om de betreffende ambtenaar aan de vragende organisatie te detacheren. In het eerste jaar van de detachering betaalt de inlenende organisatie 20% van de loonsom, in het tweede jaar 50% van de loonsom, en in het derde jaar 80% van de loonsom. Uitplaatsing: wanneer de inlenende organisatie de betreffende ambtenaar wenst over te nemen, en de betreffende ambtenaar is daartoe genegen, dan wordt een bedrag van 3 maandsalarissen vergoed aan de overnemende organisatie en 3 maandsalarissen aan de betreffende ambtenaar. De ambtenaar kan dan in de nieuwe werkkring weer in aanmerking komen voor ontwikkeling van zijn of haar carrière (waarvoor binnen de gemeente geen ruimte meer is).

19 VI. Concept Motie “lokale heffingsreductie bedrijven”: perspectief voor de bedrijven, de werkgelegenheid en een bijdrage aan herstel van vertrouwen (voor samenwerking) De gemeente Gouda neemt, gelet op de precaire financiële situatie van veel bedrijven in de Goudse regio, met onmiddellijke ingang het besluit tot “lokale heffingsreductie bedrijven ”. Dit besluit omvat onder meer dat per direct en tot nader order de volgende besluiten zullen ingaan: Bevriezing lokale belastingen en heffingen in 2010 (zoals de OZB, afvalstoffenheffing, precariorechten, etc.): deze zullen voor zakelijke betalers voor 2010 worden bevroren Reductie lokale belastingen en heffingen in 2011 (zoals de OZB, afvalstoffenheffing, precariorechten, etc.): deze zullen voor zakelijke betalers ingaande 2011 jaarlijks met 5% worden gereduceerd.

20 VII. Concept Motie “Bevorderen afslanken voor een gezonde toekomst”: perspectief voor inwoners. De gemeente Gouda neemt, gelet op de voorbeeldfunctie bij het stimuleren van afslankoperaties en het betrekken van inwoners bij deze processen, met onmiddellijke ingang het besluit tot “bevorderen afslanken voor een gezonde toekomst”. Dit besluit omvat onder meer dat per direct en tot nader order de volgende besluiten zullen ingaan: Bevorderen deelname afvallen onder GHZ begeleiding: de gemeente Gouda zal al haar inwoners, medewerkers en betrokken personen stimuleren om mee te doen aan de campagne afvallen onder begeleiding van het Groene Hart Ziekenhuis. Dat houdt in dat men op basis van een startgewicht kilo’s (die men gaat afvallen) kan verkopen aan sponsors. De opbrengsten zullen ten goede komen aan het Groene Hart Ziekenhuis. Communicatie “Afvallen maakt Gezond”: de gemeente Gouda zal deze campagne gebruiken om aan inwoners uit te leggen dat bezuinigingen weliswaar vervelend zijn maar een noodzakelijke basis vormen voor een gezonde toekomst van onze stad, zoals dat ook geldt voor het zelf afvallen voor een gezond lichaam.