OV zonder oogkleppen Utrecht, 15 november 2013 ROCOV Regionaal Overleg Consumentenorganisaties Openbaar Vervoer Michel van Hulten

OV Zonder Oogkleppen symposium Een open gesprek over OV nu en in de toekomst tussen gebruikers, bestuurders en vervoerders Vrijdag 15 november, 14: :00 uur Locatie: Berenschot, Europalaan 40, Utrecht.

OV zonder oogkleppen - Betty de Boer (Tweede Kamerlid VVD), De liberale visie op OV. - Michel van Hulten (vm. staatssecretaris V&W), Over ‘gratis’ OV. - Derck Buitendijk (Berenschot), Inleiding over de burger aan het stuur. - Pedro Peters (directeur RET), Toekomst van het OV vanuit de vervoerder. - Sanne Lamers (Nibud), OV vanuit de huishoudfinanciën.

ROCOV Regionaal Overleg Consumentenorganisaties Openbaar Vervoer Het ROCOV is een overlegorgaan waarin regionale consumentenorganisaties en andere betrokken partijen inspraak uitoefenen over het openbaar vervoer in hun regio. Aan ROCOV Utrecht nemen deel: CliëntenBelang Utrecht, COSBO, Fietsersbond afdeling Utrecht, Hogeschool Utrecht, Natuur en Milieufederatie Utrecht, ROVER, SBO Utrecht, SOLGU, Universiteit Utrecht, Vidius Studentenunie, Utrechtse vereniging Kleine Kernen, Vervoercie UMC, Diakonessenhuis, U15, SRA, GPPA, SOL en SGLAvoercie UMC, Diakonessenhuis, U15, SRA, GPPA, SOL en SGLA.

120911, ppt Arnhem ‘Gratis’ bus voor kinderen tot 4 jaar, gerealiseerd, nu voor senioren, daarna voor allen? Inleiding door Michel van Hulten ANBO-lid Lelystad KBO en PCOB zijn voorstander van ‘gratis’ openbaar vervoer voor senioren. ANBO is tegen. Zijn dat andere senioren? ROVER is tegen ‘gratis’ openbaar vervoer. Het wil beter OV. Waarom aanvaardt ROVER dat tweederde deel van de kosten al door de belastingbetaler gedragen wordt?

V&W-Slogan: reizen van A naar B(eter) Essentie voor reiziger is niet het van A naar B gaan. Verkeer en vervoer is meer dan lopen, fietsen, rollator, scootmobiel, auto, bus, metro, boot, pont, trein en vliegtuig. Je verplaatsen gaat altijd in vervoersketens. Bekijk die als onderdeel van economische- en maatschappelijke ketens. Je gaat van A via B, C en D (enzovoorts) naar E omdat je een reisdoel hebt. Centraal moet staan de waarde van het totaal van de keten en de waarde van elke schakel in de vervoersketen. Wordt het reisdoel bereikt? Dit vergt een totaal andere kijk op het OV dan de heersende opvatting dat vervoersbedrijven marktgericht winst moeten maken. Bovendien doen ze dat toch niet. We subsidieëren een groot deel van de kosten. Openbaar vervoer verdient een integrale visie! Kernwoord is dat het niet gaat om mobiliteit voor allen maar om voor iedereen bereikbaarheid van reisdoelen.

Niet achter de geraniums zitten Betekent voor veel senioren dikwijls: je laten vervoeren

‘Je laten vervoeren’ Niet iedereen heeft een auto met chauffeur! Gaat het niet meer lopend of fietsend, dan is goed openbaar vervoer de oplossing.

‘Goed openbaar vervoer’? Voorstanders van goed openbaar vervoer (alle ouderenbonden) beklemtonen dan kwalitatief goede haltes, goede voertuigen, goede dienstregelingen (frequent en op tijd met goede overstapmogelijkheden) Ondanks alle verbeteringen in kwaliteit werd het openbaar vervoer toch steeds ‘dunner’ gebruikt: veel lege stoelen, dan ‘kan de dienstregeling dus ook wat dunner’ (consequentie: ‘dan komen er nog minder reizigers’)

‘Goed openbaar vervoer’ Over ‘Goed openbaar vervoer’ valt nog veel te zeggen, daar is nu geen tijd voor. Het resultaat van alle goede bedoelingen met het openbaar vervoer over de jaren heen is geweest dat het aantal haltes steeds verder verminderde, lijnen verminderden in aantal en werden ‘gestrekt’, frequenties daalden, normaal wordt: later beginnen en eerder eindigen, slechtere aansluitingen, minder gebruikers. ‘Busje komt zo’. Neen dus.

Essentie voor vandaag: Invoering van: ‘Gratis’ Openbaar Vervoer (GOV) - allereerst voor senioren en gehandicapten - is niet een wat dwaze hersenschim, maar is een erkenning van de samenhang tussen bereikbaarheid, zorg en wonen. Kwaliteit van leven. Kan het een realiteit worden?

weglengte in Nederland in kilometers Aantal personen- auto’s Weglengte per auto in meters32,0119,9518,3917,14 Gegevens uit Jaaroverzicht BOVAG-Rai , BOVAG Mobiliteit in Cijfers 2012, CBS Statistisch Zakboek, Met de ongeveer 17 meter beschikbare weglengte per auto (zonder mee te rekenen de meer dan 1 miljoen vrachtauto’s en bussen) kan geen enkele auto rijden als allen dat tegelijk willen doen. Als er een stopt, moeten ze allemaal stoppen. Bij deze stand van zaken kunnen personenauto’s alleen gebruikt worden als de meeste autorijders besluiten niet te willen rijden. Tabel 1, Groei weglengte en aantal auto’s, en verlies in centimeters per auto aan weglengte tussen 1970 en 2012.

‘Gratis’ is nooit gratis. Iets ‘cadeau’ geven kost altijd wat en dient een ander doel. Een vriendschap bezegelen? Een contract van een vriendelijke ‘toefje’ voorzien? De bos bloemen die een soliste ontvangt aan het eind van haar optreden? Cadeaus bij een huwelijkssluiting waarbij ook onder vrienden gekeken wordt naar ‘wat kreeg ik?’ en ‘wat geef ik?’ Bij een staatsbezoek fêteren koningen en presidenten elkaar. Wie betaalt voor het plakje worst dat het kind cadeau krijgt bij de slager wanneer moeder vlees komt kopen?

→ → Google op gratis miljoen resultaten (11 nov 2013) Gratis heeft geen kwaliteit?

We geven ‘gratis’ weg waarvoor we gezamenlijk betalen omdat we beseffen dat allen bediend moeten worden. Het is een herverdeelmechanisme, een sociale constructie, een middel om mensen formele rechten te geven op basis-behoeften en om ongebreideld winstbejag ten koste van de mens tegen te gaan. Gratis onderwijs Gratis bibliotheken Gratis museum-toegang Gratis griepprik Gratis baby-onderzoek voor en na geboorte Gratis wegwijzers langs de weg Gratis straatlantaarns Gratis trottoirs en fietspaden Gratis politie- en brandweerdiensten Kosten solidair spreiden naar draagkracht en vermogen.

Er moet enorm bezuinigd worden, dan ga je toch het openbaar vervoer niet gratis weggeven!

Het principe is allang aanvaard Tweederde deel van alle openbaar vervoer kosten wordt al betaald uit publieke middelen, - bij het spoor ongeveer de helft (alle infrastructuurkosten), - en in bus, tram, metro, pontveren, ongeveer 60% via de concessie-contracten door rijk, provincie, gemeente. Voorts uit andere begrotingen Onderwijs, Sociale Zaken, Defensie, Milieu.

Tegen? Verwerp je dan alle subsidie op het OV? Wie zonder meer tegen gratis openbaar vervoer is, zou ook tegen alle reeds in het OV verdisconteerde zichtbare en onzichtbare subsidies moeten zijn.

Tegen ‘gratis’ openbaar vervoer? Als alle subsidie, die het huidige openbaar vervoer ontvangt, wordt afgeschaft, Dan worden gemiddeld alle kaartjes drie keer duurder, nu betaal je nog 33% van de kosten, dan 3 x 33%, alles!

Wat gebeurde in Vlaanderen sinds de massale invoering van GOV in 2002?

De Lijn – Vlaanderen Toe/afname in % Reizigers ,1 Personeel ,5 Reizigers per personeelslid per jaar ,7 Voertuigen (bus, tram) ,1 Voertuigkilometers ,0 Vervoerde reizigers per voertuig per jaar ,6 Netto ontvangsten (€) ,0 Ontvangsten per reiziger € 0,33 1 € 0, ,7 Km’s per personeelslid (dat is niet per chauffeur!) ,9 Enkele kerngetallen tonen wat er in Vlaanderen gebeurt. Dit zijn geen ‘ professor Stapel-data’, de Vlaamse gegevens komen uit door accountants gecontroleerde Jaarverslagen van De Lijn, het openbaar vervoerbedrijf dat voor 100 procent overheids-eigendom is en monopolist. Daar gaat de vrije markt!

/ Verschil in % Bevolkingsaantal13,5 miljoen16,5 miljoen+ 3 miljoen+ 22 Huishoudens alleenstaanden Totaal hhs + alleenstaanden Personenauto’s Personenauto’s per km weglengte Weglengte in km Weglengte per auto in meters32,01 17,92- 14, Autoprestatie totaal kilometrage per jaar Kilometrage per personenauto in km/jaar Kilometrage in km/jaar per km weglengte , kerncijfers essentie van fileprobleem in Nederland

Voetnoten bij , kerncijfers essentie van fileprobleem 1) Weglengte: Waarvan met gescheiden rijbanen km 2) Gemiddelde jaarkilometrage van alle personenauto’s, alle leeftijden en alle brandstoffen: Alleen particuliere auto’s , alleen particulier en alleen benzine: Bedrijfsauto’s:

Financiering Lokaal (bv Rotterdam, Lelystad) Provinciaal Nationaal (bv OV-Studentenkaart) Derdebetaler (Belgisch systeem)

Waarom? -opvullen lege stoelen -Bestrijden van armoede -Solidariteit -Verminderen verkeersdruk auto’s (Iedere auto die blijft staan geeft aan andere auto’s meer ruimte) -Verminderen parkeerdruk -Verminderen verkeersongelukken -Verminderen milieuvervuiling -In stand houden vervoersreservesysteem

Waarom? Allerlei doeleinden zijn denkbaar en mogelijk: - Senioren, gehandicapten, kinderen, dat doen we al -Werklozen -Werkzoekenden -Kansen bieden aan kanslozen -Verhuizenden (bijv. gedurende drie maanden) -Beloning voor vrijwilligers (bijv. sportbegeleiders) -Versterking centrumfunctie van steden

De Lijn noemt in zijn Jaarverslagen als winst, (maar dat kan niet verwerkt worden in de eigen rendementsberekeningen): ● ‘de ecologische voetafdruk van een busreiziger per kilometer bij de Lijn is 0,37 m 2, diezelfde persoon per autokilometer: 0,64 m 2.’ ● ‘Elke euro die men investeert in het openbaar vervoer levert tussen de 1,30 en1,60 euro op in termen van regionaal inkomen.’ ●‘Elk geïnvesteerd miljoen is bovendien goed voor dertig bijkomende jobs’. ● ’De externe kosten per personen-kilometer voor een personenwagen ligt met 17 euro veel hoger dan de 4 euro voor een bus’. Voor de asfaltliefhebbers is de uitsmijter van ‘De Lijn’: ‘Om mensen per uur in twee richtingen te vervoeren is een autoweg van 175 meter breed nodig, een busbaan van 35 meter breed, en een metrospoor van 9 meter breed.’

Toegevoegde slides ter informatie

WET KILOMETERPRIJS , Voertuigverliesuren in Nederland en Vlaanderen Grafiek 2, Voertuigverliesuren in Nederland en Vlaanderen

100108, grafiek auto-OV-kosten Grafiek 1, Prijsontwikkeling auto, openbaar vervoer