‘Open over Gesloten Jeugdzorg’ Welkom op de werkconferentie: ‘Open over Gesloten Jeugdzorg’

Programma Om 13.30 uur - Welkomstwoord Wenda Tijssen Vanaf 13.35 uur - presentaties: Gryte Reining: Behandeling in Wilster Peer van der Helm: over het Behandelklimaat Annemiek Harder: Het bereiken van openheid in geslotenheid Vanaf 14.05 uur Informatiecarrousel: bezoek aan DOK3, Wilster en DWW Om 15.30 – 15.50 uur - pauze Vanaf 16.00 uur - Rondetafelgesprekken Vanaf 16.30 uur – Afsluiting met hapje en drankje

Openheid in de Geslotenheid Wat is er veranderd in de afgelopen jaren?

Introductie Mijn kennismaking met Het Poortje; Cultuur & beeldvorming; Veranderingen & ontwikkelingen; Doel & behandelvisie; Diagnostiek & basismethodiek; Open behandelklimaat (investering & cultuur); Trainingen & therapieën.

Mijn eerste diensten Mijn kennismaking met Het Poortje

Cultuur Toen: beheersen en controleren

Beeldvorming Jeugdgevangenis: daar zitten de boefjes; In Het Poortje werken de mensen met spierballen & brede nek; Kinderen komen er slechter uit dan dat ze er in gingen; Het weglopen tijdens verloven.

Wat is er feitelijk veranderd? Toen Nu Justitie Jeugdzorg Plus Strafrechtelijk geplaatste jongeren & Civielrechtelijk geplaatste jongeren civielrechtelijk geplaatste jongeren (politiek) Doel: opvang Doel: behandeling (een zo kort als mogelijk verblijf en naar buiten gericht)

Ontwikkelingen Eerstegraads strategie: Pedagogische visie (verzorgen en opvoeden) Tweedegraads strategie: Behandelvisie (methodieken, therapieën en trainingen)

Doel van de behandeling (1) (vier zorgtrajecten/uitstroomprofielen) Terugkeer van de jongere in de maatschappij: Bij ouder(s) ‘Doen Wat Werkt’ Zelfstandig ‘Fasenmodel’ (informatiecaroussel) Verdere behandeling: Behandeling in een lichtere (open) setting Voorbereiden op langdurige hulpverlening DOK3

Doel van de behandeling (2) (vier zorgtrajecten/uitstroomprofielen) De behandeling van een jongere start op dag 1 van de plaatsing! Fase 1 & 2: gericht op interne motivatie; Doelen stellen; Z.s.m. naar school en perspectief op school vaststellen; Kijken naar het woonperspectief: waar werken we naar toe.

Behandelvisie (1) “Behandelen is het methodisch beïnvloeden van de ontwikkeling van de jongere binnen zijn systeem, met als doel structurele verandering bewerkstelligen of opheffing van risico’s. De behandelvisie verwijst naar wat behandelen in een gedwongen context voor onze specifieke doelgroep betekent, wat de waarde ervan is en wat het gewenste lange termijn perspectief van deze behandeling is.”

Behandelvisie (2) “Ieder kind heeft recht op opvoeding en iedere ouder heeft recht op ondersteuning daarbij. Wij bieden residentiele zorg en gedwongen hulpverlening en zijn daarbij een toegewijd begeleider, ondersteuner en behandelaar. Wij bieden op professionele wijze hulp, waarbij we de kansen van jongeren met ernstige gedragsstoornissen willen vergroten om een maatschappelijk aanvaardbaar bestaan op te bouwen. De kernwaarden van onze visie komen terug in ons dagelijks handelen. Wij hebben hierbij aandacht voor de methodische onderbouwing van ons handelen.”

Boommetafoor

Diagnostiek “Diagnostiek refereert aan het gehele proces van informatie verwerving ten behoeve van de hulpverlening. Screening, assessment en classificatie worden daarbij geïntegreerd tot een klinisch beeld dat voldoende is om (1) de problematiek te begrijpen en (2) een advies te kunnen geven.”

Basismethodiek Sociaal competentiemodel Richten op de (potentiele) krachten van jongeren, deze versterken en gebruik maken van positieve feedback Oplossingsgericht werken Aansluiten bij wat de jongere en het systeem willen veranderen. Systeemgericht werken Een jongere en zijn probleemgedrag zijn pas te begrijpen in de context.

Open behandelklimaat Belangrijkste instrument om jongeren positief te beïnvloeden; Basis van andere behandelinterventies; Behandelend opvoeden. In onderzoek aangetoond dat een open behandelklimaat een gunstig effect heeft op de ontwikkeling van jongeren.

Investering Meer gedragswetenschappers; Opleidingen tot GZ-psycholoog; Medewerkers opleiden tot excellente medewerkers (profiel, opleiding, bijscholing).

Huidige cultuur Wilster Nu: openheid en veiligheid Het bieden van geruststelling, troost, ritme en voorspelbaarheid Opbouwen van een behandelrelatie (coach); Vertrouwen, luisteren en er zijn; Ondersteunen; Veiligheid staat voorop.

Huidige cultuur Wilster De-escalerend werken; Alleen dwangmaatregelen gebruiken wanneer het echt niet anders kan (veiligheid; afname plaatsingen in de afzondering); Slechts een aantal basisregels op de leefgroep; Normaliseren; Kijken waar gedrag vandaan komt. Uitgaan van onkunde in plaats van onwil (boommetafoor).

Huidige cultuur Wilster Jongeren hebben invloed op hun eigen traject Jongeren kennen hun eigen behandelplan, begrijpen hun eigen behandelplan en staan achter hun eigen behandelplan

Verandering in taal Luchten > even naar de patio, een frisse neus halen Op transport > ouders of gezinsvoogd halen een jongere op Op rapport > groepsleiders maken een inschatting, praten met een jongere en zetten een passende interventie in De BBI > Unit 3

Trainingen & therapieën(1) Zoveel mogelijk effectief bewezen behandelprogramma’s: -EMDR; -Stabilisatietechnieken aanleren; -Cognitieve gedragstherapie; -Equip; -Seksuele (weerbaarheids)trainingen.

Trainingen & therapieën(2) Trainingen gericht op middelengebruik (in in samenwerking met VNN); Individuele therapiemomenten; Ouderbegeleiding; Het geven van psycho-educatie.

Pas wanneer jongeren zich veilig voelen en ervaren dat er naar ze geluisterd wordt kunnen ze zicht positief gaan ontwikkelen!

Het bereiken van openheid in geslotenheid: Inzichten vanuit onderzoek Werkconferentie ‘Open over Gesloten Jeugdzorg’ 29 november 2012 Annemiek Harder A.T.Harder@rug.nl

Openheid in geslotenheid? Niet vanzelfsprekend: Handelen o.b.v. persoonlijke stijl Omgang o.b.v. intuïtie, “trial & error”, leren van ervaring collega’s Beheersmatige aanpak bij “moeilijke” jeugdigen “Ik zal nooit helemaal veranderen zoals zij dat willen…” (15-jarig meisje in Het Poortje) (Harder, Knorth & Zandberg, 2006)

Open behandelklimaat: Hoe? Professionals bepalen klimaat: “Het werk staat of valt met de werknemers die je in huis hebt” (docent Het Poortje) Goede behandelrelatie cliënt-hulpverlener Goede bejegening/interactie vaardigheden hulpverleners (Daniel & Harder, 2010)

Belang vaardigheden professional 2 3 1 2 3 1 (Harder, 2011, p. 70)

Bereiken open behandelklimaat Motiverende gespreksvoering: Sluit zeer goed aan bij doelgroep Veelbelovende methodiek Vergroot interactie vaardigheden professionals Vergroot intrinsieke motivatie bij jeugdigen (Harder, 2011)

Motiverende gespreksvoering Jongere: “Ik heb zin om lekker te blowen” Reactie hulpverlener: 1. “Weet je dat het slecht is om te blowen?” “Weet je dat je niet mag blowen?” “Haha, dan steken we er toch samen één op?” 2. “Hoe komt dat zo?” “Wat vind je er precies lekker aan?”

1. Open vragen stellen Jongere: “Ik heb zin om lekker te blowen” Stel open vragen i.p.v. gesloten vragen, dus gewenste reactie hulpverlener: 2. “Hoe komt dat zo?” “Wat vind je er precies lekker aan?”

2. Reflectief luisteren Laat zien/merken dat je luistert: Non-verbaal: Aandachtgevend gedrag (bv. aankijken, knikken) Verbaal: Kleine aanmoedigingen (bv. ja-zeggen, hmm, hmm) Parafraseren (bv. “Je hebt zin om te blowen”)

3. Verandertaal uitlokken Door open vragen stellen, bijv.: Welke moeilijkheden of toestanden heb je gehad in verband met blowen? Wat zouden de goede kanten zijn als je zou stoppen of minderen met blowen? Waarom denk je dat je kan veranderen, als je de beslissing zou nemen om het te doen? Wat vind je op dit moment van jouw blowgedrag? (Miller & Rollnick, 2005, p. 111-117)

Minder kans op vriend(in) Kans op psychosen Lekker blowen met vrienden Kost veel geld Problemen thuis Minder kans op werk Minder kans op vriend(in) Kans op psychosen Lekker blowen met vrienden Ontspanning Zorgen even vergeten (Miller & Rollnick, 2005, p. 36)

Openheid in geslotenheid Vergroten vaardigheden professionals: Training in (motiverende) gesprekstechnieken Supervisie/ intervisie Reflectie op eigen gedrag Gebruik korte vragenlijsten/ checklists Ondersteuning vanuit de organisatie ………

Verder lezen (o.a.) Daniël, V., & Harder, A. T. (2010). Relatie als de sleutel? Ervaringen van jongeren en hulpverleners in de residentiële jeugdzorg. Amsterdam: SWP. Harder, A.T., Knorth, E.J. & Zandberg, Tj. (2006). Residentiële jeugdzorg in beeld. Amsterdam: SWP. Harder, A. T. (2011). The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care (Proefschrift). Groningen: Rijksuniversiteit Groningen. Knorth, E.J., Harder, A.T., Huygen, A.M.N., Kalverboer, M.E., & Zandberg, T. (2010). Residential youth care and treatment research: Care workers as key factor in outcomes? International Journal of Child and Family Welfare,13 (1/2), 49-67.

Contact Annemiek Harder a.t.harder@rug.nl

Bedankt voor de openheid over de gesloten jeugdzorg! Ontvangt u graag een terugkoppeling van de middag of hebt u behoefte aan een uitgebreide rondleiding door Wilster, DOK3 en DWW? Laat uw e-mailadres achter en schrijf u in voor de rondleiding bij de receptie! Blijf op de hoogte via: www.wilster.nu en www.hetpoortje.nu

Tot ziens Onze deur staat voor u open!