Isb bewegingsopvoeding kleuteronderwijs jan/febr 2008 jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts1.

Presentatie over: "Isb bewegingsopvoeding kleuteronderwijs jan/febr 2008 jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts1."— Transcript van de presentatie:

1 isb bewegingsopvoeding kleuteronderwijs jan/febr 2008 jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts1

2  Onthaal  Voormiddag: Hedendaagse visie op leren en onderwijzen bij kleuters -hoe leren kleuters? -wat zijn dan krachtige leeromgevingen? -hoe best onderwijzen?  Namiddag: Theorie toetsen aan de praktijk: voorbeelden van krachtige leeromgevingen jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts2

3 Ik hoor… en ik vergeet Ik zie… en ik herinner Ik doe… en ik begrijp (Chinees spreekwoord) Niets komt in de geest Als het niet eerst In het lichaam is ervaren (Thomas Van Aquino) jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts3

4  DOEN: Bespreek met je tafelgenoten -fietsen -een code memoriseren -kruipen -groeten bij het binnenkomen -iets vragen aan de juf of een medekleuter -schrijven -….. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts4

5  Zie leerplan bewegingsopvoeding pg. 8,9 jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts5

6 1. Losse gegevens verwoorden en gebruiken door ze betekenis te geven en te memoriseren bv picto’s, liedjes en versjes onthouden en uitvoeren 2. De leerlingen kunnen op systematische wijze verschillende informatiebronnen op hun niveau zelfstandig gebruiken bv spelfiches, computer, hoekenboek 3. De leerlingen kunnen op systematische wijze samenhangende informatie (andere dan teksten) verwerven en gebruiken bv spelfiches, keuzebord 4. De leerlingen kunnen eenvoudige problemen op systematische en inzichtelijke wijze oplossen bv oplossingswijzen zoeken, verwoorden, kiezen… jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts6

7 5. De leerlingen kunnen, eventueel onder begeleiding: ° hun lessen, taken en opdrachten plannen en organiseren ° hun eigen leerproces controleren en bijsturen bv beertjes van Meichenbaum overlopen, eens voor een andere oplossing kiezen, stappenplannetjes interpreteren… jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts7

8  DOEN: ◦ Spreekkoor ◦ werk per tafelgroep een spelfiche uit.  Materiaal  Basisopstelling  Basisspel  Scoreblad  Varianten ◦ Zie voorbeeld: Anker vriendjes: houd je tuin leeg. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts8

9 6. De leerlingen kunnen op hun niveau leren met ° nauwkeurigheid ° efficiëntie ° wil tot zelfstandigheid ° voldoende zelfvertrouwen ° voldoende weerbaarheid ° houding van openheid en kritische zin. bv leren opruimen, plezier beleven, een tijdlang volhouden, zonder hulp van de juf willen werken (bewegen), zelfevaluaties… jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts9

10 1. Losse gegevens verwoorden en gebruiken door ze betekenis te geven en te memoriseren 2. De leerlingen kunnen op systematische wijze verschillende informatiebronnen op hun niveau zelfstandig gebruiken 3. De leerlingen kunnen op systematische wijze samenhangende informatie (andere dan teksten) verwerven en gebruiken 4. De leerlingen kunnen eenvoudige problemen op systematische en inzichtelijke wijze oplossen. 5. De leerlingen kunnen, eventueel onder begeleiding, hun lessen, taken en opdrachten plannen en organiseren en hun eigen leerproces controleren en bijsturen. 6. De leerlingen kunnen op hun niveau leren met nauwkeurigheid, efficiëntie, wil tot zelfstandigheid, voldoende zelfvertrouwen, voldoende weerbaarheid, houding van openheid en kritische zin. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts10 Leerstrategieën Zelfsturing, planning Attitudes, houdingen en overtuigingen

11 1. Een ruime opvatting over ‘leren’ 2. Een positieve ingesteldheid draagt bij tot ‘leren leren’ 3. Ontwikkeling van de zelfsturing (*tekst BZL) 4. Andere ontwikkelingsaspecten en leerplandoelen die belangrijk zijn voor ‘leren leren’ 5. Wegwijzers die ‘leren leren’ bijzonder ondersteunen 6. 4 gelijkwaardige ervaringssituaties jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts11

12  WAT is leren voor kleuters? Leren is een ruim proces: ◦ positieve ingesteldheid versterken ◦ verwerven van basiskennis, basisvaardigheden en basisattitudes ◦ verwerven van specifieke kennis en vaardigheden  Elk diepgaand proces speelt zich af op die drie vlakken jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts12

13 jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts13

14  ouder dan 7 jaar: intentioneel karakter ◦ duidelijk leerintentie  jonge kinderen: incidenteel leren ◦ begrip ‘leren’ in ruimere context leren = ontwikkelen dus: kleuters in hun ontwikkeling ondersteunen → is ‘leren’ bij kleuters ondersteunen in een zo ruim mogelijke betekenis → is inspelen op de spontane ontwikkeling van kleuters → én ontwikkelingsprocessen bij de kleuters op gang zetten, ondersteunen en sturen. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts14

15  HOE leren kleuters? op een heel eigen wijze: owp p.31-35 ◦ het gaat om fundamenteel leren, ◦ het is meer dan een optelsom van het leren van deelvaardigheden, ◦ het gebeurt incidenteel, ◦ het is niet alleen de zaak van de individuele kleuter. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts15

16  Kenmerken van ervaringssituaties voor optimaal leren: ◦ aandacht voor positieve ingesteldheid ◦ zorgen voor veelvuldige en verscheiden ervaringen ◦ veel kansen bieden tot actief bezig zijn ◦ (veel) tijd geven aan kleuters: veel herhalen ◦ rekening houden met plotse en onverwachte sprongen jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts16

17 Leren leren is kleuters zoveel mogelijk kansen bieden om een ‘lerend vermogen’ op te bouwen, zodat ze meer in staat zijn hun eigen leerproces in handen te nemen. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts17

18  E= ervaring  R= rationeel moment  T= technisch moment = leerresultaat jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts18 Leerrendement= (E+R+T)xA Stoffelen A= affectiviteit, motivatie, positieve ingesteldheid A= dé beslissende factor!

19 Welke OA, die behoren tot de positieve ingesteldheid, hebben een bijzondere band met leren leren? DOEN: Overleg in groepjes. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts19

20  2 zich als persoon iets waard voelen  3 zich als persoon present stellen  4 gemotiveerd zijn  6 plezier beleven  11 nieuwsgierig zijn  12 initiatief nemen  14 speels, onbevangen en creatief (muzisch) omgaan met de wereld jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts20

21 ◦ 78 zichzelf behelpen (zelfredzaamheid) ◦ 79 keuzes maken ◦ 80  plannen maken (kiezen) ◦ 81 iets te weten komen ◦ 82 een taak begrijpen, volhouden en afwerken ◦ 83  problemen oplossingsgericht aanpakken ◦ 84 (kritisch) reflecteren jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts21

22  L. Depondt somt tien manieren op om problemen te helpen oplossen. ◦ Een verkorte weergave hiervan met enkele voorbeelden. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts22

23 1. Het in de plaats van de kleuter doen … Kom Lies, ik maak een gat in jouw doos. … Jan, ik zal dat wel vlug lijmen. 2. De kleuter deeltaken laten uitvoeren … Houd jij die doos vast, ik zal er een gat in snijden. … Ik zal de bladen uitdelen, leg jij bij elk blad een kleurpotlood. … De juf zal je handen wassen en jij kunt ze afdrogen. 3. Het voordoen … Kijk, eerst prik je zo met de schaar een gat in de doos en dan knip je het rondje zo uit. … Als je zo de boeken opruimt, kunnen ze allemaal in onze boekenhoek. … Zo maak je een krokodil; probeer het nu zelf eens. 4. Uitleggen hoe het moet … Als je die plank legt, steunt ze op de twee muren van je huis. … Kleef dit stukje papier daar, dan krijg je een mooi bekje voor je eend. … Leg die platen in de andere richting; zo kunnen ze niet in de doos. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts23

24 5. Eén juiste oplossing aanduiden of benoemen … Probeer een grotere plank. … Neem een andere doos, deze is te klein. 6. Verscheidene oplossingen aanduiden en benoemen … Dit doosje kun je vastmaken met nietjes, plakband of witte lijm. … Het dak van ons poppenhuis kun je maken met een stuk karton of een doek of dat stuk hout daar. … Welke weg nemen we om terug naar onze klas te gaan? Weg A of weg B? 7. Nog te onderzoeken oplossingen aanduiden … Misschien krijg je die plank met een mes los; probeer het eens met een trektang of met een hamer … Zit er geen groter blok in de doos om een brug te maken? … Probeer een andere schaar om dat gat te maken; op mijn lessenaar liggen er nog enkele. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts24

25 8. Uitnodigen om gericht na te denken … Kijk eens goed in het knutselboek. Misschien vind je wel iets waarmee je kunt… … Kun je nog iets anders gebruiken om …? … Ben je zeker dat er geen andere oplossing is om deze twee stukken vast te maken? 9. De probleemsituatie verhelderen … Deze draad is te dik, die krijg je niet door het gaatje. … Je ziet toch dat deze toren niet even hoog is als die andere. … Plastic kun je met deze verf niet verven. 10. De probleemsituatie beschrijven … Deze draad krijg je niet door het gaatje. … Deze verf ‘pakt’ niet op dit doosje. … De blokken passen niet netjes in de doos. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts25

26  De manier waarop je reageert, hangt af hangt van de situatie en van het ontwikkelingsniveau van de kleuter in kwestie. Merk op dat deze tien manieren van reageren in stijgende betrokkenheid van de kleuter geformuleerd zijn. Tevens vinden we in deze tien suggesties heel wat punten die terugkomen in de rekendidactiek van de lagere school. Vooral voor de lessen vraagstukken kun je de didactische aanpak sterk vergelijken met de opgesomde reacties.  Doch: misschien lossen wij in de lessen bewegingsopvoeding problemen ook veel te vlug op in de plaats van de kleuter. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts26

27  DOEN: zoek (een) bewegingssituatie(s) en bespreek de mogelijke stappen in het sturen van probleemoplossend werken jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts27

28 ◦ 54  nauwkeurig waarnemen ◦ 60 kennis en ervaringen selecteren en onderzoeken ◦ 61 kennis en ervaringen structureren ◦ 62 kennis en ervaringen creatief voorstellen ◦ 63 kennis en ervaringen integreren ◦ 74 visuele boodschappen (pictogrammen) interpreteren en er gepast op reageren jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts28

29 ◦ 3.3 begeleiden vanuit een ontmoetende leerkrachtstijl ◦ 3.5 zelfwerkzame en betrokken activiteit stimuleren ◦ 3.6 een duidelijke structuur aangeven ◦ 3.7 zelfstandigheid ondersteunen jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts29

30 *ontmoeten/ vbn? *zelfstandig spelen/ vbn? *ontwikkelingsondersteunend leren/ vbn? *explorerend beleven/ vbn? jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts30

31  DOEN: Ga op zoek in de concordantielijst van het leerplan welke doelen vooral te maken hebben met ‘leren leren’ van kleuters.  Spit ze verder uit door in het leerplan de lijnen op te zoeken. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts31

32  leren is... 1. zelfgestuurd en zelfregulerend. 2. individueel verschillend 3. contextgebonden 4. actief en constructief 5. cumulatief 6. sociaal, interactief en coöperatief 7. doelgericht en intentioneel  = sociaal constructivistische leertheorie jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts32

33 1. Ontwikkelen/ leren is zelfregulerend en zelfgestuurd. - Laat kleuters zelf eerst eens nadenken over een probleem -Laat kleuters zelf eerst naar de oplossing zoeken -Bied hen niet direct oplossingswegen aan -Maak kleuters bewust van hun eigen aanpak. Analyseer hun aanpak samen met hen -Doe ze nadenken over hun eigen aanpak, over hun zelfregulerend vermogen (metacognitie ) jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts33

34 2. Ontwikkelen/ leren is individueel verschillend jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts34 - Speel in op de verschillen tussen de kleuters m.b.t. hun leren. -Differentieer naar werkvormen, inhouden (doelen), groeperingswijzen, materialen, evaluatievormen. -Als kleuters iets anders doen dan gevraagd, of dingen niet, of niet goed kunnen, leg dan de klemtoon op het remediëren i.p.v. het beoordelen.

35 3. Ontwikkelen/ leren is contextgebonden jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts35 -Sluit aan bij de ervaringswereld van de kleuters: kleed in… -Vertrek vanuit contexten of situaties die rijk zijn aan inhoud (geen dril van losse vaardigheden) -Gebruik contexten die bruikbaar zijn in andere situaties (transfer)

36 jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts36 4. Ontwikkelen/ leren is actief en constructief. - Schakel regelmatig leergesprekjes in - Denk mee met de kleuters en zeg niet te vlug voor - Stel vragen die bij kleuters verbanden oproepen - Stel vragen die hen doen nadenken over hun eigen handelings- en denkweg

37 jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts37 5. Ontwikkelen/ leren is cumulatief. -Integreer nieuwe leerinhouden in wat kleuters reeds kennen, kunnen en bezitten: denken in lijnen -Help kleuters datgene dat ze leerden in een bepaalde situatie ook toepassen in andere situaties

38 Lezen 10% Horen 20% Zien 30% Zien en horen 50% Met anderen bespreken 70% Doen 80% Aan anderen uitleggen 90% jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts38 6. Ontwikkelen/ leren is sociaal, interactief en coöperatief.

39 jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts39 6. Ontwikkelen/ leren is sociaal, interactief en coöperatief. -Kies voor onderwijsleergesprekken die worden gedragen door interactie tussen leerkracht en kleuters en tussen kleuters onderling -Opteer voor vragenderwijs onderwijs -Maak, na het zelfstandig zoeken van de kleuters, je eigen oplossingsmanier duidelijk of zichtbaar -Denk als leerkracht hardop -Laat kleuters hun denkweg aan mekaar duidelijk maken -Stel vragen die de werkwijze van de kleuters aan jou duidelijk maakt

40 jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts40 7. Ontwikkelen/ leren is doelgericht en intentioneel. - Motiveer de kleuters door hen vooraf te vertellen waarover de activiteit zal gaan

41  Samenvatting: leren is... 1. zelfgestuurd en zelfregulerend. 2. individueel verschillend 3. contextgebonden 4. actief en constructief 5. cumulatief 6. sociaal, interactief en coöperatief 7. doelgericht en intentioneel  = sociaal constructivistische leertheorie jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts41

42 ◦ Praktijkopdrachten: Denk hierbij na over volgende vragen:  Waar hebben de kleuters kansen gekregen om iets te leren?  Wat hebben de kleuters geleerd?  Observeer het belang van een bemoedigende en uitdagende leerkrachtenstijl?  Welke kenmerken van een krachtige leeromgeving kunnen hier een belangrijke rol spelen?  Bespreek jouw bevindingen met die van de andere groepsleden. jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts42

43  Hij schopte vijftig centimeter.  Toen riep de meester:“ O, wat ver!”  Hij schopte weer.  Toen trapte hij vijf meter.  Dankzij “O, wat ver!” (Ad Goos) jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts43

44  “Grote dingen kunnen we niet doen, alleen kleine met veel liefde.” (moeder Theresa) jan febr 2009 leren leren in bewegingsopvoeding christine de medts44